sacred_flower

Comments

polina's picture

Click για περισσότερα

Λωτός, ένα πανάρχαιο και συνάμα διαχρονικό σύμβολο. Τον συναντάμε στους παραδοσιακούς πολιτισμούς τόσο της Ανατολής όσο και της Δύσης.

Τι είναι όμως αυτό που τον κάνει τόσο ιδιαίτερο;

Πριν από χιλιάδες χρόνια οι άνθρωποι είχαν ανακαλύψει τις ιδιαιτερότητές του. Αντιλήφθηκαν ότι μέσα στα λιμνάζοντα νερά, εκεί όπου υπάρχει η στασιμότητα των υδάτων και τα νερά είναι θολά και βρώμικα, πραγματοποιείται σταδιακά μια εντυπωσιακή αλλαγή στο φυτό. Μια πραγματική μεταμόρφωση όταν εμφανίζεται έξω από το νερό το πανέμορφο άνθος του.

Η μεταβολή και η μεταμόρφωση του λωτού τού προσέδωσε στην πάροδο των αιώνων μια μυστικιστική αντίληψη. Σε αρκετούς αρχαίους λαούς θεωρήθηκε ιερός. Γνωρίζουμε ότι υπάρχουν τρεις διαφορετικές αποχρώσεις του φυτού: η λευκή, η κόκκινη και η γαλάζια. Στο καθένα φυτό έχει δοθεί μια διαφορετική ερμηνεία κι ανάλογος συμβολισμός σύμφωνα με το χρωματισμό του.

Ο λευκός λωτός αντιπροσωπεύει την κατάσταση της πνευματικής τελειότητας και την πλήρη πνευματική αγνότητα. Ο κόκκινος λωτός συμβολίζει την αυθεντική φύση και αγνότητα της καρδιάς. Είναι ο λωτός της αγάπης, της ευσπλαχνίας, του πάθους και άλλων ιδιοτήτων της καρδιάς. Ο γαλάζιος λωτός είναι το σύμβολο της νίκης του πνεύματος πάνω στην ύλη, συμβολίζοντας τη σοφία και τη γνώση.

Ξεκινώντας την παρουσίασή του από την Αίγυπτο, γνωρίζουμε ότι στη χώρα της Κεμ ευδοκιμούσαν κυρίως δύο είδη λωτού, ο λευκός (Nymphaea Lotus) και ο γαλάζιος (Nymphaea cerulean). Ένα τρίτο είδος λωτού ήρθε στην Αίγυπτο μέσω του εμπορίου και των συναλλαγών από την Περσία, ο ροζ λωτός (Nelumbo nucifera). Και τα τρία αυτά είδη του απεικονίστηκαν αρκετές φορές στην αιγυπτιακή τέχνη, ωστόσο ο γαλάζιος λωτός ήταν αυτός που χρησιμοποιήθηκε ευρύτερα.

Στα αρχαία βασίλεια της Αιγύπτου, ο λωτός συμβόλιζε την Άνω Αίγυπτο ενώ ο πάπυρος αντίστοιχα την Κάτω Αίγυπτο.

Το άνθος του λωτού στην αρχαία Αιγυπτιακή γλώσσα ονομαζόταν Sesen. Ήταν το σύμβολο του Ηλίου, της δημιουργίας και της αναγέννησης.

Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι παρατήρησαν ότι το άνθος του λωτού κλείνει τη νύχτα και βυθίζεται κάτω από το νερό. Με την αυγή της επόμενης ημέρας, έβλεπαν την ανάδυση και το άνοιγμα του άνθους, ακριβώς όπως συμπεριφέρεται και ο Ήλιος στην πορεία του στον ουράνιο θόλο. Αυτή η ιδιότητα του λωτού, να βυθίζεται τη νύχτα και να αναδύεται από το νερό το πρωί, άγγιξε το συμβολικό τρόπο σκέψης και τη θρησκευτική πίστη των αρχαίων Αιγυπτίων. Τη συγκεκριμένη ιδιότητα του φυτού την εισέπραξαν ως μια μορφή ευλάβειας προς τον Ήλιο, όμοια ακριβώς με τον τρόπο που οι άνθρωποι της εποχής εκείνης προσμένανε την καθημερινή επανεμφάνιση του Ήλιου στον ορίζοντα.

Και βέβαια δεν είναι καθόλου τυχαία η σύνδεση του λωτού με το αρχαίο αιγυπτιακό πάνθεον. Τον συναντάμε στην Ίσιδα, ως σύμβολο της γονιμότητας και της αγνότητας. Ο θεός Κνουμ, ο αγγειοπλάστης, ο μορφοποιός του αυγού του κόσμου αλλά και των ανθρώπων συνάμα, βρίσκεται καθισμένος πάνω σε ένα θρόνο κλεισμένος σε ένα λωτό (σαϊτική εποχή, Σεραπείο). Ο θεός Μπες στέκεται επίσης πάνω σε ένα λωτό (αρχαία Άβυδος). Ο Θωτ, ο θεός του μυστηρίου και της σοφίας, κάθεται πάνω σε έναν ολάνθιστο λωτό έχοντας κεφάλι ταύρου κι ανθρώπινο σώμα (4η δυναστεία). Η Θεά Χέκετ, με τη μορφή βατράχου, κάθεται επάνω σε ένα λωτό δείχνοντας έτσι τη σύνδεσή της με το νερό, ως σύμβολο της ζωής που αρχίζει να ανθίζει.

Όταν ο λωτός απεικονιζόταν μαζί με ταύρο ήταν ηλιακός και συνδεόταν με τους ηλιακούς θεούς, ενώ σε παραστάσεις που απεικονιζόταν μαζί με αγελάδα γινόταν αντίστοιχα σεληνιακός. Για παράδειγμα, οι τέσσερις γιοι του Ώρου στέκονται πάνω σε λωτό μπροστά στον Όσιρη. Στις αρχαίες Θήβες ο λωτός είναι ηλιακός, εφ' όσον σχετίζεται με τον Άμμωνα Ρα. Όταν όμως τον κρατά η Αθώρ είναι σεληνιακός.

Ταξιδεύοντας προς την Ανατολή φτάνουμε στην Ινδία, εκεί όπου ο λωτός έχει επίσης μεγάλη συμβολική αξία, καθώς το άνθος του εμφανίζεται αρκετές φορές στις ινδουιστικές δοξασίες περί δημιουργίας του κόσμου.

Όλοι οι δημιουργοί θεοί στον Ινδουισμό κάθονται πάνω σε ένα άνθος λωτού. Τους βλέπουμε σε αναπαραστάσεις να αναδύονται μέσα από ένα λωτό υποδηλώνοντας τον κόσμο που προβάλλει μέσα από το υδάτινο στοιχείο, ενώ ο λωτός με τη σειρά του συμβολίζει τον Ήλιο, που αναδύεται από τα αρχέγονα ύδατα του χάους.

Οι ερμηνείες που του προσδίδουν έχουν άμεση σχέση με τη γονιμότητα, τον πλούτο, τη γνώση και τη διαφώτιση. Για παράδειγμα, συνδέεται με τη θεά του πλούτου Maha Lakshmi, που προσφέρει ευημερία, αγνότητα και γενναιοδωρία. Η θεά κάθεται σε ένα ολάνθιστο λουλούδι συμβολίζοντας την αγνότητα και την ομορφιά.

Ένας ινδουιστικός μύθος αναφέρει ότι «μετά την πρώτη εκστόμιση του ψαλμού ΟΜ, ο τεράστιος ωκεανός έφερε στην επιφάνεια ένα θαυμάσιο χρυσό λωτό, που ήταν λαμπερός όσο ο Ήλιος κι έπλεε πάνω στα μοναχικά νερά». Από τον ψαλμό αυτό γνωρίζουμε για την ινδουιστική θεϊκή τριάδα των Βράχμα, Βισνού και Σίβα, οι οποίοι αναπαρίστανται καθισμένοι πάνω σε χρυσούς λωτούς. Γνωρίζουμε ακόμα ότι ο Άγκνι, ο θεός της ιερής φωτιάς, προβάλει μέσα από ένα λωτό.

Επίσης στη Μπαγκαβάτ Γκίτα, σε ένα από τα διασημότερα έπη της αρχαίας ινδικής λογοτεχνίας, ο Βράχμα, ο δημιουργός θεός, παριστάνεται καθισμένος πάνω σε θρόνο που έχει σχήμα λωτού.

Στον ινδουισμό ο λωτός στο κατώφλι ενός ναού φανερώνει τον τόπο διαμονής μιας θεότητας και την κατάσταση αγνότητας που απαιτείται εκ μέρους του πιστού.

Ο λωτός επίσης πάνω σε τριπλό μίσχο απεικονίζει την τριπλή όψη του χρόνου.

Τέλος, η μορφή του άνθους του συσχετίστηκε και με τα ενεργειακά κέντρα του ανθρώπου, τα τσάκρας, και θεωρήθηκε επίσης σύμβολο της μετενσάρκωσης.

Όσον αφορά το πρόσωπο του Βούδα, ο μύθος αναφέρει ότι τη νύχτα κατά την οποία έγινε η άμωμος σύλληψη της μητέρας του, ένας τεράστιος λωτός φύτρωσε στη Γη. Ο Βούδας, μετά τη φώτισή του, απεικονίζεται τις περισσότερες φορές με λωτό. Από τις πλέον δημοφιλείς αναπαραστάσεις του είναι εκείνη στην οποία κάθεται πάνω σε έναν ανθισμένο λωτό, σύμβολο πνευματικής ανάπτυξης, γαλήνης κι αρμονίας.

Είναι αξιοσημείωτοι επίσης οι ιδιαίτεροι συμβολισμοί του σύμφωνα με το κάθε μέρος του συγκεκριμένου φυτού. Έτσι λέγεται ότι η ρίζα του συμβολίζει την αδιαλυτότητα, ο μίσχος είναι ο ομφάλιος λώρος που προσδένει τον άνθρωπο στην πηγή του, το άνθος του έχει το σχήμα των ακτίνων του Ήλιου και ο σπόρος του τη γονιμότητα της δημιουργίας.

Γίνεται αντιληπτό ότι οι αρχαίοι πολιτισμοί στους οποίους αναφερθήκαμε είχαν εντάξει στις παραδόσεις τους το λωτό. Συνειδητοποίησαν ότι αυτό που συμβαίνει στο ίδιο το φυτό, παρομοιάζεται ακριβώς με τη συμπεριφορά του ανθρώπου, που διαμορφώνεται και μεταλλάσσεται σε διάφορα επίπεδα έχοντας τις ρίζες του μέσα στα τελματώδη νερά της καθημερινότητας, που είναι το αναπόσπαστο κομμάτι της υλικής του υπόστασης.

Όμως κάθε ανθρώπινη ύπαρξη έχει εν δυνάμει μέσα της το σπόρο του λωτού κι εξαρτάται αποκλειστικά από τον κάθε άνθρωπο σε ποιο βαθμό θα καλλιεργήσει και θα αναπτύξει το άνθος της προσωπικότητάς του.

polina's picture

Click για περισσότερα

Το άνθος του λωτού αποτελεί ιερό σύμβολο πολλών πολιτισμών, την αιτία δε της αναδείξεως της ιερότητας αυτού του φυτού, την αντιλαμβάνεται κανείς καλύτερα μέσα από την προσέγγιση της έννοιας του ιερού άνθους. Η συμβολική σημασία του ιερού άνθους στη θεολογία συνίσταται στο σύμπλεγμα πολυειδών και πολύμορφων όψεων και εννοιών που αποδίδονται από την εικόνα του. Μερικά από τα χαρακτηριστικά, που προσδίδουν ιδιαίτερη σημασία στη λατρευτική του ιερού άνθους, είναι η ομορφιά, το σχήμα, ο αριθμός των πετάλων, το χρώμα και η αλλαγή χρωματισμού, η εποχή της άνοιξής του κ.ά.
Η συμβολική σημασία του Λωτού και η εξέχουσα θέση του στη λατρευτική αναπτύχθηκε σε διαφορετικό βαθμό στις περισσότερες από τις θρησκείες του αρχαίου κόσμου, γεγονός που βρίσκει τη συνέχειά του και στην εποχή μας. Ιδιαίτερο, ωστόσο, ενδιαφέρον παρουσιάζει η θέση που κατέχει στην ινδουιστική και στη συνέχεια στη βουδιστική παράδοση. Όσον αφορά στον Ινδουισμό, ο Λωτός βρίσκεται συχνά στα χέρια κάποιον θεών και είναι πάντα ευοίωνος. Μάλιστα, κάποιοι από τους μεγαλύτερους θεούς λέγεται πως γεννήθηκαν από το άνθος του Λωτού, όπως για παράδειγμα οι τρεις μητρικές όψεις: Παρβάτη, Λακσμί, Σαρασβάτη. Και βέβαια αξίζει να σημειωθεί πως ιδιαίτερη συμβολική δύναμη κατέχει ο Λωτός για όσους ασχολούνται με την τεχνική της Γιόγκα.
Σύμφωνα με τους Γιόγκι, από τη βάση της σπονδυλικής στήλης ξεκινούν μια σειρά 7 κέντρων ενέργειας που βρίσκονται σε διάφορα σημεία του ανθρώπινου σώματος μέχρι την κορυφή που βρίσκεται το ανώτερο. Αυτά ονομάζονται τσάκρας ή Πάντμας. Η λέξη τσάκρας σημαίνει τροχός φωτιάς και τα ονομάζουν έτσι γιατί, όταν ενεργοποιηθούν, περιστρέφονται σαν τροχοί. Αποκαλούνται, επίσης, Πάντμας, που σημαίνει Λωτοί, γιατί έχουν πέταλα, τα οποία είναι κλειστά και όταν μπουν σε ενέργεια ανοίγουν και μοιάζουν με λωτούς. Χαρακτηριστικό είναι ότι στην κορυφή της κεφαλής, στη αιθερική διάσταση υπάρχει ο λεγόμενος Λωτός των Χιλίων Πετάλων ή Σαχασράρα τσάκρα.
Στη συνέχεια αναφέρονται λίγα στοιχεία για το καθένα από τα τσάκρας και την αντιστοίχησή τους με συγκεκριμένες μορφές του άνθους του Λωτού, όπως τα αντιλαμβάνονται αυτοί που ασχολούνται με τη Γιόγκα.

ΜΟΥΛΑΝΤΑΡΑ ΤΣΑΚΡΑ
Βρίσκεται στη βάση της σπονδυλικής στήλης. Η ονομασία του σημαίνει θεμέλια. Ονομάζεται και βασικό τσάκρα. Έχει 4 πέταλα. Χρώμα του είναι το κόκκινο. Στο κέντρο του "κοιμάται" η δύναμη-ενέργεια της κουνταλίνη. Στην κατάλληλη στιγμή δηλαδή μετά από μακροχρόνια εξάσκηση και ηθική ζωή αυτή η ενέργεια αφυπνίζεται και αρχίζει να ανεβαίνει προς τα πάνω. Ένα-ένα τα τσάκρας ενεργοποιούνται και αρχίζουν να περιστρέφονται σαν πύρινοι τροχοί. Τα πέταλά τους εκτελούν διάφορες λειτουργίες σαν επεξεργαστές, πομποί και δέκτες, διαφόρων ενεργειών. Γίνεται έτσι εκμετάλλευση όλου του δυναμικού που μπορεί να χειριστεί ο άνθρωπος με τα τσάκρα του. Ο συνηθισμένος άνθρωπος "υπολειτουργεί" ουσιαστικά, αφού χρησιμοποιεί μόνο το 10% των δυνατοτήτων των τσάκρας.

ΣΒΑΝΤΙΣΘΑΝΑ ΤΣΑΚΡΑ
Το όνομά του σημαίνει "η κατοικία του Εαυτού". Έχει 6 πέταλα. Βρίσκεται στην περιοχή της σπλήνας. Το χρώμα του είναι πορτοκαλί με το κεντρικό μέρος ροζ. Είναι ο ρυθμιστής της ζωτικότητας του πρανικού σώματος γενικά γιατί είναι ο κατ' εξοχήν "αφομοιωτής" της πράνα.

ΜΑΝΙΠΟΥΡΑ ΤΣΑΚΡΑ
Βρίσκεται στο ύψος του ομφαλού και συσχετίζεται με το συκώτι και τον ψυχισμό. Πράγματι, παραδοσιακά το συκώτι συνδέεται γενικά με την συγκινησιακή φύση του ανθρώπου. Το όνομά του σημαίνει "η πύλη των πετραδιών". Έχει 10 πέταλα και το χρώμα του είναι πράσινο με κόκκινες αποχρώσεις.

ΑΝΑΧΑΤΑ ΤΣΑΚΡΑ
Βρίσκεται κοντά στην καρδιά και τον θύμο αδένα γι' αυτό ονομάζεται καρδιακό τσάκρα. Το όνομά του σημαίνει "άπαιχτος ήχος". Έχει 12 πέταλα. Το χρώμα του είναι έντονο κόκκινο με χρυσές σκιές. Είναι το τσάκρα της ισορροπίας μια και είναι ενδιάμεσο ανάμεσα στα 3 ανώτερα και τα τρία κατώτερα τσάκρας. Ρυθμίζει λειτουργίες που συνδέονται με την στοργή, τη συμπόνια, τη συγνώμη και άλλες που χαρακτηρίζουν τον πραγματικό άνθρωπο. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο άνθρωπος που εμφανίζει αυτές τις ιδιότητες χαρακτηρίζεται καλόκαρδος. Αυτό σημαίνει ότι το καρδιακό τσάκρα λειτουργεί σ αυτόν περισσότερο απ' ό,τι στους άλλους.

ΒΙΣΟΥΝΤΑ ΤΣΑΚΡΑ
Βρίσκεται στο ύψος του λαιμού κοντά στον θυρεοειδή αδένα. Έχει 16 πέταλα και συσχετίζεται με τον Λόγο σαν δημιουργικό ήχο. Το χρώμα του είναι γαλάζιο με ασημένιες λάμψεις. Το όνομά του σημαίνει "Αγνό". Η λειτουργία του προμηθεύει τη βιοενέργεια για τις ανάγκες του Λόγου και εναρμονίζει την σκέψη με τη γλώσσα. Πρόκειται για τη σωστή χρήση του Λόγου.

ΑΖΝΑ ΤΣΑΚΡΑ
Βρίσκεται στο κέντρο του μετώπου. Στην Αίγυπτο συμβολιζόταν με το κεφάλι της Κόμπρας στο μπροστινό μέρος του στέμματος του Φαραώ. Στην Ανατολή με ένα φτερό παγωνιού σύμβολο της συνεχόμενης προσοχής και συνείδησης που διαθέτει ο άνθρωπος που έχει ενεργοποιήσει αυτό το τσάκρα. Έχει 96 πέταλα που συνθέτονται και δίνουν την εντύπωση δύο μόνο πετάλων. Έτσι μοιάζει με ένα "κάθετο" μάτι στο κέντρο του μετώπου . Το όνομά του σημαίνει "εξουσία, διοίκηση, δύναμη χωρίς όρια". Το χρώμα του είναι ρόδινο με κίτρινο στο ένα πέταλο και πορφυρό- μπλε στο άλλο. Η αφύπνιση αυτού του τσάκρα ενεργοποιεί την διαίσθηση και γενικά τις ενορατικές δυνάμεις του ανθρώπου. Συνδέεται με τον αδένα της επίφυσης (κωνάριο). Είναι το λεγόμενο Τρίτο Μάτι του παραδοσιακού εσωτερισμού που επιτρέπει την όραση των αόρατων επίπεδων της φύσης.

ΣΑΧΑΣΡΑΡΑ ΤΣΑΚΡΑ
Βρίσκεται στην κορυφή της κεφαλής. Οι παραδόσεις λένε ότι έχει 1000 πέταλα. Κατά τους Ινδούς σοφούς έχει τα χρώματα του ουράνιου τόξου. Επικρατεί το Μοβ -ασημί με μια χρυσή ακτινοβολία προς όλες τις κατευθύνσεις. Θυμίζει έτσι το φωτοστέφανο των Αγίων. Το όνομά του σημαίνει "χιλιοπέταλος". Είναι δηλαδή σαν ένας λωτός με χίλια πέταλα. Εμφανίζεται έτσι να σκεπάζει το κεφάλι του Βούδα. Συσχετίζεται με τον αδένα της υπόφυσης. Οι δυνάμεις και οι ιδιότητες του ανθρώπου που έχει αναπτύξει αυτό το τσάκρα είναι δύσκολο να περιγραφούν. Μπορούμε να πούμε ότι πρόκειται για τον ολοκληρωμένο άνθρωπο στην πλήρη πνευματική του ανάπτυξη.

Εκτός από τα 7 κύρια τσάκρας υπάρχει σύμφωνα με τις απόκρυφες παραδόσεις κι ένα όγδοο το οποίο συσχετίζεται με την υπερανθρώπινη φύση. Στο σημείο αυτό πρέπει να τονιστεί ότι υπάρχουν και άλλες θεωρίες για την τοποθέτηση των κυρίων τσάκρας. Μάλιστα μία πιο ολοκληρωμένη είναι αυτή που έχει τα: Κέντρο κορυφής, τρίτο μάτι, κέντρο λαιμού, κέντρο καρδιάς, ηλιακό πλέγμα, (κέντρο κοιλιάς), κέντρο γεννητικών οργάνων - που είναι το κέντρο της κουνταλίνης - και το κέντρο της γης. Σαν σύστημα αυτό θεωρείται πιο πλήρες, καθότι δεν παραλείπει το κέντρο που ενώνει το άτομο με τη γήινη υπόστασή του.
Επίσης υπάρχουν μικρότερα κέντρα ενέργειας, δευτερεύοντα τσάκρας ή υποτσάκρας, τα οποία βρίσκονται στις κύριες αρθρώσεις του σώματος: στους ώμους, στους καρπούς, στα γόνατα, κ.ά. Βέβαια, όσον αφορά τα τσάκρας των ώμων, αν και γενικά όλοι τα θεωρούν δευτερεύοντα όταν μελετάνε τα τσάκρας καθαυτά, εν τούτοις η Καββάλα και ο χριστιανισμός τους δίνουν μία σημασία. Ο σταυρός τους, τα χρησιμοποιεί. Μάλιστα ενεργειακά ο Καββαλιστικός σταυρός είναι ορθότερος: Από το τρίτο μάτι στο ηλιακό πλέγμα, στον δεξιό ώμο και στον αριστερό ώμο. Ο χριστιανικός είναι πιο υλιστικός: Από το τρίτο μάτι στο κέντρο της κοιλιάς, στον δεξιό (αριστερό) ώμο, και στον αριστερό (δεξιό) ώμο. Ακόμα σημαντικά τσάκρας για αυτούς που ασχολούνται με τη θεραπευτική, είναι τα τσάκρας στα κέντρα των παλαμών, και στις άκρες των δαχτύλων. Τέλος αναφέρονται στα ανατολικά κείμενα τρία σημαντικά υποτσάκρα: Το λαζάτα στον ουρανίσκο, το σουρύα στο γαστρικό πλέγμα ανάμεσα στο μανιπούρα και το αναχάτα τσάκρα και το μάνας τσάκρα κοντά στο προηγούμενο.

polina's picture

Click για περισσότερα

Tο Ιερό Άνθος των Ορφικών

Συμβολίζει την Ουράνια τελείωση, την ολοκλήρωση, το μυστήριο της ζωής, το κέντρο της καρδιάς.
Αφιερωμένο στην Αφροδίτη, τον Ήλιο, την Ίσιδα και τον Διόνυσο.

Το ρόδο, ένα κεντρικό σύμβολο του χριστιανισμού, μαζί με τον κρίνο και την άμπελο, τα συναντάμε και στην ορφική παράδοση ως το Ιερό Άνθος των Ορφικών.

Τα πέταλα του ρόδου λένε ότι ήταν αρχικά λευκά. Έγιναν όμως κόκκινα από το αίμα της Αφροδίτης που έσταξε επάνω τους, την ώρα που η θεά, επάνω στη βιασύνη της να σώσει τον αγαπημένο της Άδωνη από τα χέρια του ζηλόφθονου Άρη, τα πάτησε. Ασάνδαλη, καθώς ήταν η θεά της ομορφιάς, τρυπήθηκε από τα αγκάθια και το αίμα της έβαψε τα άνθη της τριανταφυλλιάς και έγιναν ρόδινα.

Κατ’ άλλους η Αφροδίτη έκλαιγε απαρηγόρητη, όταν έμαθε ότι ο αγαπημένος της Άδωνης κτυπήθηκε από ένα αγριογούρουνο και πέθανε. Τα δάκρυα της θεάς, που έπεσαν στην γη, ύγραναν το χώμα και στο σημείο αυτό, λέει ο μύθος, φύτρωσαν κόκκινα, σαν το αίμα του Άδωνη, τριαντάφυλλα.

Άλλο λένε ότι, όταν η Αφροδίτη αναδύθηκε από τον αφρό των κυμάτων, την ίδια στιγμή, το πρώτο τριαντάφυλλο ξεδίπλωνε τα πέταλά του στις ακτίνες του ήλιου.

Αυτό το λουλούδι, που γεννήθηκε από το πόθο μιας θεάς, και ποτίστηκε με το αίμα της, έμελλε να είναι μια πλουσιότατη πηγή εμπνεύσεως του ανθρώπου.

Ο Όμηρος αποκαλεί την Ηώ «ροδοδάκτυλον» (Ζ.175.Β1) την θεά, που με τα δάκτυλα της ανοίγει τις πόρτες του ουρανού, για να περάσει το άρμα του Ηλίου. Στο ομηρικό έπος συναντούμε τα επίθετα «ροδόεις» και «ροδόπηχυς» και στην Ιλιάδα αναφέρεται η σπουδαιότητα του αποστάγματος του ρόδου. Ο Όμηρος μας λέει ότι η Αφροδίτη έχρισε τον νεκρό Έκτορα με αυτό: «ροδόεν έλαιον δέ έχρισεν η Αφροδίτη τον νεκρόν του Έκτορος»

Ο Ανακρέων στην ωδή του, (Ωδή ΝΑ΄) υμνεί την ωραιότητα του ρόδου και επισημαίνει τις ευεργετικές του ιδιότητες.

«...Τι δ’ άνευ ρόδου γένοιτ’ αν; ….Τι τάχατε μπορεί να γίνει δίχως το ρόδο;
Ροδοδάκτυλος μέν Ηώς, Ρόδα στα δάκτυλα της έχει η Αυγή
Ροδοπήχεες δε Νύμφαι και ρόδινα τα χέρια των Νυμφών
Ροδόχρους δέ κ’ Αφροδίτα κι’ η ίδια η Αφροδίτη, ροδόχρωμη
παρά των σοφών καλείται. Ονομάζεται από τους σοφούς.
Τόδε και νόσοισιν αρκεί. Αυτό από μόνο του νικά τους νόσους
τόδε και νεκροίς αμύνει, αυτό είναι η ασπίδα των νεκρών,
ενάντια στον αφανισμό τους
τόδε και χρόνον βιάται αυτό τον χρόνο ζωογονεί.
Χαρίεν ρόδων δε γήρας, Χαριτωμένο και το γήρας των ρόδων
νεότητας έσχεν οδμήν… Της νεότητας κρατάει την ουσία…

Όχι μόνο «Regina rosas amat» (η βασίλισσα τα ρόδα αγαπά), αλλά τα ρόδα ήταν και τα λουλούδια των νεκρών στις ανοιξιάτικες εορτές που τελούσαν οι Ρωμαίοι: Τα Ροζάλια. Τα καλλιεργούσαν στους ταφικούς κήπους ως σύμβολα Αναστάσεως και Αιωνίας Ανοίξεως και κατά την διάρκεια της εορτής σκορπούσαν ρόδα επάνω στους τάφους.

Από επιγραφές, που ευρέθησαν σε μακεδονικούς τάφους, μαθαίνουμε ότι υπήρχαν αντίστοιχες εορτές, τα Ροδοφόρια, στην Μακεδονία, κατά τις οποίες στόλιζαν τους τάφους με ρόδα. Αυτές οι εορτές έχουν διατηρηθεί και στην χριστιανική παράδοση: καθ’ όλη την διάρκεια της Ανοίξεως, στις τελετές που είναι αφιερωμένες στους νεκρούς (τα ψυχοσάββατα, ιδιαίτερα αυτό της Πεντηκοστής) στολίζουν τους τάφους των νεκρών με λουλούδια.

Το διακοσμητικό μοτίβο του ρόδου το συναντούμε σε τάφους, αλλά και ως έμβλημα οίκων ιερών κτισμάτων. Ένα σύμβολο που αντιπροσωπεύει την ζωή αλλά και τον θάνατο. Το υπερβολικά περίπλοκο σύμβολο του ρόδου έχει διφορούμενο νόημα, αφού συμβολίζει τόσο την Ουράνια τελείωση, όσο και το γήινο πάθος. Το άνθος που αντιπροσωπεύει ταυτόχρονα Χρόνο και Αιωνιότητα, γονιμότητα και παρθενία.

Το Μυστικό Ρόδο είναι η τελείωση, το πλήρωμα, η ολοκλήρωση, το μυστήριο της ζωής, το κέντρο της καρδιάς της ζωής, το άγνωστο. Το ρόδο συνδέεται επίσης με την ομορφιά, τη χάρη, την ευτυχία, την τρυφηλότητα και τα πάθη. Σχετίζεται με το κρασί, τον αισθησιασμό και την αποπλάνηση.

Στο συμβολισμό της καρδιάς, το ρόδο κατέχει το κεντρικό σημείο του σταυρού, το σημείο της ενώσεως.

Η παροδικότητά του συμβολίζει τον θάνατο και την θλίψη. Τα αγκάθια του υποδηλώνουν τον πόνο, το αίμα και το μαρτύριο.

Το μυστικό ρόδο, το «Sub Rosa», που κρέμεται ή απεικονίζεται στις αίθουσες των συμβουλίων, δηλώνει την μυστικότητα και την διακριτικότητα. Είναι το άνθος του Αρποκράτους, θεού της σιωπής.

Σύμφωνα με την Ελληνορωμαϊκή παράδοση, η Αφροδίτη προσέφερε κάποτε στον θεό Αρποκράτη ένα ρόδο, για να του γνωρίσει ότι πρέπει να σιγά περί των θείων πραγμάτων. Από τότε καθιερώθηκε ως ο θεός των Μυστηρίων και της εχεμυθείας και παρίστατο ως παιδί με το ένα δάκτυλο στο στόμα.

Το ρόδο μαζί με το στάχυ και το κλήμα(ή κισσό) ήταν τα τρία κύρια σύμβολα του ορφισμού. Όπως μας εξιστορεί ο Ηρόδοτος, τα περίφημα εκατόφυλλα ρόδα (Rosa cendifolia), που καλλιεργούσε ο βασιλιάς Μήδας, κάλυπταν τεράστιες εκτάσεις στις πλαγιές του Παγγαίου όρους. Γνωρίζουμε ότι εκτός από τον Παρνασσό και τα Πιέρια όρη, το Παγγαίο βουνό ήταν ένα από τα κέντρα των Ορφικών Μυστηρίων.

Ρόδα μαζεύει η Περσεφόνη (μας λέει ο Ομηρικός Ύμνος) στον τρυφερό λειμώνα, κρόκους και άνθη και όμορφους μενεξέδες, σπαθόχορτα, και υάκινθους, μέχρι να ξελογιαστεί από το θαυμάσιο άνθος, τον νάρκισσο, που έθαλλε και θάμπωνε όσους τον έβλεπαν από τους αθάνατους θεούς και από τους θνητούς ανθρώπους` και από την ρίζα του εκατό ξεφύτρωναν βλαστάρια, κι σκόρπαγε οσμή γλυκύτατη κι όλος ψηλά ο διάπλατος εγέλασε ο ουρανός και σύμπασα η γη και το αλμυρό κύμα της θάλασσας.

Ρόδο αποκαλεί ο ποιητής Ραϊνερ Μαρία Ρίλκε τον Ορφέα, στην επιλογή «Σονέτα στον Ορφέα»:
Ρόδο, εσύ που θρονιάζεσαι,
για τους Αρχαίους ήσουν ένας μ’ απλές κάλυκας άκρες.
Όμως για μάς, τ’ όλο πληρότητα,
απειράριθμο είσαι λουλούδι,
τ’ ανεξάντλητο αντικείμενο.
(από Ορφική Θεολογία –συλλογή Otto Kern).

Ο άνθινος ρόδακας (το ιδανικό ρόδο) είναι διακοσμημένος στην κίστη (στο ιερό καλάθι με το μυστικό περιεχόμενο),που κρατά η Καρυάτιδα-Κιστοφόρος κόρη, επάνω στο κεφάλι της, στο μουσείο της Ελευσίνας.

Τα στάχυα, τα ρόδια, οι παπαρούνες και τα ρόδα ( μαζί βεβαίως και η μυρσίνη, από την οποία έφτιαχναν τα στεφάνια των μυστών), ήταν τα κατ’ εξοχήν σύμβολα των Ελευσινίων Μυστηρίων, τα οποία συνδέονται στενά με την ορφική παράδοση.

Στην Αίγυπτο, τα ρόδα ήταν αφιερωμένα στην Ίσιδα ως σύμβολο της αγνής αγάπης, ελεύθερης από την επιθυμία της σάρκας και ήταν απαραίτητα στα ιερά δρώμενα των μυστηρίων της Ίσιδος και του Οσίριδος. Η Κλεοπάτρα όμως σαγήνεψε τον Αντώνιο με κόκκινα ροδοπέταλα, που είχε σκορπίσει στο πέρασμά του.

Στην αλχημεία το ρόδο συμβολίζει τη σοφία και το rosarium είναι το Έργο. Είναι επίσης σύμβολο της επαναγεννήσεως του πνεύματος, μετά από τον θάνατο του παροδικού.

Το «ρόδο των Ανέμων» απεικονίζεται ως ένα κύκλος, που περικλείει τον διπλό σταυρό, υποδηλώνοντας τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα και τις τέσσερις ενδιάμεσες κατευθύνσεις. Αυτή η απεικόνιση συμμετέχει στο συμβολισμό του κύκλου, του κέντρου, του σταυρού και των ακτίνων του ηλιακού τροχού.

Ο Ροδώνας είναι ένα Παραδείσιο σύμβολο και αποτελεί τον τόπο του μυστικού γάμου, της ενώσεως των αντιθέτων.

Για τους Καββαλιστές το ρόδο προβάλλει από το Δέντρο της Ζωής και το κέντρο του είναι ο ήλιος. Τα πέταλά του είναι άπειρες, αλλά αρμονικές διαφοροποιήσεις της Φύσεως.

Για τους Ινδούς το Μυστικό Ρόδο έχει την αντιστοιχία του κέντρου, ειδικά στα τσάκρα. Στην Ινδική μυθολογία το τριαντάφυλλο είναι στενά συνδεδεμένο με μια από τις γυναίκες του Βισνού, η οποία γεννήθηκε μέσα σ’ αυτό.

Στον Μωαμεθανισμό συμβολίζει το αίμα του Προφήτη και πιστεύουν ότι φύτρωσε από τα δάκρυά του, που έπεσαν στη γη, ενώ ταξίδευε για τον παράδεισο. Οι πραματευτάδες στην Μέση Ανατολή, ακόμη και σήμερα, διαλαλούν: «τριαντάφυλλα για τον Προφήτη».

Στο τρίκυκλο Ρόδο της Βαγδάτης, ο πρώτος κύκλος αντιπροσωπεύει τον Νόμο, ο δεύτερος την ατραπό, ο τρίτος τη γνώση και οι τρεις μαζί είναι η Αλήθεια και τα ονόματα του Αλλάχ.

Για τους Ροδόσταυρους το Μυστικό Ρόδο συμβολίζει ταυτόχρονα το σταυρό και τον τροχό. Το Ρόδο είναι το Θείο Φως του σύμπαντος και ο σταυρός ο παροδικός κόσμος του πόνου και της θυσίας. Το ρόδο αναπτύσσεται επάνω στο Δέντρο της Ζωής, φέρνοντας την αναγέννηση και την ανάσταση. Το Ρόδο στο κέντρο του σταυρού αντιπροσωπεύει την τετραπλότητα των στοιχείων.

Τα χρώματα του ρόδου υποδηλώνουν καταστάσεις και δυνάμεις της υπάρξεως που εκδηλώνονται ή αναδιπλώνονται ανάλογα με αυτό που επιθυμούν να εκφράσουν.

Το λευκό ρόδο είναι η αθωότητα, η αγνότητα, η παρθενία. Είναι το «άνθος του φωτός», η πνευματική ανάπτυξη και η χάρη.

Το κόκκινο ρόδο είναι η επιθυμία, το πάθος, η χαρά, η ομορφιά και η ολοκλήρωση. Είναι το άνθος της Αφροδίτης και του Άδωνη, αλλά και το μαρτύριο. Για τους Χριστιανούς το κόκκινο ρόδο, φύτρωσε από το αίμα του Χριστού, που έπεφτε στη γη κατά την πορεία του στο Γολγοθά.

Το Χρυσό Ρόδο είναι ένα σύμβολο του Πάπα και υποδηλώνει την ειδική παπική ευλογία, μια αντιστοιχία με το στέμμα από ρόδα που φορούσε ο Ρωμαίος Αυτοκράτορας, ο εκπρόσωπος του Θεού επάνω στη γη.

Για τους μύστες το Χρυσό Ρόδο συμβολίζει την Τελείωση. Σε αυτό το στάδιο «ο άνθρωπος θεάται της Θείας Ουσίας, ενώνεται στενά με την Άρρητη Πρώτη Αρχή και τότε η ψυχή τελειώνει το ταξίδι της και αναπαύεται» όπως μας λέει ο Πρόκλος.

Το κόκκινο και το λευκό ρόδο μαζί αντιπροσωπεύουν την ένωση πυρός και ύδατος, την ένωση των αντιθέτων.

Το γαλάζιο ρόδο είναι το ανεπίτευκτο, το αδύνατο.

Λέμε ρόδο ή τριαντάφυλλο και εννοούμε την χαρά, την εορτή, την ευδαιμονία, τον έρωτα. Η λέξη ρόδο είναι συνδεδεμένη με την τρυφερότητα, την ευγένεια, την ελκυστικότητα, την υγεία.

Ο Αριστοφάνης στις «Νεφέλες» (1330) μας λέει: «πάττε ρόδοις» δηλαδή : ραίνε με ρόδα.

Σύμβολο ωραιότητας όχι μόνο για τους Έλληνες, αλλά και για άλλους αρχαίους λαούς, τους Βαβυλωνίους, τους Πέρσες, τους Ρωμαίους. Αιγυπτίους και Ινδούς κ.ά.

Εκτός από την ποίηση, για την οποία υπήρξε πλουσιότατη πηγή εμπνεύσεως του ανθρώπου, το ρόδο εμφανίζεται ευρέως στη γλυπτική, στη ζωγραφική και στην ταπητουργία. Ο λαός λάτρεψε το ρόδο, ανεγνώρισε σε αυτό τρις σπάνιες ιδιότητές του και αβίαστα το τοποθέτησε στην κορυφή του φυτικού βασιλείου.

Ένας Δάσκαλος της Ανατολικής σοφίας, ο Μορύα, λέει: Το σύμβολο της πνευματικής γνώσεως είναι ένα λουλούδι. Σαν ένα λουλούδι η γνώση ανθίζει στην καθορισμένη ώρα.