Τις πρώτες πρωτόγονες εποχές μετά το σχηματισμό της Γης πριν από 4,6-4,7 δισεκατομμύρια χρόνια δεν υπήρχαν οργανικές ενώσεις, λόγω της ευαισθησίας τους στις υψηλές θερμοκρασίες και φυσικά κανένα ίχνος βιολογικών συστημάτων. Σήμερα οι επιστήμονες γνωρίζουν ότι οι ζωντανοί οργανισμοί, έστω κα με τη μορφή βακτηρίων και πρωτόγονων μικροοργανισμών, αναπτύχθηκαν αργότερα, τουλάχιστον ένα δισεκατομμύριο χρόνια αφ' ότου σχηματίσθηκε η Γη και δημιουργήθηκαν οι κατάλληλες κλιματολογικές συνθήκες. Οι συνθήκες αυτές ευνόησαν τις οργανικές αντιδράσεις και συνθέσεις από απλά ανόργανα συστατικά και τη συσσώρευση οργανικών ουσιών σε πυκνά διαλύματα στους πρωτόγονους ωκεανούς και υδάτινα συστήματα στην επιφάνεια του πλανήτη Γη.

Αυτά όμως είναι αποτέλεσμα πολυετών ερευνών και ανακαλύψεων τις τελευταίες δεκαετίες. Ενδιαφέρον έχει να εξετασθεί η πορεία της ανθρώπινης σκέψης για το πώς προέκυψε η ζωή στον πλανήτη μας και τον τρόπο που διαμορφώθηκαν οι απόψεις για την προέλευση της ζωής, από τους απλούς μικροοργανισμούς μέχρι τα θηλαστικά και τον άνθρωπο.

Η προέλευση της ζωής από την ανόργανη ύλη, χωρίς καμία θεϊκή ή άλλη υπερφυσική παρέμβαση έχει αποδειχτεί τόσο από τα ευρήματα της παλαιοντολογίας που οδηγούν πηγαίνοντας πίσω στο χρόνο σε όλο και απλούστερες μορφές ζωής, όσο και από πειράματα όπως το περίφημο πείραμα Miller - Urey, κατά το οποίο σε ένα περιβάλλον με χημική σύνθεση παρόμοια με της αρχέγονης γης, μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα παράχθηκαν απλές οργανικές ουσίες, μέχρι και αμινοξέα, μόνο με την επίδραση ηλεκτρικών εκκενώσεων (ανάλογων με τους κεραυνούς). Αργότερα, αμινοξέα βρέθηκαν ακόμα και σε μετεωρίτες.

Από τη δεκαετία του 1920 οι επιστήμονες διαμόρφωναν διάφορες ιδέες για τη σύνθεση οργανικών ουσιών κάτω από αβιογενείς συνθήκες. Οι αποδείξεις προέρχονταν από τις παρατηρήσεις για τη σύσταση της ατμόσφαιρας άλλων πλανητών και τις υποθέσεις που πρότειναν για τις συνθήκες που επικρατούσαν στην επιφάνεια της Γης στις αρχέγονες εποχές. Επίσης, υπήρχαν αρκετές ενδείξεις για τις ανόργανες χημικές ουσίες που πιθανόν υπήρχαν σε αφθονία την εποχή εκείνη.

Το 1952 οι σκέψεις ορισμένων επιστημόνων είχαν ωριμάσει. Ο Harold Urey (1893-1981, Καθηγητής, Πανεπιστήμιο του Σικάγου, Βραβείο Νόμπελ Χημείας 1934 για την ανακάλυψη του βαρέως ύδατος) πρότεινε στον πτυχιούχο μαθητή του Stanley L. Miller (μόλις είχε ξεκινήσει τη διδακτορική του διατριβή) να τοποθετήσει τα αέρια αμμωνία (NH3), μεθάνιο (CH4), υδρογόνο (H2) και ατμούς νερού (H2O) σε μία κλειστή φιάλη και να τα βομβαρδίσει με ηλεκτρικούς σπινθήρες. Το νερό εξατμίζονταν με βρασμό και συμπυκνώνονταν με ψυκτήρα. Τα προϊόντα της σύνθεσης συγκεντρώνονταν σε υάλινο υποδοχέα στο κατώτερο μέρος της συσκευής. Το σύστημα αυτό αποτέλεσε το περίφημο πείραμα Miller-Urey.

Ο Urey που είχε κάνει έρευνες για τη σύσταση της πρωτόγονη ατμόσφαιρας των πλανητών, θεωρούσε ότι αυτά τα αέρια πρέπει να βρίσκονταν σε σχετική αφθονία στην πρωτόγονη ατμόσφαιρα της Γης. Οι ηλεκτρικοί σπινθήρες αντιπροσώπευαν τις καταιγίδες που πιθανόν σάρωναν τις εποχές εκείνες τον ουρανό και παρείχαν την απαιτούμενη ενέργεια για τις αντιδράσεις. Ο Urey θεωρούσε ότι η ατμόσφαιρα ήταν γεμάτη με αναγωγικά αέρια και με απουσία οξυγόνου (Ο2).

Μετά από μία εβδομάδα το πείραμα έδειξε ότι είχαν σχηματισθεί σημαντικές ποσότητες αμινοξέων, οξέων και άλλες οργανικές ενώσεις. Τα αμινοξέα ήταν γλυκίνη, αλανίνη, ασπαρτικό και γλουταμινικό οξύ και σαρκοσίνη. Επίσης, βρέθηκαν τα οργανικά οξέα μυρμηγκικό, οξικό, λακτικό, αδιπικό οξύ και μικρές ποσότητες ουρίας.

Μετά τον θάνατο του Miller (Μάιος 2007) οι συνεργάτες του Jeffrey Bada και Antonio Lazcano βρήκαν υπολείμματα των δειγμάτων των πρώτων προβιοτικών πειραμάτων. Με πιο εξελιγμένη χρωματογραφική ανάλυση και φασματομετρία μάζας (HPLC-MS) βρέθηκαν ότι σε ορισμένα πειράματα, όπου χρησιμοποιήθηκαν έντονες συνθήκες ηλεκτρικών σπινθήρων και απομίμηση ηφαιστειακών εκπομπών, είχαν σχηματισθεί όχι απλώς 5 αμινοξέα, αλλά 14 αμινοξέα και 5 αμίνες, ενώ σε μερικά δείγματα βρέθηκαν 22 αμινοξέα και αμίνες (Ritter SK. Origin-of-life chemistry revisited. Reanalysis of famous spark-discharge experiments reveal a richer collection of amino acids were formed. Chemical Engineering News 16.10.2008, p.12, και στο περιοδικό Science 322:404, 2008).

Το αρχικό πείραμα Miller-Urey που δημοσιεύθηκε το 1953 (Science 117:528-531,1953) ήταν βασικά ιδέα του νεαρού Miller, αν και με την καθοδήγηση από τον καθηγητή του Urey και με θεωρητικές υποθέσεις των πρωτόγονων συνθηκών που επικρατούσαν στους πλανήτες όπως η Γη. Η δημοσίευση αποτέλεσε διεθνή «είδηση» και αντικείμενο μεγάλης συζήτησης στους κύκλους της επιστημονικής κοινότητας. Αν και προτάθηκαν στην επιτροπή των βραβείων Νόμπελ, τελικά δεν τους απονεμήθηκε, αλλά η ανακάλυψή τους θεωρείται ακόμη και σήμερα εξαιρετικά σημαντική, όπως και η ανακάλυψη του διπλού έλικα του DNA (1953, Crick, Watson, Wilkins και Franklin). Το πείραμα από ιστορική άποψη θεωρείται ότι άλλαξε ριζικά την αντίληψη για τον τομέα της προβιοτικής χημείας και ίδρυσε ολόκληρη «σχολή» επιστημονικής έρευνας.

Το πείραμα αποτέλεσε την πρώτη πειραματική απόδειξη για οργανικές συνθέσεις κάτω από πρωτόγονες προβιοτικές συνθήκες που οδηγεί στην παραγωγή χρήσιμων βιοχημικών ουσιών για βιολογικούς οργανισμούς, αν και αποδείχθηκε ότι οι αναγωγικές συνθήκες που χρησιμοποιήθηκαν και οι πρώτες ύλες-αέρια δεν ήταν ακριβώς αυτές που επικρατούσαν τις προβιοτικες εποχές εκείνες στην ατμόσφαιρα της Γης.

Όπως καταδεικνύεται από το πείραμα του Miller - Urey, οι επιδράσεις που ασκούνται από τους πλανήτες είτε με τη μορφή της ακτινοβολίας είτε με τη μορφή της βαρύτητας διαδραματίζουν ένα δομικό ρόλο στην ανόργανο ύλη. Η ακτινοβολία δρα είτε ως φως είτε ως θερμότητα και προκαλεί την εναλλαγή της ενέργειας από τον ένα αστέρα στον άλλο, και επομένως επί όλων των οργανικών ή ανοργάνων στοιχείων επ' αυτών, ενώ η βαρύτητα εξασφαλίζει την ευστάθεια του κόσμου δια της εναρμονίου περιστροφής των σφαιρών. Αυτές οι δραστικές δυνάμεις ενήργησαν και ενεργούν βεβαίως επί της ανοργάνου ύλης και διαμορφώνουν ποικίλα αποτελέσματα, ένα δε από αυτά είναι, όπως αποδείχθηκε επιστημονικά, και η εμφάνιση των πρώτων οργανικών στοιχείων.

Βέβαια, οι λεπτομέρειες της διαδικασίας μετάβασης από τον ανόργανο στον πολύπλοκο οργανικό ζωντανό κόσμο δεν έχουν διευκρινιστεί ακόμα. Ανεξάρτητα αν βρεθεί το ακριβές μονοπάτι που οδήγησε στη συγκεκριμένη μορφή ζωής στη Γη, η ανακάλυψη κάποιων φυσικοχημικών διεργασιών που από ανόργανα υλικά οδηγούν σε μια πρωτόλεια μορφή ζωής, θα βάλει οριστικό τέλος σε οποιαδήποτε αμφισβήτηση. Επιπλέον, ανάλογα με την πιθανότητα εμφάνισης αυτών των διεργασιών σε έναν πλανήτη όπως η Γη, θα μπορέσει να προσδιοριστεί αν η ζωή είναι ένα σπάνιο φαινόμενο, ή κάτι τόσο φυσικό όσο οι βράχοι και το νερό σε ουράνια σώματα με αυτά τα χαρακτηριστικά.

μάντρα είναι ένας ήχος, μια συλλαβή, μια λέξη, ή ομάδα λέξεων και θεωρείται ότι έχει την ικανότητα να δημιουργήσει μετασχηματισμό και ειδικά πνευματικό μετασχηματισμό. Η χρήση και ο τύπος τους ποικίλλει ανάλογα με τη σχολή και τη φιλοσοφία από την οποία προέρχεται. Το πιο διαδεδομένο μάντρα στο χώρο της Γιόγκα είναι το περίφημο ΩΜ, το οποίο θεωρείται ο «βασιλιάς» των μάντρας. Θεωρείται επίσης ο πρωταρχικός ήχος της Δημιουργίας.

Τα μάντρας είναι ήχοι βασισμένοι στην ενέργεια. Η Ινδική μεταφυσική παράδοση εξηγεί ότι το σώμα αποτελείται από 5 υλικά και το πρώτο από αυτά είναι ο ήχος. Μελέτες πάνω στον ηχητικό συμβολισμό λένε ότι οι προφερόμενοι ήχοι έχουν νόημα είτε έχουμε επίγνωση γι αυτό είτε όχι. Και σίγουρα μπορούν να υπάρξουν πολλαπλά επίπεδα συμβολισμού που συνδέονται με κάθε ήχο. Έτσι, ακόμη κι αν δεν κατανοούμε το νόημα τους, τα μάντρας δεν είναι χωρίς νόημα. Ο υποσυνείδητος νους του καθενός μπορεί να βρει το νόημα του.

Στη Γιόγκα, η επανάληψη του μάντρα λέγεται Τζάπα (Japa) και μπορεί να γίνεται με 4 τρόπους: Φωναχτά, ψιθυριστά, νοητικά, αυτόματα.

Στο πρώτο είδος επανάληψης του μάντρα αυτό γίνεται ως απαγγελία, είτε ατομικά είτε ομαδικά σε μια τάξη Γιόγκα. Στην ομαδική απαγγελία συνήθως υιοθετείται ένας κοινός ρυθμός, χωρίς να αποκλείεται και ο μη-κοινός ρυθμός. Ένα μάθημα Γιόγκα συνήθως αρχίζει και τελειώνει με την απαγγελία του ΩΜ τρεις φορές.

Στο δεύτερο είδος τα χείλη κινούνται, αλλά ο ήχος που προκύπτει είναι ανεπαίσθητος για έναν εξωτερικό παρατηρητή.

Στο τρίτο είδος το μάντρα απαγγέλλεται νοητικά, συνήθως σε συγχρονισμό με την αναπνοή.

Το τέταρτο είδος χρειάζεται επεξήγηση. Αυτό το είδος προκύπτει όταν ο ασκούμενος επαναλαμβάνει το μάντρα για πολλή ώρα νοητικά κι όταν σταματήσει η συνειδητή εκούσια επανάληψη, τότε αναλαμβάνει το υποσυνείδητο και το μάντρα φαίνεται να επαναλαμβάνεται από μόνο του.

Προέλευση

Τα μάντρας εμφανίστηκαν αρχικά στη Βεδική παράδοση των Ινδιών κι αργότερα έγιναν ουσιώδες τμήμα του Ινδουισμού, του Βουδισμού, του Σιχισμού, του Τζαϊνισμού και του Ταοϊσμού. Αυτό δεν σημαίνει ότι όποιος χρησιμοποιεί μάντρα ανήκει απαραίτητα σε κάποια από τις προαναφερθείσες θρησκείες. Το ίδιο ισχύει γενικά για την επιστήμη της Γιόγκα. Επειδή οι Ινδουιστές αγάπησαν τη Γιόγκα κι ασκούνταν σ’ αυτή δε σημαίνει ότι όποιος κάνει Γιόγκα είναι Ινδουιστής. Ο Αϊνστάιν ήταν Εβραίος αλλά έτρωγε και τυρί, αυτό όμως δεν κάνει Εβραίο όποιον τρώει τυρί...

Η ύπνωση είναι μια θεραπευτική μέθοδος στο πλαίσιο μιας ψυχοθεραπείας από έναν θεραπευτή και δεν είναι ένας εύκολος τρόπος να λύσει κανείς διά μαγείας όλα του τα προβλήματα χωρίς κόπο.

Δεν έχει τίποτα κοινό με τις παρουσιάσεις σε διάφορα shows από «υπνωτιστές» που προτρέπουν τους ανθρώπους να κάνουν πράγματα «χωρίς τη θέλησή τους», να ρεζιλεύονται και να μη θυμούνται μετά τίποτα από όσα συνέβησαν.

Είναι μια τεχνική κι όχι ένα είδος θεραπείας και πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο από ειδικευόμενους επιστήμονες υγείας, όπως ψυχολόγους και ψυχιάτρους.

Η ύπνωση ξεκινάει με τη μετατόπιση και την εστίαση της προσοχής του ασθενή σε κάποιο σημείο. Το σημείο εστίασης μπορεί να είναι εξωτερικό (π.χ. να κοιτάει ο θεραπευόμενος ένα συγκεκριμένο αντικείμενο) ή εσωτερικό (π.χ. να συγκεντρωθεί σε χαλαρωμένα μέρη του σώματός του).

Στην ύπνωση ο θεραπευόμενος αντιλαμβάνεται επιλεκτικά ένα συγκεκριμένο θέμα και δίνει όλο και λιγότερη σημασία σε άλλα ερεθίσματα με αποτέλεσμα να είναι πιο δεκτικός στην ανακάλυψη διαφορετικών λύσεων, να κάνει διαφορετικές ερμηνείες και να βλέπει διάφορα θέματα από μια διαφορετική οπτική γωνία. Έτσι μπορεί και βρίσκει τρόπους για την επίλυση των προβλημάτων του, αποκτά δύναμη και επίγνωση του εαυτού του.

Όλοι οι άνθρωποι μπορούν να υπνωτιστούν, αλλά αναγκαία προϋπόθεση είναι να θέλει το ίδιο το άτομο να υποβληθεί σε ύπνωση. Χρειάζεται ακόμη η επιθυμία να αφεθεί κανείς και να ακολουθήσει τις υποβολές του θεραπευτή με τη φαντασία του.

Το βάθος της ύπνωσης μπορεί να διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο, ανάλογα με το είδος του προβλήματος, την ικανότητα του ανθρώπου να υπνωτιστεί και το πόσο διατεθειμένος είναι να πραγματοποιήσει αλλαγές στον εαυτό του και τη ζωή του.

Συνήθως μια κατάσταση ελαφράς ύπνωσης, κάτι δηλαδή που εύκολα πετυχαίνουν οι περισσότεροι άνθρωποι, είναι αρκετή για θεραπεία στις περισσότερες περιπτώσεις.

Κατά τη διάρκεια της ύπνωσης δε χάνει κανείς τον έλεγχο του εαυτού του, ούτε παύει να αντιλαμβάνεται αυτά που συμβαίνουν. Σε κατάσταση ύπνωσης ο θεραπευόμενος έχει πλήρη έλεγχο και δε θα κάνει κάτι που δε θέλει και θα μιλήσει μόνο για θέματα που ο ίδιος επιθυμεί. Είναι απλά πολύ χαλαρωμένος και επιλεκτικά συγκεντρωμένος σε κάτι, αλλά μπορεί να ακούει και να αντιλαμβάνεται τα πάντα. Έτσι, αν μέσα στην ύπνωση ζητηθεί κάτι από αυτόν που είναι κατά των αξιών του ή κάτι που δε θέλει να κάνει, ο θεραπευόμενος βγαίνει αυτομάτως και εκούσια από την ύπνωση, καθώς έχει πλήρη συνείδηση του παράδοξου της εντολής.

Μπορούμε να παρομοιάσουμε τη διαδικασία της ύπνωσης με τη μεταφορική εικόνα μιας πεζοπορίας, όπου ο θεραπευόμενος διαλέγει τη διαδρομή και ο θεραπευτής είναι ο συνοδοιπόρος που του προτείνει κατευθύνσεις τις οποίες μπορεί να ακολουθήσει για να φτάσει στον προορισμό που επιθυμεί. Ο θεραπευόμενος όμως είναι αυτός που θα αποφασίσει αν θα ακολουθήσει μια κατεύθυνση που προτείνει ο θεραπευτής, πότε θα φτάσει στον προορισμό του, πόσες στάσεις θα κάνει ακόμα και το αν θα κάνει μια παράκαμψη για να φτάσει στο σημείο που επιθυμεί.

Κατά τη διάρκεια της ύπνωσης γίνεται πολλές φορές και ψυχοθεραπευτική δουλειά μέσω διαλόγου μεταξύ θεραπευτή και θεραπευόμενου.

Οι άνθρωποι ανταποκρίνονται στην ύπνωση με διαφορετικούς τρόπους. Μερικοί περιγράφουν την εμπειρία τους σα μια διαφορετική κατάσταση συνείδησης. Άλλοι, περιγράφουν την ύπνωση σα μια φυσιολογική κατάσταση εστιασμένης προσοχής και απορρόφησης, κατά τη διάρκεια της οποίας αισθάνονται ήρεμοι και χαλαροί. Πάντως, τα θεραπευτικά αποτελέσματα μπορούν να υπάρχουν ανεξάρτητα από το πώς βιώνει την κατάσταση της ύπνωσης ο θεραπευόμενος.
Για να επιτευχθούν οι επιθυμητές αλλαγές για τις οποίες έχουν συμφωνήσει ο θεραπευτής και ο θεραπευόμενος, ο υπνοθεραπευτής καθοδηγεί τη φαντασία του σε γεγονότα και καταστάσεις που, αν συνέβαιναν στην πραγματικότητα, θα προκαλούσαν τις επιθυμητές αλλαγές. Οι προτάσεις που θα υποβάλει ο θεραπευτής για να υπάρξουν οι συγκεκριμένες αλλαγές είναι οι λεγόμενες υποβολές.

Αφού ο θεραπευόμενος έχει μπει αρκετές φορές σε κατάσταση ύπνωσης με τη βοήθεια του θεραπευτή και έχουν επιτευχθεί κατά ένα μεγάλο μέρος οι στόχοι του προγράμματος ψυχοθεραπείας, θα μπορούσε ο θεραπευόμενος να περάσει σε ένα δεύτερο επίπεδο και να εκπαιδευτεί στην αυτοΰπνωση. Η αυτοΰπνωση είναι η διαδικασία με την οποία ένας άνθρωπος είναι σε θέση να βάζει τον εαυτό του σε κατάσταση ύπνωσης. Σκοπός είναι η αξιοποίηση της αυτοϋπνωτικής ικανότητας, για την επίτευξη θεραπευτικών στόχων και την ενίσχυση των αποτελεσμάτων της υπνοθεραπείας καθώς και η ανεξαρτησία του θεραπευόμενου από τον θεραπευτή.

Η ύπνωση μπορεί να χρησιμοποιηθεί μεταξύ άλλων σε αγχώδεις διαταραχές, σε προγράμματα διακοπής καπνίσματος και σε ψυχοσωματικές διαταραχές.

Όταν στην Αρχαιότητα βρέθηκε ένα ατιτλοφόρητο γραπτό του Αριστοτέλη ακολουθώντας την εργασία του ‘Τα Φυσικά’ , οι εκδότες του πρώτου αιώνα του έδωσαν τον τίτλο ‘Μετά τα Φυσικά’. Από τότε ο όρος αυτός (μεταφυσική) χρησιμοποιείται για τις μελέτες εκείνες που πιστεύεται ότι υπερβαίνουν τα όρια του υλικού κόσμου της φυσικής, φτάνοντας στην ουσία ή στον πυρήνα μιας υποτιθέμενης απόλυτης και τελικής πραγματικότητας η οποία υπάρχει βαθύτερα απ’ τα φαινόμενα. Πολλοί άνθρωποι για λόγους που έχουν σχέση με τη βιολογική μας ιστορία, πιστεύουν πως μια τέτοια πραγματικότητα υπάρχει, υπάρχει ένας τέλειος κόσμος πέρα απ’ το βασίλειο της ατελούς ύλης. Στις θρησκείες ο κόσμος αυτός προσεγγίζεται με την αποκάλυψη ή άλλα κανάλια, που ξεπερνούν τις αισθήσεις. Στη δυτική φιλοσοφία η μεταφυσική εγκαθίσταται με τον κόσμο των ιδεών του Πλάτωνα, απ’ τον οποίο οι αισθήσεις μας σύρουν μια παραμορφωμένη εικόνα της αληθινής πραγματικότητας. Πέρα απ’ την πραγματικότητα, υπάρχει η αληθινή πραγματικότητα. Σε αυτήν δεν φτάνει η παρατήρηση ούτε το πείραμα, είναι πέρα από την ανθρώπινη δράση, είναι η πραγματικότητα χωρίς καμιά αναφορά στην ανθρώπινη περιοχή των αισθήσεων. Αυτή είναι η ερμηνεία της μεταφυσικής με την οποία η φυσική, στηριγμένη στο πείραμα και στα μαθηματικά, διέκοψε κάθε σχέση.

Όμως φαίνεται ότι κάποια ίχνη που τη θυμίζουν, υπάρχουν ακόμα στις ρίζες κάθε φυσικής θεωρίας: αυτά είναι το νόημα που δίνει στον κόσμο κάθε φυσική θεωρία, μέσω μιας οριακής υπόθεσης, αναπόδεικτης προς το παρόν πειραματικά, (η μεταφυσική συνιστώσα) που θα επαληθευτεί ή θα απορριφτεί απ’ τα μελλοντικά πειράματα. Για την ερμηνεία του κόσμου λοιπόν, πέρα από την περιγραφή, φαίνεται αναγκαία μια μεταφυσική υπόθεση.

H ίδια η φυσική εμπειρία δεν μπορεί να ασχοληθεί με το νόημα αλλά η ανάγκη του ανθρώπου γι αυτό, που είναι αιώνια και ταυτισμένη με το νοητικό του σύστημα, το εισάγει από διπλανές πόρτες της συνείδησης μέσα στις φυσικές θεωρίες, με τη μορφή των μεταφυσικών υποθέσεων. Μια γνώση χωρίς αυτές θα απευθύνεται σε κάποια τεχνητή νοημοσύνη κι όχι στην ανθρώπινη. Η επιστήμη παράγει και παράγεται απ’ τη μεταφυσική.

Η μεταφυσική υπόθεση

Σε κάθε φυσική θεωρία υπάρχουν μεταφυσικά αξιώματα που συνδυάζονται με τα φυσικά αξιώματα. Τα δεύτερα βασίζονται σε μετρήσεις, ενώ τα πρώτα εξασφαλίζουν τα δεύτερα από την άποψη του νοήματος. Ο Αριστοτέλης το εντόπισε πριν 2500 χρόνια διδάσκοντας ότι:

Αν δεν υπάρχει κάτι νοητό , πέρα από τα φαινόμενα (καθέκαστα), αλλά όλα ήταν αισθητά, δεν θα είχαμε επιστήμη για κανένα πράγμα, εκτός μονάχα αν λέει κανείς ότι η αίσθηση είναι η επιστήμη. (Αριστοτέλης, Μετά τα Φυσικά 999 β 1)

Ο Einstein τα εντοπίζει ξανά στην περίπτωση της θεωρίας του Νεύτωνα η οποία ήταν η μεγαλύτερη αντίπαλος της μεταφυσικής. Γράφει σχολιάζοντας την «σύλληψη» του απόλυτου χώρου από το Νεύτωνα ότι:

Αυτό που είναι ουσιώδες είναι ότι εκτός από τα παρατηρήσιμα αντικείμενα, κάτι άλλο, που δεν είναι αισθητό, πρέπει να θεωρηθεί σαν πραγματικό, για να καταστούν πραγματικότητες η επιτάχυνση ή η περιστροφή. (Ο Einstein για τον απόλυτο χώρο του Νεύτωνα).

Ο Schlick γράφει ότι η επιστήμη είναι η αναζήτηση της αλήθειας και η φιλοσοφία η αναζήτηση του νοήματος αλλά για το θέμα μας θεωρούμε ως επιστήμη τα «φυσικά» αξιώματα και ως φιλοσοφία τα «μεταφυσικά» αξιώματα μιας φυσικής θεωρίας. Έτσι έχουμε τελικά τη φυσική φιλοσοφία, έτσι ήταν πάντα, απλά σήμερα τα μαθηματικά ενσωματώθηκαν στην ερμηνεία των φυσικών αρχών. Η σχέση F=mγ του Νεύτωνα που μαθαίνουμε στο Λύκειο είναι ένα φυσικό αξίωμα, ο απόλυτος χώρος όμως είναι μια μεταφυσική αρχή.

Μέσα σε κάθε μεγάλο φυσικό κρύβεται ένας μεταφυσικός.

Κατά τον Duhem μια φυσική θεωρία μπορεί να αναλυθεί σε δύο διακριτά μέρη: το «αναπαραστατικό» και το «εξηγητικό». Το πρώτο ταξινομεί τους νόμους (φαινόμενα) ενώ το δεύτερο είναι αυτό με το οποίο η επιστήμη επιδιώκει να «συλλάβει» την πραγματικότητα (reality) που βρίσκεται κάτω απ’ τα φαινόμενα. Αυτό το δεύτερο το «εξηγητικό» δεν διαθέτει λογική δομή και σχετίζεται με τα μεταφυσικά πιστεύω του ερευνητή, όταν η πρόοδος της πειραματικής φυσικής αντιτίθεται σε μια θεωρία και την αναγκάζει να τροποποιηθεί, τότε το εξηγητικό μέρος της παλιάς θεωρίας αποβάλλεται για να δώσει τη θέση του σε μια άλλη εξήγηση. (Δημοσθένης Δαγκλής, Ο συμβατισμός του Duhem και η επίδρασή του στο λογικό Εμπειρισμό, Διδακτορική διατριβή).

Δηλαδή η πρόταση του Αριστοτέλη: «κάθε ελεύθερο σώμα (στο οποίο δεν ασκούνται δυνάμεις) έχει την τάση να κινείται από μόνο του ψάχνοντας το φυσικό του τόπο» απερρίφθη απ’ τα πειράματα του Γαλιλαίου, που διαπίστωναν την κίνηση της γης και καταργούσαν τους Αριστοτελικούς φυσικούς τόπους. Η νέα εξηγητική αρχή της κίνησης ήταν ο απόλυτος χώρος!
Η μεταφυσική συνιστώσα κάθε φυσικής θεωρίας είναι η προσωπική υπόθεση που κάνει ο ερευνητής για να ερμηνεύσει, δηλαδή να δώσει νόημα στα εμπειρικά δεδομένα, γιατί σ’ αυτό που υποθέτει, δεν μπορεί να εκτελεστεί κανένα πείραμα στην εποχή του.

Η μεταφυσική συνιστώσα κάθε φυσικής θεωρίας είναι η προσωπική υπόθεση που κάνει ο ερευνητής για να ερμηνεύσει, δηλαδή να δώσει νόημα στα εμπειρικά δεδομένα, γιατί σ’ αυτό που υποθέτει, δεν μπορεί να εκτελεστεί κανένα πείραμα στην εποχή του.

Ήταν ο Νεύτων με το Hypothesis non fingo που δεν απέφυγε τις μεταφυσικές υποθέσεις, με κορυφαία αυτή του απόλυτου χώρου.

Μπορεί κανείς ακόμα να διαβλέψει στη μεταφυσική υπόθεση κάτι σαν πνευματικό ένστικτο, που βρίσκεται πίσω από τη φυσική θεωρία, ή σαν τον παντοτινό και αιώνιο αδιάγνωστο όρο που θα υπάρχει στην αντιστοίχιση της ανθρώπινης εμπειρίας προς ένα κατανοητό πρόγραμμα.

Η μεταφυσική συνιστώσα κάθε φυσικής θεωρίας είναι η προσωπική υπόθεση που κάνει ο ερευνητής για να ερμηνεύσει, δηλαδή να δώσει νόημα στα εμπειρικά δεδομένα, γιατί σ’ αυτό που υποθέτει, δεν μπορεί να εκτελεστεί κανένα πείραμα στην εποχή του. Ο απόλυτος χώρος του Νεύτωνα «έδεσε» τη δυναμική θεωρία του της κίνησης, όμως ο Νεύτων δεν μπορούσε να πειραματιστεί στον απόλυτο χώρο, ο οποίος καταργήθηκε μόνο όταν το πείραμα τον απέρριψε.

Η αναζήτηση αυτού του μεταφυσικού νοήματος που αναφέρεται στα πράγματα, είναι γόνιμη για τη φυσική, η οποία βρίσκει μόνο σχέσεις κι όχι νόημα για τα πράγματα. ...Η συμβολή του συνίσταται στο ότι παρέχει στον επιστήμονα το κίνητρο εκείνο , το οποίο τον υποκινεί σε θαυμαστές ανακαλύψεις. (Duhem, Δημ. Δαγκλής).

Έτσι παρ’ όλα τα πειράματα και τα μαθηματικά, η μεταφυσική του νοήματος επιβιώνει πάντα στις φυσικές θεωρίες.

Στη μέχρι τώρα ιστορία της φυσικής οι παρατηρήσεις του Duhem φαίνονται να επαληθεύονται, αν και οι «φανατικοί» φυσικοί ισχυρίζονται ότι δεν έχουν την ανάγκη κανενός νοήματος, αυτό που τους αρκεί είναι να λειτουργούν τα μαθηματικά και να παράγουν αποτελέσματα που επαληθεύονται από τα πειράματα. Όμως έτσι για το μέσο άνθρωπο, μέσα από τη μαθηματική μεταφυσική που αντικαθιστά τη μεταφυσική του νοήματος, η πραγματικότητα φαίνεται ένας κόσμος αδιάγνωστος και ακατανόητος, ένα γίγνεσθαι άσκοπο το οποίο υπάρχει για να υπάρχει και δεν κατατείνει πουθενά, είναι μια πραγματικότητα για ειδικούς, τους νέους μάγους της φυλής, όπως περίπου στα βάθη της ιστορίας του homo sapiens.

Πάντως φαίνεται καθαρά σήμερα ότι ο Maxwell ενοποίησε τον ηλεκτρισμό και την Οπτική, γιατί πίστευε ότι απέδιδε ένα νόημα στη φύση μέσα απ’ αυτή την ενοποίηση. Αυτό ήταν το κίνητρό του. Κάθε σκέψη έχει μια κρυμμένη σπίθα μεταφυσικής που τη γεννάει. Αν παρακολουθήσουμε τη θεωρία του, βεβαιωνόμαστε ότι είχε προαποφασίσει να ενσωματώσει την Οπτική στις λειτουργίες του ηλεκτρομαγνητικού πεδίου. Γι’ αυτό στο ηλεκτρομαγνητικό του μοντέλο θα βρούμε τις μεταφυσικές κατασκευές, που σκόπευαν σε αυτήν την ενοποίηση. Το ρεύμα μετατοπίσεως, που ποτέ δεν παρατηρήσαμε, ήταν αναγκαίο για να παραχθεί η εξίσωση κύματος. Ακόμα ο αιθέρας, που κανένα πείραμα δεν είχε αποκαλύψει την ύπαρξή του, ήταν απαραίτητος για τη διάδοση του κύματος. Η μεταφυσική κατασκευή, η εικόνα στο νου, προϋπήρξε της μαθηματικής κατασκευής.

Η μεταφυσική κατασκευή του αιθέρα είναι ένα χαρακτηριστικό της αφήγησής μας. Ο Maxwell (1831-1878), ορίζοντας τα πεδία σαν καταστάσεις μηχανικής συμπίεσης ενός αόρατου αλλά υπαρκτού υλικού που γεμίζει το χώρο, του αιθέρα, πρόσθεσε ότι τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα θα πρέπει να θεωρούνται ως ελαστικές συμπιέσεις του αιθέρα. Τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα ήταν δονήσεις αυτού του ενδιάμεσου αβαρούς και ρευστού υλικού, όπως τα κύματα της θάλασσας είναι δονήσεις του νερού και του ήχου δονήσεις του αέρα. Έτσι ο αιθέρας εγκαταστάθηκε στη φυσική και υπήρχαν απόψεις ότι ήταν πιο πρωταρχική έννοια κι από αυτήν της ύλης.

Όμως η θεωρία του αιθέρα κατερρίφθη από το πείραμα. Το 1887 οι φυσικοί Albert Michelson και Edward W. Morley, θέλοντας να επιβεβαιώσουν την ύπαρξη του αιθέρα, πραγματοποίησαν ένα οπτικό πείραμα που απέδειξε πως αυτό το στοιχείο ήταν ανύπαρκτο! Σ’ αυτό το πείραμα απέδειξαν πως η ταχύτητα μιας δέσμης φωτός δεν μεταβάλλεται σε όποια κατεύθυνση ή απόσταση κι αν κινείται στην πειραματική διάταξη. Εφ' όσον λοιπόν δεν βρέθηκαν μεταβολές, αλλά «μηδενικό αποτέλεσμα», ο αιθέρας δεν υπήρχε.

Παράδειγμα: Η Αριστοτελική μεταφυσική

Η βασική μεταφυσική υπόθεση στο έργο του Αριστοτέλη είναι ο «σκοπός» των φυσικών διεργασιών. Είναι το τελικό αίτιο που πρέπει να μελετήσουμε σε κάθε διαδικασία της φύσης. Δεν είναι λοιπόν η ύπαρξη του μεταφυσικού νοήματος το ζητούμενο για τη σχέση του Αριστοτελισμού με τη σύγχρονη φυσική, αλλά το ίδιο το νόημα.

Υπάρχουν κι άλλες μεταφυσικές υποθέσεις στον Αριστοτέλη, π.χ. η πρώτη ύλη, η εντελέχεια, το πρώτο κινούν κ.λπ. και το θέμα για διερεύνηση είναι ποιες από αυτές επαληθεύτηκαν από τη φυσική στη διάρκεια των αιώνων, αν επαληθεύτηκαν, ή πρόκειται για μυθολογική περιγραφή της φύσης.

Διερευνώντας την αξία του Αριστοτελισμού σε σχέση με τον πραγματικό κόσμο, λέμε ότι, αν είναι αλήθεια ότι οι ποιότητες γίνονται από ποσότητες , μπορεί κανείς να υποθέσει ότι οι δύο συλλογισμοί, ο ποιοτικός και ο ποσοτικός, θα είναι παράλληλοι κι όχι ασύμβατοι, κάτι σαν παράλληλη γνώση.

Στα πλαίσια αυτού του παράλληλου σχήματος οι μεταφυσικές υποθέσεις του Αριστοτέλη θα έχουν την ίδια αξία με αυτές των φυσικών, (αφού στην εποχή του Αριστοτέλη το πείραμα ήταν η απλή παρατήρηση η οποία δεν μπορούσε να αποκαλύψει βαθύτερες σχέσεις). Θα μπορούν ίσως να αποτελέσουν «κίνητρο στους φυσικούς για θαυμαστές ανακαλύψεις».

Κι αυτό ήδη άρχισε να συμβαίνει. Σύγχρονοι φυσικοί φιλόσοφοι και φυσικοί (Pope, Osborne, Srupes κ.ά.), επιστρέφουν στο Αριστοτελικό νόημα και σε μεταφυσικές αρχές του Αριστοτέλη, προσπαθώντας να περιγράψουν το ολιστικό σύμπαν.

Είναι λοιπόν πιθανή μια διείσδυση των Αριστοτελικών μεταφυσικών υποθέσεων στις σύγχρονες φυσικές θεωρίες; Οι σύγχρονες έννοιες της φυσικής προσεγγίζονται με τις Αριστοτελικές έννοιες; Το Αριστοτελικό σχήμα μπορεί να αποδοθεί ως «εξηγητικό σχήμα» στη φυσική θεωρία;

Μερικά ερωτήματα προς αυτή την κατεύθυνση είναι:

Ποιά έννοια της φυσικής προσεγγίζεται με την έννοια της πρώτης ύλης του Αριστοτέλη;

Η ύλη της φυσικής πλησιάζει περισσότερο το μοντέλο του Δημόκριτου ή του Αριστοτέλη;

Συνδέεται η ‘καθαρή μορφή’ του Αριστοτελικού Ουρανού με το χωρόχρονο της γενικής σχετικότητας;

Το τελικό αίτιο του Αριστοτέλη έχει σχέση με την αρχή της ελάχιστης δράσης; Εισάγεται η τελεολογία στη σύγχρονη φυσική;

Έχει σχέση το πρώτο κινούν του Αριστοτέλη με τον απόλυτο χώρο του Νεύτωνα; Με το μετρικό πεδίο του χωροχρόνου;

Πώς εμφανίζεται η οντολογία του Αριστοτέλη, στη Κβαντομηχανική;

Η «βούληση» του ηλεκτρονίου περιγράφεται με την Αριστοτελική εντελέχεια;

Η φυσική και η χημεία μπορούν να ερμηνεύσουν το φαινόμενο της ζωής;

Οι ‘πολλές ιστορίες’ του Feynman σχετίζονται με τη ‘δυνάμει ‘ πραγματικότητα του Αριστοτέλη;

Είναι η κβαντομηχανική η φυσική της καθαρής ύλης και η γενική σχετικότητα η φυσική της καθαρής μορφής;

Η διερεύνηση τέτοιων προτάσεων δεν θα «δικαιώνει» την Αριστοτελική φυσική, απ’ την οποία λείπουν τα μαθηματικά (ποσότητες) και η σκηνοθετημένη παρατήρηση (πείραμα), δηλαδή τελικά η γνώση, αλλά θα αποδώσει ένα νόημα στη σύγχρονη φυσική, θεωρώντας (από την ιστορική της διαδρομή) ότι ένα τέτοιο νόημα είναι απαραίτητη συνιστώσα της.