Τα γνωστά σε εμάς ‘Μυστήρια’ της Αρχαίας Αιγύπτου σχετίζονται με την θρησκεία του θεού Όσιρη και είναι γνωστά και σαν ‘Μυστήρια του Όσιρη’. Αυτά ήταν θρησκευτικές τελετές στις οποίες, κατά το Μέσο Βασίλειο, συμμετείχαν και παρακολουθούσαν όλοι οι παρευρισκόμενοι πιστοί.
Τα Μυστήρια τελούνταν στην Άβυδο όπου βρισκόταν ο κυριότερος ναός του θεού. Οι περισσότερες πληροφορίες για τα Μυστήρια προέρχονται από τον Έλληνα ιστορικό Ηρόδοτο. Δυστυχώς όμως, δεν αναφέρεται πουθενά η χρονική περίοδος κατά την οποία τελούνταν. Αν λάβουμε όμως υπόψη τον χαρακτήρα των Μυστηρίων, τότε μπορούμε να πούμε ότι μάλλον τελούνταν κατά την περίοδο του θερισμού.
Ο Μύθος του Θεού Όσιρη
Για να κατανοηθούν τα Μυστήρια του Όσιρη, πρέπει να υπάρχει έστω μια βασική γνώση γύρω από τον μύθο του θεού.
Με την ένωση του θεού Γκεμπ (Γη) και της θεάς Νουτ (Ουρανός), γεννήθηκαν 4 παιδιά: ο Όσιρις, η Ίσις, ο Σετ και η Νέφθυς. Βασιλιάς της Αιγύπτου έγινε ο Όσιρις, ο οποίος πήρε για γυναίκα του την αδελφή του Ίσις. Ο Όσιρις έφερε τον πολιτισμό στην Αίγυπτο. Οργάνωσε τις πόλεις, καθιέρωσε την λατρεία του Αιγυπτιακού Πανθέου και σαν θεός της γονιμότητας, δίδαξε τους ανθρώπους να καλλιεργούν την γη. Αλλά η βασιλεία του δεν κράτησε πολύ.
Ο Σετ, ο οποίος συμβόλιζε τις ακριβώς αντίθετες αρχές του Όσιρη, όπως τον πόλεμο και τον βαρβαρισμό, αποφάσισε να σκοτώσει τον αδελφό του και να πάρει τον θρόνο.
Έτσι, ο Σετ σκότωσε τον Όσιρη, διαμέλισε το σώμα του και σκόρπισε τα κομμάτια στους ‘τέσσερις ανέμους’. Η Ίσις, αποφασισμένη να βρει και να ενώσει όλα τα κομμάτια του αγαπημένου της συζύγου και αδελφού, έψαξε για χρόνια, μάζεψε τα ακρωτηριασμένα μέλη του Όσιρη και τα ένωσε. Όμως, παρ’ όλες τις μαγικές της γνώσεις δεν μπόρεσε να ζωντανέψει τον Όσιρη. Το μόνο που μπορούσε να κάνει ήταν να μουμιοποιήσει το σώμα του και να του δώσει μισή ζωή, καθιστώντας τον έτσι βασιλιά του Κάτω Κόσμου και των Νεκρών.
Κατάφερε όμως με κάποιο τρόπο να γονιμοποιηθεί από τον Όσιρη και να φέρει στην γη τον Ώρο, τον εκδικητή και διάδοχο του πατέρα του.
Όταν ο Ώρος έφτασε στην κατάλληλη ηλικία, προετοιμάστηκε για τον πόλεμο εναντίον του Σετ. Ο πόλεμος κράτησε χρόνια και θα κρατούσε για πάντα αν δεν επενέβαινε ο Θωθ, ο θεός της σοφίας και της μαγικής τέχνης, ο οποίος χώρισε την Αίγυπτο σε δύο βασίλεια και έδωσε την Κάτω Αίγυπτο (γόνιμο μέρος) στον Ώρο και την Άνω Αίγυπτο (έρημος) στον Σετ. Τα Μυστήρια του Όσιρη
Τα Μυστήρια του Όσιρη αναπαριστούν όλα αυτά τα γεγονότα από την γέννηση του θεού μέχρι και την νίκη του Ώρου. Ο Ηρόδοτος αναφέρει αρκετές λεπτομέρειες. Σύμφωνα με τις περιγραφές του, τα Μυστήρια ξεκινούσαν με την ανατολή του ηλίου, παρουσία μεγάλου αριθμού πιστών. Οι ιερείς μετέφεραν το άγαλμα του Όσιρη, το οποίο αργότερα αντικατέστησε μια στήλη γνωστή ως στήλη Ντζεντ, σε ένα δωμάτιο δίπλα στον κεντρικό ναό. Έξω από τον ναό, ιερείς αναπαριστούν διάφορες σκηνές από τον μύθο του θεού, ενώ συγχρόνως άλλοι ιερείς περιποιούνται το άγαλμα/στήλη.
Όταν έφταναν στον θάνατο του Όσιρη, οι ιερείς τοποθετούσαν την στήλη κατάχαμα στο έδαφος, συμβολίζοντας έτσι τον νεκρό θεό. Σε αυτό ακριβώς στο σημείο, κατά την διάρκεια της αναπαράστασης της μάχης μεταξύ του Ώρου και του Σετ, γινόταν κάτι πολύ ασυνήθιστο για τον χαρακτήρα των Μυστηρίων: όλοι οι πιστοί, μυημένοι και μη, συμμετείχαν. Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, καθώς πλησίαζε η δύση, ξεκινούσε η αναπαράσταση της μάχης. Έξω από τον ναό είχαν μαζευτεί από νωρίς πιστοί με ρόπαλα στα χέρια: στην είσοδο του ναού ήταν οι υποστηρικτές/στρατιώτες του Ώρου, ενώ ακριβώς απέναντι βρίσκονταν οι υποστηρικτές/στρατιώτες του Σετ.
Οι ιερείς τοποθετούσαν τότε την στήλη σε ένα κάρο με σκοπό να την μεταφέρουν στον ναό. Κατά την μεταφορά, οι υποστηρικτές του Σετ προσπαθούσαν να εμποδίσουν τους ιερείς να εισέλθουν στον ναό, ενώ οι υποστηρικτές του Ώρου προσπαθούσαν να τους προστατέψουν. Σαν αποτέλεσμα, γινόταν πραγματική μάχη μεταξύ των πιστών, με χτυπήματα που οδηγούσαν ακόμη και σε θάνατο! Αυτή η σκηνή απεικονίζεται και σε έναν τάφο στις Θήβες, που χρονολογείται γύρω στο 1405-1370 π.Χ.
Με την νίκη του Ώρου, ο Φαραώ σήκωνε την στήλη και την τοποθετούσε όρθια στην είσοδο του ναού. Από εκείνη την στιγμή και μετά, η στήλη συμβόλιζε και τον αναστημένο Όσιρη και τον νικητή Ώρο. Ένας ιερέας που αναπαριστούσε τον Θωθ, προσέφερε στην στήλη το κεφάλι ενός μοσχαριού, συμβολίζοντας τον Σετ, και το κεφάλι ενός τράγου που συμβόλιζε τους ηττημένους υποστηρικτές του. Μετά από τις προσφορές, ο ιερέας που αναπαριστούσε τον Ώρο κατά την διάρκεια της τελετής, τύλιγε την στήλη με σκοινιά. Εκείνη την στιγμή, η στήλη συμβόλιζε τον νικημένο Σετ.
Ας προσπαθήσουμε να εισχωρήσουμε λίγο πιο βαθειά στον συμβολισμό αυτών των Μυστηρίων και στην ανάλυσή τους.
Είναι φανερό πως η αρχαία θρησκεία του Όσιρη και τα Μυστήρια της αποτελεί ένα ακόμη παράδειγμα της πίστης σε έναν θεό που πεθαίνει, μόνο για να αναστηθεί και να φέρει με την ανάστασή του την ελπίδα για αναγέννηση, για μια μεταθανάτια ζωή και γενικά να τονίσει την δύναμη της κυκλικής φάσης της ζωής. Είναι γνωστό πως τέτοιου είδους τελετουργικά και δόγματα υπήρχαν σε όλους τους αρχαίους πολιτισμούς και θρησκείες.
Υπάρχουν πηγές που αναφέρουν ότι κατά το Παλαιό Βασίλειο, τα Μυστήρια του Όσιρη είχαν περισσότερο την μορφή ‘Μυστηρίων’. Αναπαριστούσε τα ίδια γεγονότα που αναφέρθηκαν πριν, με την διαφορά ότι τα μυστήρια ήταν πιο ‘κλειστού κύκλου’ και περιλαμβανόταν και η τέλεση ανθρωποθυσίας.
Εδώ, την θέση του Όσιρη έπαιρνε κάποιος ‘εκλεκτός’, ο οποίος έπαιρνε την θέση του Φαραώ για μερικές ημέρες ή εβδομάδες (κατά την Προδυναστική περίοδο, ο ίδιος ο Φαραώ ήταν ο ‘εκλεκτός’). Κατά την τέλεση των Μυστηρίων, ο ‘εκλεκτός’ Φαραώ θυσιαζόταν στην θέση του Όσιρη. Η θυσία γινόταν με 3 τρόπους:
α) σφαγή, όπου το αίμα έπρεπε να ποτίσει μεγάλο μέρος της γης,
β) στην πυρά, όπου οι στάχτες αργότερα σκορπίζονταν στα χωράφια,
γ) στραγγαλισμός, μετά τον οποίο το σώμα διαμελιζόταν και τα μέλη θάβονταν σε διάφορα σημεία της χώρας (αναπαράσταση του διαμελισμού του Όσιρη).
Επίσης, ένας μεγάλος αριθμός σκλάβων θυσιαζόταν με την ανάσταση του Όσιρη, συμβολίζοντας την σφαγή των ακολούθων του Σετ. Την θέση των σκλάβων πήραν αργότερα οι θυσίες πολλών ζώων.
Ο σκοπός του τελετουργικού ήταν φυσικά η εξασφάλιση της γονιμότητας της γης, μιας και ο Όσιρις ήταν ο θεός της γονιμότητας πριν τον ‘θάνατό’ του.
Μετά τις θυσίες, την θέση του αναστημένου πια Όσιρη έπαιρνε ο πραγματικός Φαραώ, ο οποίος είχε αναγεννηθεί και λατρευόταν σαν θεός. Λέγεται μάλιστα ότι μερικές φορές ο ίδιος ο Φαραώ τελούσε την ανθρωποθυσία. Σε αυτές τις περιπτώσεις η θυσία είχε διπλό ρόλο: το θύμα, συμβόλιζε και τον Όσιρη και τον Σετ, ενώ ο Φαραώ συμβόλιζε τον εκδικητή Ώρο και τον αναστημένο Όσιρη.
Κατά το Μέσο Βασίλειο, το βάρβαρο έθιμο της ανθρωποθυσίας αντικατέστησε η πιο ‘πολιτισμένη’ τελετή της στήλης Ντζεντ.
Ίσως η συνεχής εναλλαγή ρόλων κατά την τελετή του Όσιρη να φαίνεται λίγο συγκεχυμένη, αλλά πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι και οι μυημένοι που έπαιρναν μέρος στα Μυστήρια κατά το Παλαιό Βασίλειο, αλλά και το πλήθος πιστών που αργότερα συμμετείχαν στην τελετή κατά το Μέσο Βασίλειο, γνώριζαν πολύ καλά τους συμβολισμούς. Αυτό ακριβώς είναι το περίεργο στα Μυστήρια άλλων χώρων, π.χ. στα Ελευσίνια μυστήρια ή ακόμα και στα παλαιότερα μυστήρια του Όσιρη, τους συμβολισμούς και τα τελετουργικά γνώριζαν μόνο οι μύστες. Ο λόγος για τον οποίο τα Μυστήρια έγιναν τόσο ανοιχτά από το Μέσο βασίλειο και ύστερα, αποτελεί θέμα μελέτης για πολλούς ερευνητές.
Ζωή Μετά Θάνατον, Ταφικά Έθιμα & Τελετουργικά, Δευτερεύοντα Μυστήρια, Μετενσάρκωση
Τα περισσότερα τελετουργικά και οι δοξασίες των Αρχαίων Αιγυπτίων σχετικά με τον θάνατο προέρχονται από την θρησκεία του Όσιρη. Το γεγονός ότι ο Όσιρης έγινε βασιλιάς του Κάτω Κόσμου -ενός κόσμου όπου δεν υπήρχε πείνα, δυστυχία ή πόνος (Παράδεισος)- ξεκίνησε αμέσως την πίστη στην μεταθανάτια ζωή. Εδώ, τον κύριο ρόλο έπαιξαν οι τελετές προετοιμασίας του νεκρού σώματος του Όσιρη από την Ίσις και τον Θωθ, και φυσικά η ταφή του.
Σύμφωνα με την θρησκεία του Όσιρη, κανένας νεκρός δεν μπορούσε να περάσει στον Κάτω Κόσμο αν πριν την ταφή του δεν είχε προηγηθεί όλη η τελετουργική προετοιμασία που έπρεπε σε έναν νεκρό.
Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι πραγματικά πίστευαν ότι ο άνθρωπος συνεχίζει να ζει στον Κάτω Κόσμο όπως ακριβώς ζούσε πριν. Για να το καταφέρει αυτό χρειαζόταν τα 6 στοιχεία από τα οποία αποτελείται:
α) το σώμα
β) το μπα (προσωπικότητα)
γ) το κα (πνεύμα)
δ) το ακ (ψυχή)
ε) το όνομά του
στ) την σκιά του
Αν έλειπε κάποιο από αυτά τα στοιχεία, τότε ο άνθρωπος δεν ήταν ολοκληρωμένος ούτε στην κανονική του ζωή, ούτε στην μεταθανάτια. Έτσι, το γνωστό τελετουργικό της μουμιοποίησης προήλθε από αυτήν την ανάγκη για την συντήρηση του σώματος.
Οι περισσότερες λεπτομέρειες για την διαδικασία αυτή που σώζονται μέχρι και σήμερα, προέρχονται επίσης από τον Ηρόδοτο. Ήταν αρκετά περίπλοκη και κρατούσε περίπου 70 ημέρες, από την ώρα του θανάτου μέχρι την ταφή.
Πρώτα αφαιρούσαν όλα τα εσωτερικά όργανα εκτός από την καρδιά, την οποία θεωρούσαν το κέντρο ύπαρξης ενός ανθρώπου. Τα υπόλοιπα όργανα πλένονταν και τοποθετούνταν σε 4 κανοπικά δοχεία, τα οποία συμβόλιζαν και προστατεύονταν από τους 4 γιούς του Ώρου. Τα κανοπικά δοχεία θάβονταν μαζί με την μούμια. Το μοναδικό όργανο που οι αρχαίοι Αιγύπτιοι πετούσαν γιατί το θεωρούσαν ασήμαντο ήταν ο εγκέφαλος, τον οποίο αφαιρούσαν με την βοήθεια ενός αγκιστρωτού εργαλείου που εισχωρούσαν στην μύτη και τραβούσαν από εκεί τον εγκέφαλο σε κομμάτια.
Το επόμενο βήμα ήταν η αποξήρανση του σώματος. Αφού γέμιζαν το εσωτερικό μέρος του σώματος με ρετσίνι και διάφορα μπαχαρικά, έθαβαν όλο το σώμα σε ένα μείγμα αλάτων που μάζευαν από τον Νείλο.
Το άφηναν έτσι περίπου 40 ημέρες. Τις υπόλοιπες 30, ακολουθούσε το τελετουργικό του τυλίγματος της μούμιας. Κατά την περίοδο αυτή, τύλιγαν την μούμια με λινό ύφασμα και ρετσίνι. Σε κάθε κομμάτι υφάσματος έγραφαν προσευχές και γίνονταν ειδικές τελετές, ενώ τοποθετούσαν επίσης διάφορα φυλακτά ανάμεσα στα υφάσματα.
Όταν όλα ήταν έτοιμα, τοποθετούσαν την μούμια σε σαρκοφάγο, συνήθως από ασβεστόλιθο, την οποία διακοσμούσαν περίτεχνα.
Την ημέρα της ταφής οι ιερείς εκτελούσαν ακόμα ένα τελετουργικό που αποτελεί ένα δευτερεύον μέρος των κυρίως Μυστηρίων του Όσιρη. Στην περίπτωση αυτή ο ‘μύστης’ ήταν ο ίδιος ο νεκρός. Τα τελετουργικά αυτά είχαν σαν σκοπό να μετατρέψουν ολοκληρωτικά τον νεκρό σε Όσιρη. Τον κυριότερο ρόλο είχε ένας ιερέας ο οποίος αναπαριστούσε τον Ώρο κατά την τέλεση των ιερότερων καθηκόντων του απέναντι στον πατέρα του. Το άγαλμα του νεκρού έπαιρνε την θέση του Όσιρη, ενώ ο νεκρός έπαιρνε το προσωνύμιο ‘Οσιρης’.
Το γνωστότερο ταφικό τελετουργικό ήταν το ‘Άνοιγμα του Στόματος’. Ο ιερέας-Ώρος πλησίαζε το άγαλμα του νεκρού-Όσιρη και με ένα ειδικό εργαλείο σαν κοπίδι ακουμπούσε πρώτα τα χείλη του αγάλματος και μετά τα μάτια του. Με τον τρόπο αυτό, ο Ώρος ‘άνοιγε’ το στόμα του νεκρού για να μπορεί να τραφεί και τα μάτια του για να μπορεί να βλέπει σε αυτή τη νέα του ζωή.
Στον τάφο τοποθετούνταν επίσης διάφορα αντικείμενα που μπορεί να χρειαζόταν ο νεκρός, καθώς και πολλά μικρά αγαλματίδια, τα λεγόμενα Ουσάμπτις, τα οποία θα υπηρετούσαν τον νεκρό στην άλλη του ζωή.
Για το πέρασμα των νεκρών στον Κάτω Κόσμο και το ταξίδι τους σώζονται πολλές λεπτομέρειες στην γνωστή Αιγυπτιακή Βίβλο των Νεκρών, μια σειρά κειμένων, εικόνων και προσευχών που είτε θάβονταν μαζί με τον νεκρό, είτε ζωγραφίζονταν στους τοίχους των τάφων. Τα κείμενα αυτά βοηθούσαν τους νεκρούς να βρουν πιο εύκολα τον δρόμο για τον Κάτω Κόσμο.
Φυσικά, όλα τα παραπάνω ταφικά έθιμα τελούνταν αρχικά μόνο για τους Φαραώ και αργότερα για τους ιερείς και τους ευγενείς. Ο φτωχός πληθυσμός της Αιγύπτου δεν μπορούσε να θάψει τους νεκρούς του με αυτό τον τρόπο, με αποτέλεσμα να τους θάβουν στην άμμο. Αν ληφθεί υπόψη η σημασία που είχε για εκείνους η ζωή μετά τον θάνατο, θα γίνει κατανοητή ο ψυχολογική πίεση και ο φόβος που τους κατέκλυζε.
Και εφόσον μόνο οι νεκροί που είχαν ταφεί με όλες τις κατάλληλες τελετουργίες γίνονταν δεκτοί στον Κάτω Κόσμο, εκείνοι που είχαν ταφεί χωρίς αυτές ήταν καταδικασμένοι, κατά τις λαϊκές δοξασίες, είτε να επιστρέφουν στην γη σαν βρικόλακες και να προκαλούν κακό στους ζωντανούς, είτε να πηγαίνουν σε έναν άλλο κόσμο, μια μορφή κόλασης, όπου όλα γίνονταν ανάποδα: περπατούσαν με το κεφάλι κάτω και τα πόδια ψηλά, έτρωγαν από τον πρωκτό και αφόδευαν από το στόμα.
Η θρησκεία του Όσιρη έφερε μαζί της πολλές καινούριες ιδέες. Εκτός από την μεταθανάτια ζωή, έφερε και την πίστη στην μετενσάρκωση.
Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, οι αρχαίοι Αιγύπτιοι ήταν ο πρώτος λαός που υποστήριξε ότι η ψυχή ήταν αθάνατη και ότι μετά τον θάνατο του ανθρώπινου σώματος, η ψυχή ξαναγύριζε σε σώμα ζώου. Και αφού περνούσε από όλα τα είδη του ζωικού βασιλείου (ζώα της στεριάς, πτηνά, ψάρια) επέστρεφε ξανά με ανθρώπινο σώμα. Ο χρόνος που χρειαζόταν για να ολοκληρωθεί αυτή η φάση εξέλιξης ήταν 3000 χρόνια. Και ως συνήθως, η διαδικασία της μετενσάρκωσης αφορούσε μόνο τους Φαραώ, τους ιερείς και τους ευγενείς.
Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι ήταν ο πρώτος λαός που καθιέρωσε την τέλεση Μυστηρίων στην θρησκεία τους, έστω στην πρωταρχική μορφή τους. Πολλοί αρχαίοι συγγραφείς όπως ο Διόδωρος ο Σικελός, ο Πλούταρχος και ο Ηρόδοτος υποστηρίζουν ότι τα αρχαία Αιγυπτιακά Μυστήρια ήταν η βάση στην οποία στηρίχτηκαν τα ελληνικά Μυστήρια, ιδιαίτερα τα Ελευσίνια…
Ένα από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου και ταυτόχρονα ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια του αρχαίου κόσμου είναι η Μεγάλη Πυραμίδα της Γκίζας, η οποία ονομάζεται επίσης και Πυραμίδα του Χέοπα. Είναι η παλαιότερη και μεγαλύτερη από τις τρεις πυραμίδες της Γκίζας και θεωρείται πως κατασκευάστηκε ως τάφος (!) κατά την τέταρτη Αιγυπτιακή δυναστεία του βασιλιά Χέοπα.
Δίπλα από την Μεγάλη πυραμίδα βρίσκεται ένα άλλο μεγάλο μυστήριο της αρχαιότητος, η Μεγάλη Σφίγγα της Γκίζας, ένα άγαλμα το οποίο απεικονίζει μια σφίγγα (μυθολογικό πλάσμα με σώμα λιονταριού και κεφάλι ανθρώπου). Έχει μήκος 73,5 μέτρα, πλάτος 6 και ύψος 20.22 μέτρα, και αποτελεί το αρχαιότερο και το μεγαλύτερο μονολιθικό άγαλμα στον κόσμο. Οι αιγυπτιολόγοι υποστηρίζουν ότι ο Φαραώ Χεφρήνος έχτισε τη Σφίγγα το 2558 - 2532 π.Χ., κατά την εποχή της 4ης δυναστείας.
Η ονομασία Σφίγγα δόθηκε στο άγαλμα κατά την Κλασική εποχή της αρχαιότητας, δηλαδή περίπου 2000 χρόνια μετά την θεωρητική χρονολογία κατασκευής της. Αιτία ήταν τα κοινά χαρακτηριστικά του αγάλματος με τη αρχαιο-ελληνική σφίγγα.
Σχετικά με το όνομα που χρησιμοποιούσαν στην αρχαία Αίγυπτο για την σφίγγα δεν υπάρχει καμία πληροφορία. Γύρω στο 1500 π.Χ, υπάρχει μία αναφορά ως as Hor-em-akht - ο Ώρος στον Ορίζοντα. (Αξίζει να αναφέρουμε πως ο Ώρος ως νήπιο εμφανίζεται στην εικονογραφία, να θηλάζει καθισμένος στα γόνατα της μητέρας του. Σε όλες τις απεικονίσεις έχει το δάκτυλο στο στόμα, όπως τα μωρά. Το γεγονός ερμηνεύθηκε από τους Έλληνες ως πρόσκληση σε σιγή και περίσκεψη. Τούτη η ερμηνεία έγινε αιτία να θεωρείται σε πολύ νεότερη εποχή Θεός της σιωπής).
Δεν αναφέρεται επίσης πουθενά ο τρόπος κατασκευής ή ο αρχικός σκοπός ανέγερσής της. Μετά την εγκατάλειψη της Νεκρόπολης, η Σφίγγα σταδιακά θάφτηκε στην άμμο, σχεδόν ολοκληρωτικά (έως τους ώμους).
Η πρώτη καταγεγραμμένη προσπάθεια εκσκαφής της χρονολογείται το 1400 π.Χ., όταν ο νεαρός πρίγκιπας Τούθμωσης Δ' είδε όνειρο, πως κάτω από το κεφάλι της σφίγγας υπήρχε θαμμένο και το σώμα της. Έτσι ξέθαψε το μπροστινό μέρος της σφίγγας και τοποθέτησε εκεί μια γρανιτένια πλάκα, γνωστή ως η Στήλη του Ονείρου. Πάνω σε αυτήν, αναγράφεται το όνειρο που είδε ο νεαρός πρίγκιπας.
Μια στήλη στο Βρετανικό Μουσείο αναφέρει ότι καθαρίστηκε από την άμμο την εποχή του Νέρωνα (54-68 μ.Χ.), όταν ο Κλαύδιος Βάλβιλος ήταν έπαρχος της Αιγύπτου. Σχέδια που έγιναν τον τελευταίο αιώνα δείχνουν μεγάλες σχισμές στο κεφάλι και το κάλυμμά της και βαθιά ρήγματα στο λαιμό εξαιτίας διάβρωσης. Η διάσωση της μέχρι τις μέρες μας μάλλον οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο ότι παρέμενε θαμμένη για μεγάλα διαστήματα.
Η πρώτη σύγχρονη αρχαιολογική ανασκαφή στη Σφίγγα, πραγματοποιήθηκε το 1817 μ.Χ , υπό την επίβλεψη του λοχαγού Giovanni Batista. Η ανασκαφή αυτή έφερε στο φως όλο το στήθος του αγάλματος, ενώ ολόκληρη η Σφίγγα ανασκάφτηκε πλήρως από το 1925 έως το 1936 από τον Emile Baraize.
Όπως και για την μεγάλη πυραμίδα έτσι και για την Σφίγγα υπάρχουν σοβαρές αντιρρήσεις και ισχυρές ενδείξεις τόσο από ερευνητές της λεγόμενης «απαγορευμένης αρχαιολογίας», όσο και από την «εσωτερική παράδοση», που διαφωνούν με την επίσημη χρονολόγηση της Σφίγγας, και οι οποίες κάνουν λόγο για κατασκευή που έγινε περίπου το 10500 π.Χ.
Αυτό βασίζεται κυρίως σε τρεις ενδείξεις. Πρώτη ένδειξη, είναι το γεγονός ότι η διάβρωση και οι φθορές που παρατηρούνται στην σφίγγα οφείλονται όχι στην άμμο και τον άνεμο, αλλά σε διάβρωση από νερό γεγονός που παραπέμπει σε πολύ παλαιότερη εποχή από την επίσημη χρονολόγηση κατασκευής της, σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, όταν τα νερά του Νείλου κυλούσαν πολύ κοντά στο χώρο της Σφίγγας. Πιο συγκεκριμένα υπάρχει τόσο εκτεταμένη διάβρωση από νερό με την μορφή καθέτων καναλιών, στο σώμα της, που θα μπορούσε να προκληθεί μόνο από έκθεση σε ισχυρές βροχοπτώσεις, και από μακροχρόνια παραμονή της κατασκευής κάτω από τα λιμνάζοντα βρόχινα νερά στη βάση της επί χιλιάδες χρόνια. Η διάβρωση αυτή δεν παρατηρείται στο κεφάλι της Σφίγγας.
.
Δεύτερη ένδειξη οι αστρονομικές ευθυγραμμίσεις που υποδεικνύουν πως η Σφίγγα είναι προσανατολισμένη έτσι ώστε να ευθυγραμμίζεται στον ορίζοντα στο σημείο που ανέτειλε ο Ήλιος κατά την εαρινή ισημερία. Είναι εξάλλου γνωστό πως μέρος των απόκρυφων γνώσεων που διατηρούσαν τα Ιερατεία, σχετικά με την αστρονομία, τα μαθηματικά, την ενέργεια και τη γεωδαισία, τους επέτρεπε να γνωρίζουν τους πλέον κατάλληλους ενεργειακά γεωγραφικούς τόπους για την ίδρυση ναών, οι οποίοι ήταν προσανατολισμένοι προς συγκεκριμένες κατευθύνσεις τόσο προς την ξηρά, όσο και προς τα ουράνια σώματα.
Οι γνωστοί ερευνητές Robert Bauval και Graham Hancock, που για πολλά χρόνια μελέτησαν τα μυστήρια της περιοχής της Γκίζα, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι όλα τα κτίσματα στην περιοχή, δεν είναι τίποτε άλλο παρά η αντιστοίχιση διαφόρων αστερισμών του ουράνιου θόλου στην Γη. Αυτές τις μαρτυρίες δυστυχώς τις αγνόησαν οι αιγυπτιολόγοι. Σύμφωνα με αυτή την θεωρία υπάρχει «αστρικής αντιστοιχίας» των Πυραμίδων της Γκίζας με τον αστερισμό του Ωρίωνα. Σύμφωνα με τον Graham Hancock, οι τρεις μεγάλες πυραμίδες αντιστοιχούν στα τρία άστρα της ζώνης του Ωρίωνα όπως αυτός ήταν το 10500 π.Χ.
Κάποιες παρόμοιες σχέσεις με τον αστερισμό του Λέοντα και το αντίστοιχο κοσμικό ή Πλατωνικό έτος (περισσότερες πληροφορίες παρακάτω), εντοπίστηκαν και για την γειτονική Σφίγγα. Ο Graham Hancock, δεν άργησε να επεκτείνει τη θεωρία του και σε άλλους ιερούς τόπους της ανθρωπότητας, κάτι που ανέπτυξε στο Heaven’s Mirror (1998).
Η Σφίγγα βρίσκεται ακριβώς πάνω στον άξονα ανατολής - δύσης της νεκρόπολης της Γκίζα, με το βλέμμα στραμμένο ανατολικά. Με αυτό τον τρόπο αποτελεί το σηματοδότη της ανατολής του Ηλίου κατά την εαρινή ισημερία. Την εαρινή ισημερία του έτους 10500 π.Χ. ο Ήλιος εκείνης της χρονιάς βρισκόταν 12 μοίρες κάτω από τον ορίζοντα, με το ζώδιο του Λέοντα να έχει ήδη αρχίσει να ανατέλλει, το δε βλέμμα της Σφίγγας ατένιζε το φαινόμενο και σημάδευε αυτή την ηλιακή ανατολή εκείνης της στιγμής.
Η Σφίγγα λοιπόν ήταν το πανομοιότυπο της ουράνιας αστρολογικής εποχής του Λέοντα. Ο Λέων είναι το πέμπτο ζώδιο του ζωδιακού κύκλου και έχει κυβερνήτη τον Ήλιο. Ο Ήλιος είναι ο πλανήτης που δίνει ζωή, ενώ χωρίς το φως του δε γονιμοποιείται τίποτα και τίποτα δε γεννιέται. Για την ανθρωπότητα ήταν η εποχή που λατρεύεται ο Θεός Ήλιος. Το βασιλικό ζώδιο του Λέοντα, το ζώδιο της δημιουργίας, είχε σημάνει την έναρξη αυτής της εποχής, ήταν η χρυσή εποχή των ΖΕΠ ΤΕΠΙ, της «Πρώτης Φοράς».
«Ο θεός Τεχούτι έφθασε στη Αίγυπτο με μια πυραμίδα που ήρθε από τον ουρανό και έλαμπε σαν ήλιος. Οι Αιγύπτιοι ονόμασαν τον θεό αυτόν Χεμ. Ο θεός έμενε στην πυραμίδα μαζί με την φυλή των θεών Ζεπ Τεπί που τον ακολουθούσαν. Ο Τεχούτι έκρυψε τα μυστικά της δημιουργίας στην αίθουσα των αρχείων ‘’Αμέντι’’, μέσα σε μια σφαίρα κρυστάλλου. Η αίθουσα αυτή βρισκόταν μέσα στο έδαφος και κάτω από την πυραμίδα που ήρθε από τον ουρανό, και η θέση ήταν πολύ κοντά στην θέση που βρίσκεται σήμερα η μεγάλη πυραμίδα… Οι Ζεπ Τεπί έφυγαν στους ουρανούς με την ιπτάμενη πυραμίδα παίρνοντας μαζί τους και την κρυστάλλινη σφαίρα, και έδωσαν την υπόσχεση ότι θα επιστρέψουν και πάλι πίσω στην γη στο τέλος αυτού του χρόνου».
Είναι γεγονός πως σε πολλά αρχαία χειρόγραφα, και παραδόσεις των λαών της γης αναφέρονται σε Θεούς, που κατέβηκαν από τον ουρανό στη γη σαν σιδερένια πουλιά ή φλεγόμενες ασπίδες.
Η Σφίγγα είναι ένα μνημείο με σώμα λιονταριού και όπως λένε, με λιονταρίσιο ή γυναικείο αρχικά κεφάλι. (Για το γυναικείο κεφάλι θα γίνει λόγος πιο κάτω). Σχετικά με το κεφάλι της Σφίγγας, κάποιος θρύλος λέει, ότι ο Φαραώ Τούθμωσις ο 4ος έδωσε εντολή να σκαλίσουν το κεφάλι του στη θέση του αρχικού λιονταρίσιου κεφαλιού του μνημείου. Ήθελε με τον τρόπο αυτό να περάσει στην αθανασία. Πράγματι, το κεφάλι της Σφίγγας είναι ασυνήθιστα μικρό σε σχέση με το σώμα της και αυτό είναι κάτι που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι πιθανώς το κεφάλι να ξανασκαλίστηκε πάνω σε κάποιο άλλο αρχικό.
Όταν η Σφίγγα επαναλαξεύτηκε, η λιονταρίσια κεφαλή αφαιρέθηκε και δόθηκε στο βράχο η μορφή του σημερινού στέρνου. Παρόμοια, το μέγεθος των μπροστινών ποδιών μίκρυνε, ενώ η πιο πρόσφατη ανθρώπινη κεφαλή τοποθετήθηκε ψηλότερα στον κορμό. Επειδή προφανώς το στρώμα αυτού του πετρώματος δεν ήταν αρκετό, εκείνοι οι καλλιτέχνες αναγκάστηκαν να συμβιβαστούν κατασκευάζοντας το κεφάλι με μειωμένες αναλογίες. Αυτή τους η απόφαση οδήγησε στη σημερινή μορφή της Σφίγγας που έκτοτε αποτέλεσε αντικείμενο προβληματισμού και διαφωνιών στους αρχαιολογικούς κύκλους.
Στο λιονταρίσιο κεφάλι της σφίγγας ενισχύει το γεγονός πως τα λιοντάρια στην αρχαία Αίγυπτο (όπως και πολλούς άλλους αρχαίους πολιτισμούς) ήταν οι φύλακες τόσο του ύπνου και των ονείρων όσο και του άλλου κόσμου. Κατ’ αυτόν τον τρόπο η Σφίγγα ήταν ο προστάτης της Νεκρόπολης της Γκίζας. Για αυτό τον λόγο κι ο θεός Τούτου, είχε την μορφή λιονταριού και προστάτευε τους κοιμισμένους από τους εφιάλτες.
Στα ευρήματα από την εποχή της Πρώτης έως της Τρίτης Δυναστείας περιλαμβάνονται βασιλικές πλάκες που αναπαριστούν το κεφάλι ενός λιονταριού με χαίτη και τα μπροστινά του πόδια, υποδηλώνοντας ότι το υπόλοιπο σώμα είτε έμεινε ανολοκλήρωτο είτε θάφτηκε στην άμμο. Επίσης, το πρόσωπο του λιονταριού είναι κενό, χωρίς στόμα και μάτια, σα να είχαν σβηστεί από τις ανεμοθύελλες με το πέρασμα των αιώνων. Εάν αυτή ήταν η πρώτη μορφή της Σφίγγας, τότε τα σημάδια που δείχνουν τη φθορά από τις καιρικές συνθήκες υποδηλώνουν ότι το άγαλμα είναι πολύ πιο αρχαίο και ότι μπορεί να κατασκευάστηκε την προ-Δυναστειακή εποχή.
Άλλοι ερευνητές υποστηρίζουν πως η σφίγγα είχε αρχικά κεφάλι γυναίκας. Η ερμηνεία αυτή έχει σχέση με το κοσμικό ή Πλατωνικό έτος, το οποίο αφορά την αλλαγή του σημείου ισημερίας, η οποία πραγματοποιείται περίπου κάθε 2150 χρόνια. (Μία από τις 14 ταυτόχρονες κινήσεις της γης είναι η ιδιαίτερη κυκλική κίνηση του πολικού άξονά της, η λεγόμενη μετάπτωση. Αυτή αναγκάζει τον πολικό άξονα να διαγράψει έναν κώνο σε διάστημα περίπου 25800 χρόνων).
Με κάθε κοσμικό μήνα το σημείο ισημερίας μετατοπίζεται προοδευτικά από αστερισμό σε αστερισμό του ζωδιακού και με αυτό τον τρόπο, κάτω από αστρολογική θεώρηση, όλο αυτό το διάστημα των 2150 χρόνων βρίσκεται υπό την επίδραση του ζωδίου στο οποίο πραγματοποιείται η ισημερία. Ο Ίππαρχος καθόρισε ότι το σημείο ισημερίας εκείνης της περιόδου συνέπιπτε στις 0 μοίρες του Κριού, την αφετηρία του ζωδιακού κύκλου. Αυτή η μετακίνηση γίνεται ακολουθώντας τη σειρά Κριός- Ιχθείς- Υδροχόος- Αιγόκερως κ.λπ. μέχρι να ξαναφθάσει στον Κριό μετά από 25000 χρόνια, έχοντας συμπληρώσει ένα κοσμικό έτος.
Έχει παρατηρηθεί, ότι κάθε κοσμικό έτος εκδηλώνει ορισμένα χαρακτηριστικά, τα οποία ανήκουν στο συγκεκριμένο ζώδιο, το οποίο την «χρωματίζει».
Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός, ότι κάθε ζώδιο αφήνει την σφραγίδα του στην χρονική περίοδο που επιδρά. Στον παρακάτω πίνακα βλέπουμε πως την εποχή της Παρθένου περίπου το 12000 π.Χ., διαδέχεται η εποχή του Λέοντα περίπου το 10000 π.Χ. Η εποχή της Παρθένου είναι η εποχή της μητριαρχίας ενώ η εποχή του Λέοντα η αρχίζει η εποχή της πατριαρχίας και των μεγάλων Βασιλέων.
Εποχή της Παρθένου 12812 π.Χ.
Εποχή του Λέοντα 10.948 π.Χ.
Εποχή του Καρκίνου 8.788 π.Χ.
Eποχή του Διδύμων 6.628 π.Χ.
Εποχή του Ταύρου 4.468 π.Χ.
Εποχή του Κριού 2308 π.Χ.
Εποχή του Ιχθύος 11 48 π.Χ.
Εποχή του Υδροχόου 2012 μ.χ
Εποχή του Αιγόκερου 4172 μ.χ
Εποχή του Τοξότη 6332 μ.χ
Εποχή του Σκορπιού 8492 μ.χ
Εποχή του Ζυγού 10652 μ.χ
Η σφίγγα λοιπόν ίσως είχε κεφάλι γυναίκας, και σώμα Λέοντα συμβολίζοντας το κοσμικό έτος της Παρθένου την οποία ακολούθησε το κοσμικό έτος του Λέοντα.
Θα άξιζε να αναφερθεί πως μετά το Κοσμικό έτος του Λέοντα ακολουθεί η εποχή του Καρκίνου, όπου συνέβη σύμφωνα με τον Πλάτωνα η καταστροφή της Ατλαντίδος.
Αν τοποθετήσουμε αυτή την χρονολογία στο Κοσμικό ημερολόγιο, θα διαπιστώσουμε ότι η Ατλαντίδα βυθίστηκε περίπου όταν το σημείο ισημερίας περνούσε από το ζώδιο του Λέοντα σε αυτό του Καρκίνου περίπου το 9000 π.Χ. Ο Καρκίνος ανήκει στο στοιχείο του νερού κι έτσι δεν είναι περίεργο, ότι με τον ερχομό της εποχής του Καρκίνου, η γη να γνώρισε μεγάλους κατακλυσμούς. Με την είσοδο στην εποχή του Καρκίνου και την ταυτόχρονη βύθιση της Ατλαντίδος, εξαφανίζεται σχεδόν κάθε πολιτισμός και οι λατρείες υποβιβάζονται.
Ο πλανήτης ο οποίος κυβερνάει τον Καρκίνο είναι η Σελήνη και εκείνη την εποχή αναπτύσσονται οι σεληνιακές λατρείες. Ένα άλλο χαρακτηριστικό της εποχής του Καρκίνου είναι η ανάπτυξη διαφόρων μορφών μητριαρχίας, αλλά όχι στο βαθμό στον οποίο είχε αναπτυχθεί την εποχή της Παρθένου. Αυτή την στιγμή αφήνουμε την εποχή των Ιχθύων και εισερχόμαστε στην εποχή του Υδροχόου.
Κατ’ αυτόν τον τρόπο λοιπόν ίσως τα κοσμικά έτη να συνδέονται με το μυστήριο της Σφίγγας, το λέοντα με την κεφαλή γυναίκας, το Λέοντα με την Παρθένο, το σύμβολο του Λέοντος ή της Βασιλικής ψυχής και τη σχέση του με την ύλη, την όψη-Μητέρα. Μπορεί γι’ αυτό να σημαίνει τις δυο πολικότητες, το αρσενικό και το θηλυκό, το θετικό και το αρνητικό.
Η Τρίτη ένδειξη αφορά την «μεταφυσική» και αστρολογική ερμηνεία. Σε ασβεστολιθικό γλυπτό του 1ου αιώνα μ. Χ. εμφανίζονται αγαλματίδια- σφίγγες με κεφάλι ανθρώπου, σώμα λιονταριού, φτερά αετού και ουρά κόμπρας, προφανώς επηρεασμένα από τις ελληνικές σφίγγες.
Οι τέσσερις αυτές μορφές μεταφυσικά συμβολίζουν αντίστοιχα τα τέσσερα στοιχεία της φύσης, δηλαδή νερό (υγρά, συναίσθημα, άνθρωπος), γη (στερεά, όφις, υλη), αέρας (αέρια, αετός, πνεύμα) και φωτιά (ενέργεια, λέων, πνεύμα). Επίσης τα ίδια σύμβολα συνυπάρχουν και στα σημεία του ορίζοντα, δηλαδή αντίστοιχα στον Βορρά ο Άνθρωπος (νερό), στην ανατολή ο Ταύρος (γη), στη Δύση ο Αετός (αέρας) και στο Νότο ο Λέων (φωτιά).
Στις κάρτες Ταρώ η Σφίγγα βρίσκεται στην κορυφή του τροχού της τύχης, που αντιπροσωπεύει τους κύκλους της αιωνιότητας και φυλάει την είσοδο ενός νέου κύκλου. Είναι επίσης η δέκατη κάρτα της μεγάλης αρκάνας. Ο αριθμός δέκα αντιπροσωπεύει την ολοκλήρωση. Είναι ένας κύκλος που τελειώνει, για να ανοίξει ένας άλλος σε έναν υψηλότερο βαθμό. Η Σφίγγα είναι ο φύλακας της παλαιάς γνώσης και ο προάγγελος του νέου κύκλου.
Σύμφωνα με τα προαναφερθέντα είναι φανερό πως ένα μνημείο όπως η Μεγάλη Σφίγγα, δε θα μπορούσε παρά να αντιπροσωπεύει και να συμβολίζει κάτι περισσότερο από ένα απλό μνημείο. Η θέση της, το σχήμα της, αλλά και οι άγνωστες αίθουσες που εικάζεται πως βρίσκονται κάτω από το σώμα της σφίγγας και που προφανώς ενώνονται και σχετίζονται με τις πυραμίδες μαρτυρούν πολύ περισσότερα από αυτά που γνωρίζουμε. Όπως προανέφερα παραπάνω όταν ο Τούθμωσης Δ' το 1400 π.Χ., είδε όνειρο( ;) , πως κάτω από το κεφάλι της σφίγγας υπήρχε θαμμένο και το σώμα της, και το ξέθαψε τοποθέτησε στο μπροστινό μέρος της σφίγγας μια γρανιτένια πλάκα, γνωστή ως η Στήλη του Ονείρου. Εκεί φαίνεται καθαρά πως η σφίγγα «κάθεται» πάνω σε άλλα κτίσματα.
Ο Ηρόδοτος δεν αναφέρει καθόλου την Σφίγγα, παρά την πληθώρα επισκέψεών του στην Αίγυπτο πιθανότατα γιατί ήταν καλυμμένη από την άμμο. Όταν η άμμος απομακρύνθηκε (1817) αποκαλύφθηκε ένας Ναός στις πατούσες της Σφίγγας.
Το 1994, ανακαλύφθηκε κάτω από το άγαλμα ένας μυστηριώδης διάδρομος. Ξεκινά από την ουρά, εισέρχεται για πέντε μέτρα μέσα στο άγαλμα και μετά σχηματίζει απότομα ορθή γωνία, καταλήγοντας σε ένα «τυφλό» σημείο. Ο διάδρομος ανακαλύφθηκε το 1926, αλλά μετά η ύπαρξή του ξεχάστηκε. Υπάρχουν και άλλα δύο παρόμοια σημεία που οδηγούν μέσα στην Σφίγγα, τα οποία εικάζεται πως έχουν χρησιμοποιήσει ήδη τυμβωρύχοι.
Αρκετοί ερευνητές αναφέρουν αυτές τις υπόγειες στοές ως «αίθουσες Αμέντι», οι οποίες είναι τα αρχεία μίας πανάρχαιας γνώσης του Θεού Θώθ ή του Ερμή του Τρισμέγιστου. Η ιστορία του Θώθ ή Ερμή του Τρισμέγιστου χάνεται πίσω στον χρόνο και στον πολιτισμό της μυθικής χώρας του ΚΕΜ (Αίγυπτος). Ενας πολιτισμός ο οποίος έφτασε στο απόγειό του πριν από τον τελευταίο καταποντισμό της Ατλαντίδος. Ο Ερμής ο Τρισμέγιστος ήταν εκείνος που δίδαξε στους ανθρώπους όλα όσα γνωρίζουν και ήταν ο ιδρυτής των μυστηρίων.
Μέσα στις αίθουσες αυτές υποτίθεται πως βρίσκονταν ή ότι φυλάσσονται πάπυροι με τις απόκρυφες γνώσεις, ίσως και οι αποδείξεις ενός προηγούμενου προηγμένου γήινου ή εξωγήινου πολιτισμού.
Το 1934 ο καθηγητής Alberto Tulli, πρώην διευθυντής της πτέρυγας αιγυπτιακών αρχαιοτήτων στο Βατικανό, ανακάλυψε έναν πάπυρο σε ένα παλαιοπωλείο αρχαιοτήτων του Καΐρου, στον οποίο γίνεται λόγος για κύκλους φωτιάς που έρχονταν από τον ουρανό. Ο πάπυρος ήταν μέρος των Χρονικών του Τούθμωση, 18η Δυναστεία -1504 έως -1450. Πιο συγκεκριμένα στον πάπυρο που πήρε το όνομα του καθηγητή αναφέρονται τα εξής:
«…Το έτος 22 της βασιλείας του, τον τρίτο μήνα του χειμώνα, στην έκτη ώρα της ημέρας, οι γραφείς της Βουλής της ζωής, παρατήρησαν έναν κύκλο φωτιάς που ερχόταν από τον ουρανό και από το στόμα του έβγαινε αποκρουστική αναπνοή. Δεν είχε κανένα κεφάλι. Το σώμα του ήταν μια ράβδος μακριά και πλατιά. (Σχήμα οβελίσκου). Δεν ακούστηκε καμία φωνή. Οι γραφείς ταράχθηκαν και έπεσαν κάτω μπρούμυτα. Έπειτα εξέθεσαν τα πράγματα στον Φαραώ και αυτό που είχε συμβεί καταγράφηκε στους κυλίνδρους της Βουλής της ζωής. Μετά από μερικές ημέρες, αυτά τα ίδια πράγματα γίνονταν όλο και περισσότερο πολυάριθμα στους ουρανούς. Η λαμπρότητα τους ήταν μεγαλύτερη από αυτήν του Ηλίου και επεκτάθηκε στα όρια των τεσσάρων γωνιών του ουρανού σαν κύκλοι πυρκαγιάς. Ο στρατός του Φαραώ κοίταξε επάνω, στον ουρανό. Ήταν μετά από το βραδινό φαγητό. Κατόπιν αυτοί οι κύκλοι φωτιάς ανέβηκαν ψηλότερα στον ουρανό και κατευθύνθηκαν προς τον Νότο. Ψάρια και πουλιά έπεσαν έπειτα από τον ουρανό. Ήταν ένα θαύμα που δεν ξανάγινε ποτέ. Ο Φαραώ άναψε το θυμίαμα για να παρουσιαστούν πάλι, για να κάνουν ειρήνη με την γη. Γράφτηκε στα χρονικά της Βουλής της ζωής, ώστε να το μάθουν όλες οι γενιές στο μέλλον».
Σε κάθε περίπτωση τα παράδοξα και τα μυστήρια που κρύβει ο αρχαίος Αιγυπτιακός πολιτισμός είναι πολλά. Όσον αφορά την Σφίγγα η ύπαρξη και μόνο των πυραμίδων γύρω της υπονοεί τη σχέση της με αυτές. Όπως και η σφίγγα, και οι πυραμίδες κρατούν τα μυστικά τους πολύ καλά κρυμμένα. Δεν είναι τυχαίο εξ άλλου πως χρησιμοποιούμε την έκφραση είναι «σφίγγα» για κάποιον που δεν αποκαλύπτει τις σκέψεις του και τα μυστικά του...!!
Η Μεγάλη Πυραμίδα
Την προσοχή των περισσοτέρων επιστημόνων και ερευνητών έχει τραβήξει φυσικά η Μεγάλη πυραμίδα της Γκίζας γιατί θεωρήθηκε το παλαιότερο και μεγαλύτερο κατασκεύασμα του ανθρώπου με τις τελειότερες μαθηματικές και γεωμετρικές αναλογίες. Το παράδοξο είναι πως όσο παλαιότερες είναι οι πυραμίδες τόσο πιο πολύπλοκες και πιο εξελιγμένες είναι οι τεχνικές κατασκευής τους. Συμβαίνει δηλαδή το αντίθετο από ότι συναντούμε στις ανθρώπινες κοινωνίες, όπου η τεχνολογία καλυτερεύει συν τω χρόνω καθώς η γνώση είναι μία συσσωρευτική διαδικασία στο χρόνο.
Η τεχνολογία των αρχαίων Αιγυπτίων για την κατασκευή των πυραμίδων μας είναι άγνωστη, και σε κάθε περίπτωση ξεπερνάει ακόμα και τις σημερινές δυνατότητες.
Από την αρχαιότητα ήταν γνωστό ότι η μεγάλη πυραμίδα, εκτός των αστρονομικών και άλλων συσχετισμών της, εμπεριείχε συγκεκριμένες μαθηματικές σχέσεις στη γεωμετρική της δομή, με τις οποίες αποτύπωνε ορισμένα ιερά μαθηματικά.
Οι Αιγύπτιοι θεωρούσαν την πυραμίδα εικόνα του Κόσμου, μια σκάλα φωτός που ένωνε τον Ουρανό με την Γη. Η Μεγάλη Πυραμίδα της Γκίζας, η πιο φημισμένη, ονομαζόταν «Η Φωτεινή». Το ιερογλυφικό της είναι MR, το ισοσκελές μαύρο τρίγωνο που γεννιέται από δύο λόφους όπως ο ήλιος.
Πολλά πειράματα έχουν γίνει και επιβεβαιώνουν το γεγονός ότι στις πυραμίδες της Αιγύπτου τα βακτηρίδια σκοτώνονται, η σήψη σταματά και η οργανική ύλη μουμιοποιείται. Σ' ένα από τα πειράματα τοποθετήθηκαν για 13 ημέρες σε πυραμίδες ψάρια. Αυτά δεν σάπισαν αλλά αφυδατώθηκαν χάνοντας τα 2/3 του βάρους τους. Αυτό το φαινόμενο παρουσιάζεται σε όλες τις πυραμίδες, εφόσον αυτές είναι προσανατολισμένες ακριβώς στον άξονα Βορρά-Νότου, είναι τετράπλευρες και έχουν συγκεκριμένες αναλογίες.
Τα μυστικά που κρύβουν οι πυραμίδες είναι φυσικά πολλά, σε αυτό το άρθρο θα αρκεστώ μόνο να αναφέρω τι αναφέρει Helena Blavatsky για το συμβολισμό και τη χρήση της πυραμίδας:
«Η αιγυπτιακή πυραμίδα αντιπροσωπεύει συμβολικά την ιδέα του κοσμικού δένδρου. Η κορυφή της είναι ο μυστικός σύνδεσμος ανάμεσα στον Ουρανό και στη Γη και συμβολίζει τη ρίζα, ενώ η βάση της αντιπροσωπεύει τους κλάδους που εκτείνονται στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα του σύμπαντος. Μεταδίδει την ιδέα ότι όλα τα πράγματα είχαν την προέλευσή τους στο πνεύμα, με την εξέλιξη να έχει ξεκινήσει αρχικά από τα πάνω και προχωρήσει μετά προς τα κάτω, αντί για το αντίστροφο, όπως διδάσκει η θεωρία του Δαρβίνου...
Εσωτερικά συμβόλιζε τη δημιουργική αρχή της Φύσης και διασαφήνιζε επίσης τις αρχές της γεωμετρίας, των μαθηματικών, της αστρολογίας και της αστρονομίας. Εσωτερικά, ήταν ένας μεγαλειώδης ναός, στα σκοτεινά κοιλώματα του οποίου τελούνταν τα μυστήρια και του οποίου οι τοίχοι υπήρξαν συχνά μάρτυρες των σκηνών μύησης μελών της βασιλικής οικογένειας. Η πορφυρή σαρκοφάγος... ήταν μία κολυμπήθρα βαπτίσματος, όπου αναδυόμενος ο νεόφυτος «αναγεννιόταν» και γινόταν μύστης....
Ο μυημένος σοφός, ο οποίος είχε περάσει με επιτυχία όλες τις δοκιμασίες, τοποθετούνταν, δεν καρφωνόταν αλλά απλώς δενόταν πάνω σε μια κλίνη σε σχήμα ταυ βυθισμένος σε έναν βαθύ ύπνο. Αφηνόταν να παραμείνει σε αυτήν την κατάσταση για τρεις μέρες και τρεις νύχτες, κατά την διάρκεια των οποίων το πνευματικό "Εγώ" του λέγεται ότι συνομιλούσε με τους θεούς, κατέβαινε στον Άδη, το Αμέντι και πρόσφερε ευεργεσίες στα αόρατα όντα, είτε ήταν ψυχές ανθρώπων ή στοιχειακά πνεύματα, ενώ το σώμα του παρέμενε όλο αυτόν το καιρό στην κρύπτη του ναού ή στην υπόγεια σπηλιά.
Στην Αίγυπτο τοποθετούνταν μέσα στη σαρκοφάγο, στην αίθουσα του βασιλιά της πυραμίδας του Χέοπα, ενώ κατά την διάρκεια της νύχτας πριν από την τρίτη μέρα μεταφερόταν στην είσοδο ενός διαδρόμου όπου μια ορισμένη ώρα, οι ακτίνες του ανατέλλοντος Ηλίου έπεφταν πάνω στο πρόσωπό του εκστασιασμένου υποψηφίου, ο οποίος ξυπνούσε για να μυηθεί από τον Όσιρι και τον Θώθ, τον θεό της Σοφίας... Μ.Δ (ΙΙ, 558).
Οι περισσότεροι μελετητές της αρχαίας αιγυπτιακής θρησκείας συμφωνούν ότι μυστήρια με την έννοια που γνωρίζουμε δεν υπήρξαν ποτέ στην αρχαία Αίγυπτο. Τα μυστήρια της αρχαίας Αιγύπτου σχετίζονται με τη θρησκεία του θεού Οσίριδος και είναι γνωστά και σαν «Μυστήρια του Οσίριδος». Αυτά ήταν θρησκευτικές τελετές στις οποίες, κατά το Μέσο Βασίλειο, συμμετείχαν και παρακολουθούσαν όλοι οι παρευρισκόμενοι πιστοί. Τα μυστήρια τελούνταν στην Άβυδο όπου βρισκόταν ο κυριότερος ναός του θεού. Οι περισσότερες πληροφορίες για τα μυστήρια προέρχονται από τον Έλληνα ιστορικό Ηρόδοτο. Δυστυχώς όμως, δεν αναφέρεται πουθενά η χρονική περίοδος κατά την οποία τελούνταν. Αν λάβουμε όμως υπόψη τον χαρακτήρα των μυστηρίων, τότε μπορούμε να πούμε ότι μάλλον τελούνταν κατά την περίοδο του θερισμού.
Ο Μύθος του Θεού Οσίριδος
Για να κατανοηθούν τα Μυστήρια του Οσίριδος, πρέπει να υπάρχει έστω μια βασική γνώση γύρω από τον μύθο του θεού.
Με την ένωση του θεού Γκεμπ (Γη) και της θεάς Νουτ (Ουρανός), γεννήθηκαν τέσσερα παιδιά: ο Όσιρις, η Ίσις, ο Σετ και η Νέφθυς. Βασιλιάς της Αιγύπτου έγινε ο Όσιρις, ο οποίος πήρε για γυναίκα του την αδελφή του Ίσιδα. Ο Όσιρις έφερε τον πολιτισμό στην Αίγυπτο. Οργάνωσε τις πόλεις, καθιέρωσε τη λατρεία του Αιγυπτιακού Πανθέου και σαν θεός της γονιμότητας, δίδαξε τους ανθρώπους να καλλιεργούν τη γη. Αλλά η βασιλεία του δεν κράτησε πολύ. Ο Σετ, ο οποίος συμβόλιζε τις ακριβώς αντίθετες αρχές του Οσίριδος, όπως τον πόλεμο και τον βαρβαρισμό, αποφάσισε να σκοτώσει τον αδελφό του και να πάρει τον θρόνο.
Έτσι, ο Σετ σκότωσε τον Όσιρι, διαμέλισε το σώμα του και σκόρπισε τα κομμάτια στους τέσσερις ανέμους. Η Ίσις, αποφασισμένη να βρει και να ενώσει όλα τα κομμάτια του αγαπημένου της συζύγου και αδελφού, έψαξε για χρόνια, μάζεψε τα ακρωτηριασμένα μέλη του Οσίριδος και τα ένωσε. Όμως, παρ’ όλες τις μαγικές της γνώσεις δεν μπόρεσε να ζωντανέψει τον Όσιρι. Το μόνο που μπορούσε να κάνει ήταν να μουμιοποιήσει το σώμα του και να του δώσει μισή ζωή, καθιστώντας τον έτσι βασιλιά του Κάτω Κόσμου και των Νεκρών.
Κατάφερε όμως με κάποιο τρόπο να γονιμοποιηθεί από τον Όσιρι και να φέρει στη γη τον Ώρο, τον εκδικητή και διάδοχο του πατέρα του.
Όταν ο Ώρος έφτασε στην κατάλληλη ηλικία, προετοιμάστηκε για τον πόλεμο εναντίον του Σετ. Ο πόλεμος κράτησε χρόνια και θα κρατούσε για πάντα αν δεν επενέβαινε ο Θωθ, ο θεός της σοφίας και της μαγικής τέχνης, ο οποίος χώρισε την Αίγυπτο σε δύο βασίλεια και έδωσε την Κάτω Αίγυπτο (γόνιμο μέρος) στον Ώρο και την Άνω Αίγυπτο (έρημος) στον Σετ.
Τα Μυστήρια του Οσίριδος
Τα Μυστήρια του Οσίριδος αναπαριστούν όλα αυτά τα γεγονότα από τη γέννηση του θεού μέχρι και την νίκη του Ώρου. Ο Ηρόδοτος αναφέρει αρκετές λεπτομέρειες. Σύμφωνα με τις περιγραφές του, τα Μυστήρια ξεκινούσαν με την ανατολή του ηλίου, παρουσία μεγάλου αριθμού πιστών. Οι ιερείς μετέφεραν το άγαλμα του Οσίριδος, το οποίο αργότερα αντικατέστησε μια στήλη γνωστή ως στήλη Ντζεντ, σε ένα δωμάτιο δίπλα στον κεντρικό ναό. Έξω από το ναό, ιερείς αναπαριστούν διάφορες σκηνές από το μύθο του θεού, ενώ συγχρόνως άλλοι ιερείς περιποιούνται το άγαλμα/στήλη.
Όταν έφταναν στο θάνατο του Οσίριδος, οι ιερείς τοποθετούσαν τη στήλη κατάχαμα στο έδαφος, συμβολίζοντας έτσι το νεκρό θεό. Σε αυτό ακριβώς στο σημείο, κατά τη διάρκεια της αναπαράστασης της μάχης μεταξύ του Ώρου και του Σετ, γινόταν κάτι πολύ ασυνήθιστο για τον χαρακτήρα των Μυστηρίων: όλοι οι πιστοί, μυημένοι και μη, συμμετείχαν. Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, καθώς πλησίαζε η δύση, ξεκινούσε η αναπαράσταση της μάχης. Έξω από το ναό είχαν μαζευτεί από νωρίς πιστοί με ρόπαλα στα χέρια: στην είσοδο του ναού ήταν οι υποστηρικτές στρατιώτες του Ώρου, ενώ ακριβώς απέναντι βρίσκονταν οι υποστηρικτές στρατιώτες του Σετ. Οι ιερείς τοποθετούσαν τότε την στήλη σε ένα κάρο με σκοπό να την μεταφέρουν στο ναό. Κατά τη μεταφορά, οι υποστηρικτές του Σετ προσπαθούσαν να εμποδίσουν τους ιερείς να εισέλθουν στο ναό, ενώ οι υποστηρικτές του Ώρου προσπαθούσαν να τους προστατέψουν. Σαν αποτέλεσμα, γινόταν πραγματική μάχη μεταξύ των πιστών, με χτυπήματα που οδηγούσαν ακόμη και σε θάνατο! Αυτή η σκηνή απεικονίζεται και σε έναν τάφο στις Θήβες, που χρονολογείται γύρω στο 1405-1370 π.Χ.
Με τη νίκη του Ώρου, ο Φαραώ σήκωνε την στήλη και την τοποθετούσε όρθια στην είσοδο του ναού. Από εκείνη την στιγμή και μετά, η στήλη συμβόλιζε και τον αναστημένο Όσιρι και το νικητή Ώρο. Ένας ιερέας που αναπαριστούσε τον Θωθ, προσέφερε στη στήλη το κεφάλι ενός μοσχαριού, συμβολίζοντας τον Σετ, και το κεφάλι ενός τράγου που συμβόλιζε τους ηττημένους υποστηρικτές του. Μετά από τις προσφορές, ο ιερέας που αναπαριστούσε τον Ώρο κατά την διάρκεια της τελετής, τύλιγε τη στήλη με σκοινιά. Εκείνη τη στιγμή, η στήλη συμβόλιζε τον νικημένο Σετ.
Ας προσπαθήσουμε να εισχωρήσουμε λίγο πιο βαθειά στο συμβολισμό αυτών των Μυστηρίων και στην ανάλυσή τους.
Είναι φανερό πως η αρχαία θρησκεία του Όσιρι και τα Μυστήριά της αποτελεί ένα ακόμη παράδειγμα της πίστης σε έναν θεό που πεθαίνει, μόνο για να αναστηθεί και να φέρει με την ανάστασή του την ελπίδα για αναγέννηση, για μια μεταθανάτια ζωή και γενικά να τονίσει την δύναμη της κυκλικής φάσης της ζωής. Είναι γνωστό πως τέτοιου είδους τελετουργικά και δόγματα υπήρχαν σε όλους τους αρχαίους πολιτισμούς και θρησκείες.
Υπάρχουν πηγές που αναφέρουν ότι κατά το Παλαιό Βασίλειο, τα Μυστήρια του Όσιρι είχαν περισσότερο τη μορφή «Μυστηρίων». Αναπαριστούσε τα ίδια γεγονότα που αναφέρθηκαν πριν, με τη διαφορά ότι τα μυστήρια ήταν πιο «κλειστού κύκλου» και περιλαμβανόταν και η τέλεση ανθρωποθυσίας. Εδώ, την θέση του Όσιρι έπαιρνε κάποιος «εκλεκτός», ο οποίος έπαιρνε την θέση του Φαραώ για μερικές ημέρες ή εβδομάδες (κατά την Προδυναστική περίοδο, ο ίδιος ο Φαραώ ήταν ο «εκλεκτός»). Κατά την τέλεση των Μυστηρίων, ο «εκλεκτός» Φαραώ θυσιαζόταν στην θέση του Όσιρι. Η θυσία γινόταν με τρεις τρόπους:
α) Σφαγή, όπου το αίμα έπρεπε να ποτίσει μεγάλο μέρος της γης,
β) στην πυρά, όπου οι στάχτες αργότερα σκορπίζονταν στα χωράφια,
γ) στραγγαλισμός, μετά τον οποίο το σώμα διαμελιζόταν και τα μέλη θάβονταν σε διάφορα σημεία της χώρας (αναπαράσταση του διαμελισμού του Όσιρι).
Επίσης, ένας μεγάλος αριθμός σκλάβων θυσιάζονταν με την ανάσταση του Όσιρι, συμβολίζοντας τη σφαγή των ακολούθων του Σετ. Τη θέση των σκλάβων πήραν αργότερα οι θυσίες πολλών ζώων.
Ο σκοπός του τελετουργικού ήταν φυσικά η εξασφάλιση της γονιμότητας της γης, μιας και ο Όσιρις ήταν ο θεός της γονιμότητας πριν τον «θάνατό» του.
Μετά τις θυσίες, τη θέση του αναστημένου πια Όσιρι έπαιρνε ο πραγματικός Φαραώ, ο οποίος είχε αναγεννηθεί και λατρευόταν σαν θεός. Λέγεται μάλιστα ότι μερικές φορές ο ίδιος ο Φαραώ τελούσε την ανθρωποθυσία. Σε αυτές τις περιπτώσεις η θυσία είχε διπλό ρόλο: το θύμα, συμβόλιζε και τον Όσιρι και τον Σετ, ενώ ο Φαραώ συμβόλιζε τον εκδικητή Ώρο και τον αναστημένο Όσιρι.
Κατά το Μέσο Βασίλειο, το βάρβαρο έθιμο της ανθρωποθυσίας αντικατέστησε η πιο πολιτισμένη τελετή της στήλης Ντζεντ.
Ίσως η συνεχής εναλλαγή ρόλων κατά την τελετή του Οσίριδος να φαίνεται λίγο συγκεχυμένη, αλλά πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι και οι μυημένοι που έπαιρναν μέρος στα Μυστήρια κατά το Παλαιό Βασίλειο, αλλά και το πλήθος πιστών που αργότερα συμμετείχε στην τελετή κατά το Μέσο Βασίλειο, γνώριζαν πολύ καλά τους συμβολισμούς. Αυτό ακριβώς είναι το περίεργο στα Μυστήρια άλλων χώρων, π.χ. στα Ελευσίνια μυστήρια ή ακόμα και στα παλαιότερα μυστήρια του Οσίριδος, τους συμβολισμούς και τα τελετουργικά γνώριζαν μόνο οι μύστες. Ο λόγος για τον οποίο τα Μυστήρια έγιναν τόσο ανοιχτά από το Μέσο βασίλειο και ύστερα, αποτελεί θέμα μελέτης για πολλούς ερευνητές.
Ζωή Μετά Θάνατον, Ταφικά Έθιμα & Τελετουργικά, Δευτερεύοντα Μυστήρια, Μετενσάρκωση
Τα περισσότερα τελετουργικά και οι δοξασίες των αρχαίων Αιγυπτίων σχετικά με τον θάνατο προέρχονται από την θρησκεία του Οσίριδος. Το γεγονός ότι ο Όσιρις έγινε βασιλιάς του Κάτω Κόσμου -ενός κόσμου όπου δεν υπήρχε πείνα, δυστυχία ή πόνος (Παράδεισος)- ξεκίνησε αμέσως την πίστη στην μεταθανάτια ζωή. Εδώ, τον κύριο ρόλο έπαιξαν οι τελετές προετοιμασίας του νεκρού σώματος του Οσίριδος από την Ίσιδα και τον Θωθ, και φυσικά η ταφή του.
Σύμφωνα με την θρησκεία του Οσίριδος, κανένας νεκρός δεν μπορούσε να περάσει στον Κάτω Κόσμο αν πριν την ταφή του δεν είχε προηγηθεί όλη η τελετουργική προετοιμασία που έπρεπε σε έναν νεκρό.
Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι πραγματικά πίστευαν ότι ο άνθρωπος συνεχίζει να ζει στον Κάτω Κόσμο όπως ακριβώς ζούσε πριν. Για να το καταφέρει αυτό χρειαζόταν τα 6 στοιχεία από τα οποία αποτελείται:
α) το σώμα
β) το μπα (προσωπικότητα)
γ) το κα (πνεύμα)
δ) το ακ (ψυχή)
ε) το όνομά του
στ) την σκιά του
Αν έλειπε κάποιο από αυτά τα στοιχεία, τότε ο άνθρωπος δεν ήταν ολοκληρωμένος ούτε στην κανονική του ζωή, ούτε στη μεταθανάτια. Έτσι, το γνωστό τελετουργικό της μουμιοποίησης προήλθε από αυτή την ανάγκη για τη συντήρηση του σώματος.
Οι περισσότερες λεπτομέρειες για τη διαδικασία αυτή που σώζονται μέχρι και σήμερα, προέρχονται επίσης από τον Ηρόδοτο. Ήταν αρκετά περίπλοκη και κρατούσε περίπου 70 ημέρες, από την ώρα του θανάτου μέχρι την ταφή.
Πρώτα αφαιρούσαν όλα τα εσωτερικά όργανα εκτός από την καρδιά, την οποία θεωρούσαν το κέντρο ύπαρξης του ανθρώπου. Τα υπόλοιπα όργανα πλένονταν και τοποθετούνταν σε τέσσερα κανοπικά δοχεία, τα οποία συμβόλιζαν και προστατεύονταν από τους τέσσερες γιούς του Ώρου. Τα κανοπικά δοχεία θάβονταν μαζί με την μούμια. Το μοναδικό όργανο που οι αρχαίοι Αιγύπτιοι πετούσαν γιατί το θεωρούσαν ασήμαντο ήταν ο εγκέφαλος, τον οποίο αφαιρούσαν με την βοήθεια ενός αγκιστρωτού εργαλείου που εισχωρούσαν στην μύτη και τραβούσαν από εκεί τον εγκέφαλο σε κομμάτια.
Το επόμενο βήμα ήταν η αποξήρανση του σώματος. Αφού γέμιζαν το εσωτερικό μέρος του σώματος με ρετσίνι και διάφορα μπαχαρικά, έθαβαν όλο το σώμα σε ένα μείγμα αλάτων που μάζευαν από τον Νείλο. Το άφηναν έτσι περίπου 40 ημέρες. Τις υπόλοιπες 30, ακολουθούσε το τελετουργικό του τυλίγματος της μούμιας. Κατά την περίοδο αυτή, τύλιγαν τη μούμια με λινό ύφασμα και ρετσίνι. Σε κάθε κομμάτι υφάσματος έγραφαν προσευχές και γίνονταν ειδικές τελετές, ενώ τοποθετούσαν επίσης διάφορα φυλακτά ανάμεσα στα υφάσματα.
Όταν όλα ήταν έτοιμα, τοποθετούσαν τη μούμια σε σαρκοφάγο, συνήθως από ασβεστόλιθο, την οποία διακοσμούσαν περίτεχνα.
Την ημέρα της ταφής οι ιερείς εκτελούσαν ακόμα ένα τελετουργικό που αποτελεί ένα δευτερεύον μέρος των κυρίως Μυστηρίων του Οσίριδος. Στην περίπτωση αυτή ο μύστης ήταν ο ίδιος ο νεκρός. Τα τελετουργικά αυτά είχαν σαν σκοπό να μετατρέψουν ολοκληρωτικά τον νεκρό σε Όσιρι. Τον κυριότερο ρόλο είχε ένας ιερέας ο οποίος αναπαριστούσε τον Ώρο κατά την τέλεση των ιερότερων καθηκόντων του απέναντι στον πατέρα του. Το άγαλμα του νεκρού έπαιρνε την θέση του Οσίριδος, ενώ ο νεκρός έπαιρνε το προσωνύμιο «Όσιρις».
Το γνωστότερο ταφικό τελετουργικό ήταν το «Άνοιγμα του Στόματος». Ο ιερέας-Ώρος πλησίαζε το άγαλμα του νεκρού-Όσιρι και με ένα ειδικό εργαλείο σαν κοπίδι ακουμπούσε πρώτα τα χείλη του αγάλματος και μετά τα μάτια του. Με τον τρόπο αυτό, ο Ώρος «άνοιγε» το στόμα του νεκρού για να μπορεί να τραφεί, και τα μάτια του για να μπορεί να βλέπει σε αυτή τη νέα του ζωή.
Στον τάφο τοποθετούνταν επίσης διάφορα αντικείμενα που μπορεί να χρειαζόταν ο νεκρός, καθώς και πολλά μικρά αγαλματίδια, τα λεγόμενα Ουσάμπτις, τα οποία θα υπηρετούσαν τον νεκρό στην άλλη του ζωή.
Για το πέρασμα των νεκρών στον Κάτω Κόσμο και το ταξίδι τους σώζονται πολλές λεπτομέρειες στη γνωστή Αιγυπτιακή Βίβλο των Νεκρών, μια σειρά κειμένων, εικόνων και προσευχών που είτε θάβονταν μαζί με το νεκρό, είτε ζωγραφίζονταν στους τοίχους των τάφων. Τα κείμενα αυτά βοηθούσαν τους νεκρούς να βρουν πιο εύκολα το δρόμο για τον Κάτω Κόσμο.
Φυσικά, όλα τα παραπάνω ταφικά έθιμα τελούνταν αρχικά μόνο για τους Φαραώ και αργότερα για τους ιερείς και τους ευγενείς. Ο φτωχός πληθυσμός της Αιγύπτου δεν μπορούσε να θάψει τους νεκρούς του με αυτό τον τρόπο, με αποτέλεσμα να τους θάβουν στην άμμο. Αν ληφθεί υπόψη η σημασία που είχε για εκείνους η ζωή μετά τον θάνατο, θα γίνει κατανοητή η ψυχολογική πίεση και ο φόβος που τους κατέκλυζε.
Και εφόσον μόνο οι νεκροί που είχαν ταφεί με όλες τις κατάλληλες τελετουργίες γίνονταν δεκτοί στον Κάτω Κόσμο, εκείνοι που είχαν ταφεί χωρίς αυτές ήταν καταδικασμένοι, κατά τις λαϊκές δοξασίες, είτε να επιστρέφουν στη γη σαν βρικόλακες και να προκαλούν κακό στους ζωντανούς, είτε να πηγαίνουν σε έναν άλλο κόσμο, μια μορφή κόλασης, όπου όλα γίνονταν ανάποδα: περπατούσαν με το κεφάλι κάτω και τα πόδια ψηλά, έτρωγαν από τον πρωκτό και αφόδευαν από το στόμα.
Η θρησκεία του Οσίριδος έφερε μαζί της πολλές καινούριες ιδέες. Εκτός από την μεταθανάτια ζωή, έφερε και την πίστη στη μετενσάρκωση. Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, οι αρχαίοι Αιγύπτιοι ήταν ο πρώτος λαός που υποστήριξε ότι η ψυχή ήταν αθάνατη και ότι μετά τον θάνατο του ανθρώπινου σώματος, η ψυχή ξαναγύριζε σε σώμα ζώου. Και αφού περνούσε από όλα τα είδη του ζωικού βασιλείου (ζώα της στεριάς, πτηνά, ψάρια) επέστρεφε ξανά με ανθρώπινο σώμα. Ο χρόνος που χρειαζόταν για να ολοκληρωθεί αυτή η φάση εξέλιξης ήταν 3000 χρόνια. Και ως συνήθως, η διαδικασία της μετενσάρκωσης αφορούσε μόνο τους Φαραώ, τους ιερείς και τους ευγενείς.
Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι ήταν ο πρώτος λαός που καθιέρωσε την τέλεση Μυστηρίων στην θρησκεία τους, έστω στην πρωταρχική μορφή τους. Πολλοί αρχαίοι συγγραφείς όπως ο Διόδωρος ο Σικελός, ο Πλούταρχος και ο Ηρόδοτος υποστηρίζουν ότι τα αρχαία Αιγυπτιακά Μυστήρια ήταν η βάση στην οποία στηρίχτηκαν τα ελληνικά Μυστήρια, ιδιαίτερα τα Ελευσίνια…
Βιβλιογραφία και άλλες πηγές πληροφοριών:
Nagel, George. The ‘Mysteries’ of Osiris in Ancient Egypt, from The Mysteries, ed. Joseph Campbell. New York: Pantheon Books, 1955.
Murray, A. Margaret. The Splendour that was Egypt: A General Survey of Egyptian Culture and Civilization. London: Sidwick and Jackson Limited, 1949.
Read, F. William. Egyptian Religion and Ethics. London: Watts & Co., 1925.
Frankfort, Henri. Ancient Egyptian Religion: an interpretation. London: Oxford University Press, 1948. http://www.nekhebet.com. http://en.wikipedia.org/wiki/Egyptian_religion
«Εγώ ειμί πάν το γεγονός και όν και το εσσόμενον και ουδείς θνητός ανέσυρεν το πέπλον μου».
Παρθένα Ίσιδα. Η Αιγυπτιακή θεότητα, η οποία εμφανίζεται με διάφορα ονόματα σε όλες σχεδόν τις θρησκείες του αρχαίου κόσμου, αποτελεί την αρχή της γονιμότητας της φύσης. Στο ναό της θεάς στην Σάϊδα της Αιγύπτου, υπήρχε ένα πολύ όμορφο άγαλμά της, το οποίο βρίθει συμβολισμούς. Ας δούμε κάποιους από αυτούς:
Το κεφάλι της είναι στολισμένο με ένα στεφάνι από φύλλα ελιάς, σύμβολο της ύπατης εξουσίας της ως βασίλισσα του κόσμου και κυρίας ολόκληρου του σύμπαντος. Τα φύλλα της ελιάς χρησιμοποιούνταν για φαρμακευτικούς σκοπούς από τους αρχαίους Αιγύπτιους, οι οποίοι είχαν γνώση των ωφέλιμων συστατικών του εκχυλίσματος των φύλλων της.
Από το στεφάνι προβάλουν 3 κέρατα της αφθονίας, υποδηλώνοντας την αφθονία των δώρων της Φύσης που εκπορεύονται από μια ρίζα, που έχει την αφετηρία της στους ουρανούς, το κεφάλι της Ίσιδας.
Το φίδι που καταβροχθίζει την ουρά του – γύρω από το κεφάλι της σαν φωτοστέφανο - συμβολίζει την αθανασία, καθώς υποδηλώνει την κυκλική φύση του σύμπαντος: η δημιουργία μέσα από την καταστροφή, η ζωή μέσα από το θάνατο.
Στο ένα της αυτί υπάρχει το φεγγάρι και στο άλλο ο ήλιος. Η Ίσιδα-Φύση κάνει χρήση και των δυο αυτών φωτοβόλων σωμάτων, επικοινωνώντας τις δυνάμεις της σε ολόκληρο το βασίλειο των ζώων, των φυτών και των ορυκτών.
Από το δεξί της στήθος εξέχει ένα τσαμπί σταφύλι και από το αριστερό ένα δεμάτι στάχυα σε χρυσό χρώμα, υποδηλώνοντας ότι η Φύση είναι η πηγή θρέψης για τα φυτά, τα ζώα και τον άνθρωπο, τρέφοντας τα πάντα από τον εαυτό της. Το χρυσό χρώμα στα στάχυα φανερώνει ότι το πρώτο σπέρμα της ζωής υπάρχει στο ηλιακό φως ή πνευματικό χρυσό.
Η ζώνη στο επάνω μέρος του σώματός της, είναι ενωμένη μπροστά με 4 χρυσές πλάκες (τα 4 στοιχεία) που σχηματίζουν το σχήμα του τετραγώνου. Τα τέσσερα στοιχεία (γη, νερό, αέρας, φωτιά) είναι τα ενδύματα με τα οποία ντύνεται η Φύση. Κάθε τι το εκδηλωμένο περιέχει σε αναλογίες διαφορετικές και τα τέσσερα αυτά στοιχεία. Πίσω από αυτά υπάρχει μία βασική πρώτη «Ύλη». Η Ίσιδα είναι η Πρώτη Ύλη (η πεμπτουσία, ο αιθέρας), η μήτρα από την οποία προέρχονται τα πάντα.
Στο δεξί της χέρι κρατάει ένα μικρό ιστιοφόρο και από το βραχιόλι της κρέμεται ένα νήμα που καταλήγει σε μια ζυγαριά, σύμβολο της δικαιοσύνης, καθώς η Φύση έχει αιώνια σταθερότητα.
Στο αριστερό της χέρι κρατάει ένα σείστρο (ένα από τα πιο ιερά μουσικά όργανα των αρχαίων Αιγυπτίων). Το σχήμα του μοιάζει με το Ankh, σύμβολο της ζωής. Θεωρείται επίσης σύμβολο του γυναικείου αναπαραγωγικού οργάνου. Το τετράγωνο μεταλλικό πλαίσιο υποδηλώνει την μετατροπή και την αναγέννηση των πάντων σύμφωνα με την αρμονία των 4 στοιχείων. Από το βραχιόλι της κρέμεται ένα νήμα που καταλήγει σε ένα κουτί γεμάτο με φλεγόμενα κάρβουνα και θυμίαμα. Η Ίσιδα, η Φύση προσωποποιημένη, μεταφέρει την ιερή φωτιά. Αυτή η φωτιά είναι η γνήσια, η αθάνατη φλόγα της Φύσης και η Ίσιδα κρατά στα χέρια της την καύσιμη ύλη της.
Το άγαλμα της Ίσιδας είναι τοποθετημένο πάνω σε ένα βάθρο από μαύρη πέτρα, στολισμένο με κεφάλια κριαριών, ενώ δηλητηριώδη φίδια ελίσσονται στα πόδια της. Η περίοδος κατά την οποία ο ήλιος περνά στο ζώδιο του Κριού θεωρείται μια ευοίωνη περίοδος για την γέννηση της ζωής. Τα φίδια υποδηλώνουν ότι η Φύση διατηρεί τη ζωή και θεραπεύει τις αρρώστιες, αποβάλλοντας τις ακαθαρσίες και την γήινη φθορά.
Η θεά στέκεται ανάμεσα σε δυο μεγάλες στήλες, οι οποίες συμβολίζουν τα ζεύγη των αντιθέτων που λειτουργούν στις διάφορες εκδηλώσεις της φύσης.
Έτσι λοιπόν, η Φύση επιτυγχάνει την παραγωγικότητα μέσω της πολικότητας και η κατανόηση βρίσκεται στην ισορροπία.
Η επιγραφή στην είσοδο του ναού της Θεάς στην Σάϊδα της Αιγύπτου έγραφε: «Εγώ, η Ίσιδα, είμαι όλα όσα έχουν υπάρξει, όσα υπάρχουν και όσα θα υπάρξουν. Κανείς θνητός άνθρωπος δεν αφαίρεσε ποτέ το πέπλο μου».
Είναι η Ίσιδα καλυμμένη με πέπλο από το κεφάλι μέχρι τα πόδια της, είναι εκείνη που αποκαλύπτει τη σοφία της μόνο στους μυημένους. Εκείνοι έχουν ανταμειφθεί με το δικαίωμα της εισόδου στην ιερότητα της παρουσίας της. Εκείνοι έσκισαν το πέπλο της ασάφειας. Εκείνοι στέκονται πρόσωπο με πρόσωπο με την θεϊκή πραγματικότητα. «Το φρούτο το οποίο έχω γεννήσει είναι ο Ήλιος».
Η Ίσιδα, ως Κοσμική Μητέρα είναι το δεύτερο πρόσωπο της τριάδας Όσιρις- Ίσιδα- Ώρος. Το φρούτο που γεννά η Ίσιδα είναι ο Ώρος, το παιδί που ενώ συμμετέχει στην ουσία του Πατέρα και της Μητέρας, αποτελεί ταυτόχρονα μια εντελώς διαφορετική και μοναδική οντότητα.
Comments
polina
Tue, 27/10/2015 - 00:09
Permalink
Τα Αρχαία Αιγυπτιακά Μυστήρια
Click για περισσότερα
Τα γνωστά σε εμάς ‘Μυστήρια’ της Αρχαίας Αιγύπτου σχετίζονται με την θρησκεία του θεού Όσιρη και είναι γνωστά και σαν ‘Μυστήρια του Όσιρη’. Αυτά ήταν θρησκευτικές τελετές στις οποίες, κατά το Μέσο Βασίλειο, συμμετείχαν και παρακολουθούσαν όλοι οι παρευρισκόμενοι πιστοί.
Τα Μυστήρια τελούνταν στην Άβυδο όπου βρισκόταν ο κυριότερος ναός του θεού. Οι περισσότερες πληροφορίες για τα Μυστήρια προέρχονται από τον Έλληνα ιστορικό Ηρόδοτο. Δυστυχώς όμως, δεν αναφέρεται πουθενά η χρονική περίοδος κατά την οποία τελούνταν. Αν λάβουμε όμως υπόψη τον χαρακτήρα των Μυστηρίων, τότε μπορούμε να πούμε ότι μάλλον τελούνταν κατά την περίοδο του θερισμού.
Ο Μύθος του Θεού Όσιρη
Για να κατανοηθούν τα Μυστήρια του Όσιρη, πρέπει να υπάρχει έστω μια βασική γνώση γύρω από τον μύθο του θεού.
Με την ένωση του θεού Γκεμπ (Γη) και της θεάς Νουτ (Ουρανός), γεννήθηκαν 4 παιδιά: ο Όσιρις, η Ίσις, ο Σετ και η Νέφθυς. Βασιλιάς της Αιγύπτου έγινε ο Όσιρις, ο οποίος πήρε για γυναίκα του την αδελφή του Ίσις. Ο Όσιρις έφερε τον πολιτισμό στην Αίγυπτο. Οργάνωσε τις πόλεις, καθιέρωσε την λατρεία του Αιγυπτιακού Πανθέου και σαν θεός της γονιμότητας, δίδαξε τους ανθρώπους να καλλιεργούν την γη. Αλλά η βασιλεία του δεν κράτησε πολύ.
Ο Σετ, ο οποίος συμβόλιζε τις ακριβώς αντίθετες αρχές του Όσιρη, όπως τον πόλεμο και τον βαρβαρισμό, αποφάσισε να σκοτώσει τον αδελφό του και να πάρει τον θρόνο.
Έτσι, ο Σετ σκότωσε τον Όσιρη, διαμέλισε το σώμα του και σκόρπισε τα κομμάτια στους ‘τέσσερις ανέμους’. Η Ίσις, αποφασισμένη να βρει και να ενώσει όλα τα κομμάτια του αγαπημένου της συζύγου και αδελφού, έψαξε για χρόνια, μάζεψε τα ακρωτηριασμένα μέλη του Όσιρη και τα ένωσε. Όμως, παρ’ όλες τις μαγικές της γνώσεις δεν μπόρεσε να ζωντανέψει τον Όσιρη. Το μόνο που μπορούσε να κάνει ήταν να μουμιοποιήσει το σώμα του και να του δώσει μισή ζωή, καθιστώντας τον έτσι βασιλιά του Κάτω Κόσμου και των Νεκρών.
Κατάφερε όμως με κάποιο τρόπο να γονιμοποιηθεί από τον Όσιρη και να φέρει στην γη τον Ώρο, τον εκδικητή και διάδοχο του πατέρα του.
Όταν ο Ώρος έφτασε στην κατάλληλη ηλικία, προετοιμάστηκε για τον πόλεμο εναντίον του Σετ. Ο πόλεμος κράτησε χρόνια και θα κρατούσε για πάντα αν δεν επενέβαινε ο Θωθ, ο θεός της σοφίας και της μαγικής τέχνης, ο οποίος χώρισε την Αίγυπτο σε δύο βασίλεια και έδωσε την Κάτω Αίγυπτο (γόνιμο μέρος) στον Ώρο και την Άνω Αίγυπτο (έρημος) στον Σετ. Τα Μυστήρια του Όσιρη
Τα Μυστήρια του Όσιρη αναπαριστούν όλα αυτά τα γεγονότα από την γέννηση του θεού μέχρι και την νίκη του Ώρου. Ο Ηρόδοτος αναφέρει αρκετές λεπτομέρειες. Σύμφωνα με τις περιγραφές του, τα Μυστήρια ξεκινούσαν με την ανατολή του ηλίου, παρουσία μεγάλου αριθμού πιστών. Οι ιερείς μετέφεραν το άγαλμα του Όσιρη, το οποίο αργότερα αντικατέστησε μια στήλη γνωστή ως στήλη Ντζεντ, σε ένα δωμάτιο δίπλα στον κεντρικό ναό. Έξω από τον ναό, ιερείς αναπαριστούν διάφορες σκηνές από τον μύθο του θεού, ενώ συγχρόνως άλλοι ιερείς περιποιούνται το άγαλμα/στήλη.
Όταν έφταναν στον θάνατο του Όσιρη, οι ιερείς τοποθετούσαν την στήλη κατάχαμα στο έδαφος, συμβολίζοντας έτσι τον νεκρό θεό. Σε αυτό ακριβώς στο σημείο, κατά την διάρκεια της αναπαράστασης της μάχης μεταξύ του Ώρου και του Σετ, γινόταν κάτι πολύ ασυνήθιστο για τον χαρακτήρα των Μυστηρίων: όλοι οι πιστοί, μυημένοι και μη, συμμετείχαν. Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, καθώς πλησίαζε η δύση, ξεκινούσε η αναπαράσταση της μάχης. Έξω από τον ναό είχαν μαζευτεί από νωρίς πιστοί με ρόπαλα στα χέρια: στην είσοδο του ναού ήταν οι υποστηρικτές/στρατιώτες του Ώρου, ενώ ακριβώς απέναντι βρίσκονταν οι υποστηρικτές/στρατιώτες του Σετ.
Οι ιερείς τοποθετούσαν τότε την στήλη σε ένα κάρο με σκοπό να την μεταφέρουν στον ναό. Κατά την μεταφορά, οι υποστηρικτές του Σετ προσπαθούσαν να εμποδίσουν τους ιερείς να εισέλθουν στον ναό, ενώ οι υποστηρικτές του Ώρου προσπαθούσαν να τους προστατέψουν. Σαν αποτέλεσμα, γινόταν πραγματική μάχη μεταξύ των πιστών, με χτυπήματα που οδηγούσαν ακόμη και σε θάνατο! Αυτή η σκηνή απεικονίζεται και σε έναν τάφο στις Θήβες, που χρονολογείται γύρω στο 1405-1370 π.Χ.
Με την νίκη του Ώρου, ο Φαραώ σήκωνε την στήλη και την τοποθετούσε όρθια στην είσοδο του ναού. Από εκείνη την στιγμή και μετά, η στήλη συμβόλιζε και τον αναστημένο Όσιρη και τον νικητή Ώρο. Ένας ιερέας που αναπαριστούσε τον Θωθ, προσέφερε στην στήλη το κεφάλι ενός μοσχαριού, συμβολίζοντας τον Σετ, και το κεφάλι ενός τράγου που συμβόλιζε τους ηττημένους υποστηρικτές του. Μετά από τις προσφορές, ο ιερέας που αναπαριστούσε τον Ώρο κατά την διάρκεια της τελετής, τύλιγε την στήλη με σκοινιά. Εκείνη την στιγμή, η στήλη συμβόλιζε τον νικημένο Σετ.
Ας προσπαθήσουμε να εισχωρήσουμε λίγο πιο βαθειά στον συμβολισμό αυτών των Μυστηρίων και στην ανάλυσή τους.
Είναι φανερό πως η αρχαία θρησκεία του Όσιρη και τα Μυστήρια της αποτελεί ένα ακόμη παράδειγμα της πίστης σε έναν θεό που πεθαίνει, μόνο για να αναστηθεί και να φέρει με την ανάστασή του την ελπίδα για αναγέννηση, για μια μεταθανάτια ζωή και γενικά να τονίσει την δύναμη της κυκλικής φάσης της ζωής. Είναι γνωστό πως τέτοιου είδους τελετουργικά και δόγματα υπήρχαν σε όλους τους αρχαίους πολιτισμούς και θρησκείες.
Υπάρχουν πηγές που αναφέρουν ότι κατά το Παλαιό Βασίλειο, τα Μυστήρια του Όσιρη είχαν περισσότερο την μορφή ‘Μυστηρίων’. Αναπαριστούσε τα ίδια γεγονότα που αναφέρθηκαν πριν, με την διαφορά ότι τα μυστήρια ήταν πιο ‘κλειστού κύκλου’ και περιλαμβανόταν και η τέλεση ανθρωποθυσίας.
Εδώ, την θέση του Όσιρη έπαιρνε κάποιος ‘εκλεκτός’, ο οποίος έπαιρνε την θέση του Φαραώ για μερικές ημέρες ή εβδομάδες (κατά την Προδυναστική περίοδο, ο ίδιος ο Φαραώ ήταν ο ‘εκλεκτός’). Κατά την τέλεση των Μυστηρίων, ο ‘εκλεκτός’ Φαραώ θυσιαζόταν στην θέση του Όσιρη. Η θυσία γινόταν με 3 τρόπους:
α) σφαγή, όπου το αίμα έπρεπε να ποτίσει μεγάλο μέρος της γης,
β) στην πυρά, όπου οι στάχτες αργότερα σκορπίζονταν στα χωράφια,
γ) στραγγαλισμός, μετά τον οποίο το σώμα διαμελιζόταν και τα μέλη θάβονταν σε διάφορα σημεία της χώρας (αναπαράσταση του διαμελισμού του Όσιρη).
Επίσης, ένας μεγάλος αριθμός σκλάβων θυσιαζόταν με την ανάσταση του Όσιρη, συμβολίζοντας την σφαγή των ακολούθων του Σετ. Την θέση των σκλάβων πήραν αργότερα οι θυσίες πολλών ζώων.
Ο σκοπός του τελετουργικού ήταν φυσικά η εξασφάλιση της γονιμότητας της γης, μιας και ο Όσιρις ήταν ο θεός της γονιμότητας πριν τον ‘θάνατό’ του.
Μετά τις θυσίες, την θέση του αναστημένου πια Όσιρη έπαιρνε ο πραγματικός Φαραώ, ο οποίος είχε αναγεννηθεί και λατρευόταν σαν θεός. Λέγεται μάλιστα ότι μερικές φορές ο ίδιος ο Φαραώ τελούσε την ανθρωποθυσία. Σε αυτές τις περιπτώσεις η θυσία είχε διπλό ρόλο: το θύμα, συμβόλιζε και τον Όσιρη και τον Σετ, ενώ ο Φαραώ συμβόλιζε τον εκδικητή Ώρο και τον αναστημένο Όσιρη.
Κατά το Μέσο Βασίλειο, το βάρβαρο έθιμο της ανθρωποθυσίας αντικατέστησε η πιο ‘πολιτισμένη’ τελετή της στήλης Ντζεντ.
Ίσως η συνεχής εναλλαγή ρόλων κατά την τελετή του Όσιρη να φαίνεται λίγο συγκεχυμένη, αλλά πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι και οι μυημένοι που έπαιρναν μέρος στα Μυστήρια κατά το Παλαιό Βασίλειο, αλλά και το πλήθος πιστών που αργότερα συμμετείχαν στην τελετή κατά το Μέσο Βασίλειο, γνώριζαν πολύ καλά τους συμβολισμούς. Αυτό ακριβώς είναι το περίεργο στα Μυστήρια άλλων χώρων, π.χ. στα Ελευσίνια μυστήρια ή ακόμα και στα παλαιότερα μυστήρια του Όσιρη, τους συμβολισμούς και τα τελετουργικά γνώριζαν μόνο οι μύστες. Ο λόγος για τον οποίο τα Μυστήρια έγιναν τόσο ανοιχτά από το Μέσο βασίλειο και ύστερα, αποτελεί θέμα μελέτης για πολλούς ερευνητές.
Ζωή Μετά Θάνατον, Ταφικά Έθιμα & Τελετουργικά, Δευτερεύοντα Μυστήρια, Μετενσάρκωση
Τα περισσότερα τελετουργικά και οι δοξασίες των Αρχαίων Αιγυπτίων σχετικά με τον θάνατο προέρχονται από την θρησκεία του Όσιρη. Το γεγονός ότι ο Όσιρης έγινε βασιλιάς του Κάτω Κόσμου -ενός κόσμου όπου δεν υπήρχε πείνα, δυστυχία ή πόνος (Παράδεισος)- ξεκίνησε αμέσως την πίστη στην μεταθανάτια ζωή. Εδώ, τον κύριο ρόλο έπαιξαν οι τελετές προετοιμασίας του νεκρού σώματος του Όσιρη από την Ίσις και τον Θωθ, και φυσικά η ταφή του.
Σύμφωνα με την θρησκεία του Όσιρη, κανένας νεκρός δεν μπορούσε να περάσει στον Κάτω Κόσμο αν πριν την ταφή του δεν είχε προηγηθεί όλη η τελετουργική προετοιμασία που έπρεπε σε έναν νεκρό.
Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι πραγματικά πίστευαν ότι ο άνθρωπος συνεχίζει να ζει στον Κάτω Κόσμο όπως ακριβώς ζούσε πριν. Για να το καταφέρει αυτό χρειαζόταν τα 6 στοιχεία από τα οποία αποτελείται:
α) το σώμα
β) το μπα (προσωπικότητα)
γ) το κα (πνεύμα)
δ) το ακ (ψυχή)
ε) το όνομά του
στ) την σκιά του
Αν έλειπε κάποιο από αυτά τα στοιχεία, τότε ο άνθρωπος δεν ήταν ολοκληρωμένος ούτε στην κανονική του ζωή, ούτε στην μεταθανάτια. Έτσι, το γνωστό τελετουργικό της μουμιοποίησης προήλθε από αυτήν την ανάγκη για την συντήρηση του σώματος.
Οι περισσότερες λεπτομέρειες για την διαδικασία αυτή που σώζονται μέχρι και σήμερα, προέρχονται επίσης από τον Ηρόδοτο. Ήταν αρκετά περίπλοκη και κρατούσε περίπου 70 ημέρες, από την ώρα του θανάτου μέχρι την ταφή.
Πρώτα αφαιρούσαν όλα τα εσωτερικά όργανα εκτός από την καρδιά, την οποία θεωρούσαν το κέντρο ύπαρξης ενός ανθρώπου. Τα υπόλοιπα όργανα πλένονταν και τοποθετούνταν σε 4 κανοπικά δοχεία, τα οποία συμβόλιζαν και προστατεύονταν από τους 4 γιούς του Ώρου. Τα κανοπικά δοχεία θάβονταν μαζί με την μούμια. Το μοναδικό όργανο που οι αρχαίοι Αιγύπτιοι πετούσαν γιατί το θεωρούσαν ασήμαντο ήταν ο εγκέφαλος, τον οποίο αφαιρούσαν με την βοήθεια ενός αγκιστρωτού εργαλείου που εισχωρούσαν στην μύτη και τραβούσαν από εκεί τον εγκέφαλο σε κομμάτια.
Το επόμενο βήμα ήταν η αποξήρανση του σώματος. Αφού γέμιζαν το εσωτερικό μέρος του σώματος με ρετσίνι και διάφορα μπαχαρικά, έθαβαν όλο το σώμα σε ένα μείγμα αλάτων που μάζευαν από τον Νείλο.
Το άφηναν έτσι περίπου 40 ημέρες. Τις υπόλοιπες 30, ακολουθούσε το τελετουργικό του τυλίγματος της μούμιας. Κατά την περίοδο αυτή, τύλιγαν την μούμια με λινό ύφασμα και ρετσίνι. Σε κάθε κομμάτι υφάσματος έγραφαν προσευχές και γίνονταν ειδικές τελετές, ενώ τοποθετούσαν επίσης διάφορα φυλακτά ανάμεσα στα υφάσματα.
Όταν όλα ήταν έτοιμα, τοποθετούσαν την μούμια σε σαρκοφάγο, συνήθως από ασβεστόλιθο, την οποία διακοσμούσαν περίτεχνα.
Την ημέρα της ταφής οι ιερείς εκτελούσαν ακόμα ένα τελετουργικό που αποτελεί ένα δευτερεύον μέρος των κυρίως Μυστηρίων του Όσιρη. Στην περίπτωση αυτή ο ‘μύστης’ ήταν ο ίδιος ο νεκρός. Τα τελετουργικά αυτά είχαν σαν σκοπό να μετατρέψουν ολοκληρωτικά τον νεκρό σε Όσιρη. Τον κυριότερο ρόλο είχε ένας ιερέας ο οποίος αναπαριστούσε τον Ώρο κατά την τέλεση των ιερότερων καθηκόντων του απέναντι στον πατέρα του. Το άγαλμα του νεκρού έπαιρνε την θέση του Όσιρη, ενώ ο νεκρός έπαιρνε το προσωνύμιο ‘Οσιρης’.
Το γνωστότερο ταφικό τελετουργικό ήταν το ‘Άνοιγμα του Στόματος’. Ο ιερέας-Ώρος πλησίαζε το άγαλμα του νεκρού-Όσιρη και με ένα ειδικό εργαλείο σαν κοπίδι ακουμπούσε πρώτα τα χείλη του αγάλματος και μετά τα μάτια του. Με τον τρόπο αυτό, ο Ώρος ‘άνοιγε’ το στόμα του νεκρού για να μπορεί να τραφεί και τα μάτια του για να μπορεί να βλέπει σε αυτή τη νέα του ζωή.
Στον τάφο τοποθετούνταν επίσης διάφορα αντικείμενα που μπορεί να χρειαζόταν ο νεκρός, καθώς και πολλά μικρά αγαλματίδια, τα λεγόμενα Ουσάμπτις, τα οποία θα υπηρετούσαν τον νεκρό στην άλλη του ζωή.
Για το πέρασμα των νεκρών στον Κάτω Κόσμο και το ταξίδι τους σώζονται πολλές λεπτομέρειες στην γνωστή Αιγυπτιακή Βίβλο των Νεκρών, μια σειρά κειμένων, εικόνων και προσευχών που είτε θάβονταν μαζί με τον νεκρό, είτε ζωγραφίζονταν στους τοίχους των τάφων. Τα κείμενα αυτά βοηθούσαν τους νεκρούς να βρουν πιο εύκολα τον δρόμο για τον Κάτω Κόσμο.
Φυσικά, όλα τα παραπάνω ταφικά έθιμα τελούνταν αρχικά μόνο για τους Φαραώ και αργότερα για τους ιερείς και τους ευγενείς. Ο φτωχός πληθυσμός της Αιγύπτου δεν μπορούσε να θάψει τους νεκρούς του με αυτό τον τρόπο, με αποτέλεσμα να τους θάβουν στην άμμο. Αν ληφθεί υπόψη η σημασία που είχε για εκείνους η ζωή μετά τον θάνατο, θα γίνει κατανοητή ο ψυχολογική πίεση και ο φόβος που τους κατέκλυζε.
Και εφόσον μόνο οι νεκροί που είχαν ταφεί με όλες τις κατάλληλες τελετουργίες γίνονταν δεκτοί στον Κάτω Κόσμο, εκείνοι που είχαν ταφεί χωρίς αυτές ήταν καταδικασμένοι, κατά τις λαϊκές δοξασίες, είτε να επιστρέφουν στην γη σαν βρικόλακες και να προκαλούν κακό στους ζωντανούς, είτε να πηγαίνουν σε έναν άλλο κόσμο, μια μορφή κόλασης, όπου όλα γίνονταν ανάποδα: περπατούσαν με το κεφάλι κάτω και τα πόδια ψηλά, έτρωγαν από τον πρωκτό και αφόδευαν από το στόμα.
Η θρησκεία του Όσιρη έφερε μαζί της πολλές καινούριες ιδέες. Εκτός από την μεταθανάτια ζωή, έφερε και την πίστη στην μετενσάρκωση.
Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, οι αρχαίοι Αιγύπτιοι ήταν ο πρώτος λαός που υποστήριξε ότι η ψυχή ήταν αθάνατη και ότι μετά τον θάνατο του ανθρώπινου σώματος, η ψυχή ξαναγύριζε σε σώμα ζώου. Και αφού περνούσε από όλα τα είδη του ζωικού βασιλείου (ζώα της στεριάς, πτηνά, ψάρια) επέστρεφε ξανά με ανθρώπινο σώμα. Ο χρόνος που χρειαζόταν για να ολοκληρωθεί αυτή η φάση εξέλιξης ήταν 3000 χρόνια. Και ως συνήθως, η διαδικασία της μετενσάρκωσης αφορούσε μόνο τους Φαραώ, τους ιερείς και τους ευγενείς.
Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι ήταν ο πρώτος λαός που καθιέρωσε την τέλεση Μυστηρίων στην θρησκεία τους, έστω στην πρωταρχική μορφή τους. Πολλοί αρχαίοι συγγραφείς όπως ο Διόδωρος ο Σικελός, ο Πλούταρχος και ο Ηρόδοτος υποστηρίζουν ότι τα αρχαία Αιγυπτιακά Μυστήρια ήταν η βάση στην οποία στηρίχτηκαν τα ελληνικά Μυστήρια, ιδιαίτερα τα Ελευσίνια…
polina
Mon, 09/11/2015 - 16:34
Permalink
Τα μυστήρια της Αιγυπτιακής σφίγγας και των πυραμίδων της Γκίζας
Click για περισσότερα
Ένα από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου και ταυτόχρονα ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια του αρχαίου κόσμου είναι η Μεγάλη Πυραμίδα της Γκίζας, η οποία ονομάζεται επίσης και Πυραμίδα του Χέοπα. Είναι η παλαιότερη και μεγαλύτερη από τις τρεις πυραμίδες της Γκίζας και θεωρείται πως κατασκευάστηκε ως τάφος (!) κατά την τέταρτη Αιγυπτιακή δυναστεία του βασιλιά Χέοπα.
Δίπλα από την Μεγάλη πυραμίδα βρίσκεται ένα άλλο μεγάλο μυστήριο της αρχαιότητος, η Μεγάλη Σφίγγα της Γκίζας, ένα άγαλμα το οποίο απεικονίζει μια σφίγγα (μυθολογικό πλάσμα με σώμα λιονταριού και κεφάλι ανθρώπου). Έχει μήκος 73,5 μέτρα, πλάτος 6 και ύψος 20.22 μέτρα, και αποτελεί το αρχαιότερο και το μεγαλύτερο μονολιθικό άγαλμα στον κόσμο. Οι αιγυπτιολόγοι υποστηρίζουν ότι ο Φαραώ Χεφρήνος έχτισε τη Σφίγγα το 2558 - 2532 π.Χ., κατά την εποχή της 4ης δυναστείας.
Η ονομασία Σφίγγα δόθηκε στο άγαλμα κατά την Κλασική εποχή της αρχαιότητας, δηλαδή περίπου 2000 χρόνια μετά την θεωρητική χρονολογία κατασκευής της. Αιτία ήταν τα κοινά χαρακτηριστικά του αγάλματος με τη αρχαιο-ελληνική σφίγγα.
Σχετικά με το όνομα που χρησιμοποιούσαν στην αρχαία Αίγυπτο για την σφίγγα δεν υπάρχει καμία πληροφορία. Γύρω στο 1500 π.Χ, υπάρχει μία αναφορά ως as Hor-em-akht - ο Ώρος στον Ορίζοντα. (Αξίζει να αναφέρουμε πως ο Ώρος ως νήπιο εμφανίζεται στην εικονογραφία, να θηλάζει καθισμένος στα γόνατα της μητέρας του. Σε όλες τις απεικονίσεις έχει το δάκτυλο στο στόμα, όπως τα μωρά. Το γεγονός ερμηνεύθηκε από τους Έλληνες ως πρόσκληση σε σιγή και περίσκεψη. Τούτη η ερμηνεία έγινε αιτία να θεωρείται σε πολύ νεότερη εποχή Θεός της σιωπής).
Δεν αναφέρεται επίσης πουθενά ο τρόπος κατασκευής ή ο αρχικός σκοπός ανέγερσής της. Μετά την εγκατάλειψη της Νεκρόπολης, η Σφίγγα σταδιακά θάφτηκε στην άμμο, σχεδόν ολοκληρωτικά (έως τους ώμους).
Η πρώτη καταγεγραμμένη προσπάθεια εκσκαφής της χρονολογείται το 1400 π.Χ., όταν ο νεαρός πρίγκιπας Τούθμωσης Δ' είδε όνειρο, πως κάτω από το κεφάλι της σφίγγας υπήρχε θαμμένο και το σώμα της. Έτσι ξέθαψε το μπροστινό μέρος της σφίγγας και τοποθέτησε εκεί μια γρανιτένια πλάκα, γνωστή ως η Στήλη του Ονείρου. Πάνω σε αυτήν, αναγράφεται το όνειρο που είδε ο νεαρός πρίγκιπας.
Μια στήλη στο Βρετανικό Μουσείο αναφέρει ότι καθαρίστηκε από την άμμο την εποχή του Νέρωνα (54-68 μ.Χ.), όταν ο Κλαύδιος Βάλβιλος ήταν έπαρχος της Αιγύπτου. Σχέδια που έγιναν τον τελευταίο αιώνα δείχνουν μεγάλες σχισμές στο κεφάλι και το κάλυμμά της και βαθιά ρήγματα στο λαιμό εξαιτίας διάβρωσης. Η διάσωση της μέχρι τις μέρες μας μάλλον οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο ότι παρέμενε θαμμένη για μεγάλα διαστήματα.
Η πρώτη σύγχρονη αρχαιολογική ανασκαφή στη Σφίγγα, πραγματοποιήθηκε το 1817 μ.Χ , υπό την επίβλεψη του λοχαγού Giovanni Batista. Η ανασκαφή αυτή έφερε στο φως όλο το στήθος του αγάλματος, ενώ ολόκληρη η Σφίγγα ανασκάφτηκε πλήρως από το 1925 έως το 1936 από τον Emile Baraize.
Όπως και για την μεγάλη πυραμίδα έτσι και για την Σφίγγα υπάρχουν σοβαρές αντιρρήσεις και ισχυρές ενδείξεις τόσο από ερευνητές της λεγόμενης «απαγορευμένης αρχαιολογίας», όσο και από την «εσωτερική παράδοση», που διαφωνούν με την επίσημη χρονολόγηση της Σφίγγας, και οι οποίες κάνουν λόγο για κατασκευή που έγινε περίπου το 10500 π.Χ.
Αυτό βασίζεται κυρίως σε τρεις ενδείξεις. Πρώτη ένδειξη, είναι το γεγονός ότι η διάβρωση και οι φθορές που παρατηρούνται στην σφίγγα οφείλονται όχι στην άμμο και τον άνεμο, αλλά σε διάβρωση από νερό γεγονός που παραπέμπει σε πολύ παλαιότερη εποχή από την επίσημη χρονολόγηση κατασκευής της, σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, όταν τα νερά του Νείλου κυλούσαν πολύ κοντά στο χώρο της Σφίγγας. Πιο συγκεκριμένα υπάρχει τόσο εκτεταμένη διάβρωση από νερό με την μορφή καθέτων καναλιών, στο σώμα της, που θα μπορούσε να προκληθεί μόνο από έκθεση σε ισχυρές βροχοπτώσεις, και από μακροχρόνια παραμονή της κατασκευής κάτω από τα λιμνάζοντα βρόχινα νερά στη βάση της επί χιλιάδες χρόνια. Η διάβρωση αυτή δεν παρατηρείται στο κεφάλι της Σφίγγας.
.
Δεύτερη ένδειξη οι αστρονομικές ευθυγραμμίσεις που υποδεικνύουν πως η Σφίγγα είναι προσανατολισμένη έτσι ώστε να ευθυγραμμίζεται στον ορίζοντα στο σημείο που ανέτειλε ο Ήλιος κατά την εαρινή ισημερία. Είναι εξάλλου γνωστό πως μέρος των απόκρυφων γνώσεων που διατηρούσαν τα Ιερατεία, σχετικά με την αστρονομία, τα μαθηματικά, την ενέργεια και τη γεωδαισία, τους επέτρεπε να γνωρίζουν τους πλέον κατάλληλους ενεργειακά γεωγραφικούς τόπους για την ίδρυση ναών, οι οποίοι ήταν προσανατολισμένοι προς συγκεκριμένες κατευθύνσεις τόσο προς την ξηρά, όσο και προς τα ουράνια σώματα.
Οι γνωστοί ερευνητές Robert Bauval και Graham Hancock, που για πολλά χρόνια μελέτησαν τα μυστήρια της περιοχής της Γκίζα, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι όλα τα κτίσματα στην περιοχή, δεν είναι τίποτε άλλο παρά η αντιστοίχιση διαφόρων αστερισμών του ουράνιου θόλου στην Γη. Αυτές τις μαρτυρίες δυστυχώς τις αγνόησαν οι αιγυπτιολόγοι. Σύμφωνα με αυτή την θεωρία υπάρχει «αστρικής αντιστοιχίας» των Πυραμίδων της Γκίζας με τον αστερισμό του Ωρίωνα. Σύμφωνα με τον Graham Hancock, οι τρεις μεγάλες πυραμίδες αντιστοιχούν στα τρία άστρα της ζώνης του Ωρίωνα όπως αυτός ήταν το 10500 π.Χ.
Κάποιες παρόμοιες σχέσεις με τον αστερισμό του Λέοντα και το αντίστοιχο κοσμικό ή Πλατωνικό έτος (περισσότερες πληροφορίες παρακάτω), εντοπίστηκαν και για την γειτονική Σφίγγα. Ο Graham Hancock, δεν άργησε να επεκτείνει τη θεωρία του και σε άλλους ιερούς τόπους της ανθρωπότητας, κάτι που ανέπτυξε στο Heaven’s Mirror (1998).
Η Σφίγγα βρίσκεται ακριβώς πάνω στον άξονα ανατολής - δύσης της νεκρόπολης της Γκίζα, με το βλέμμα στραμμένο ανατολικά. Με αυτό τον τρόπο αποτελεί το σηματοδότη της ανατολής του Ηλίου κατά την εαρινή ισημερία. Την εαρινή ισημερία του έτους 10500 π.Χ. ο Ήλιος εκείνης της χρονιάς βρισκόταν 12 μοίρες κάτω από τον ορίζοντα, με το ζώδιο του Λέοντα να έχει ήδη αρχίσει να ανατέλλει, το δε βλέμμα της Σφίγγας ατένιζε το φαινόμενο και σημάδευε αυτή την ηλιακή ανατολή εκείνης της στιγμής.
Η Σφίγγα λοιπόν ήταν το πανομοιότυπο της ουράνιας αστρολογικής εποχής του Λέοντα. Ο Λέων είναι το πέμπτο ζώδιο του ζωδιακού κύκλου και έχει κυβερνήτη τον Ήλιο. Ο Ήλιος είναι ο πλανήτης που δίνει ζωή, ενώ χωρίς το φως του δε γονιμοποιείται τίποτα και τίποτα δε γεννιέται. Για την ανθρωπότητα ήταν η εποχή που λατρεύεται ο Θεός Ήλιος. Το βασιλικό ζώδιο του Λέοντα, το ζώδιο της δημιουργίας, είχε σημάνει την έναρξη αυτής της εποχής, ήταν η χρυσή εποχή των ΖΕΠ ΤΕΠΙ, της «Πρώτης Φοράς».
«Ο θεός Τεχούτι έφθασε στη Αίγυπτο με μια πυραμίδα που ήρθε από τον ουρανό και έλαμπε σαν ήλιος. Οι Αιγύπτιοι ονόμασαν τον θεό αυτόν Χεμ. Ο θεός έμενε στην πυραμίδα μαζί με την φυλή των θεών Ζεπ Τεπί που τον ακολουθούσαν. Ο Τεχούτι έκρυψε τα μυστικά της δημιουργίας στην αίθουσα των αρχείων ‘’Αμέντι’’, μέσα σε μια σφαίρα κρυστάλλου. Η αίθουσα αυτή βρισκόταν μέσα στο έδαφος και κάτω από την πυραμίδα που ήρθε από τον ουρανό, και η θέση ήταν πολύ κοντά στην θέση που βρίσκεται σήμερα η μεγάλη πυραμίδα… Οι Ζεπ Τεπί έφυγαν στους ουρανούς με την ιπτάμενη πυραμίδα παίρνοντας μαζί τους και την κρυστάλλινη σφαίρα, και έδωσαν την υπόσχεση ότι θα επιστρέψουν και πάλι πίσω στην γη στο τέλος αυτού του χρόνου».
Είναι γεγονός πως σε πολλά αρχαία χειρόγραφα, και παραδόσεις των λαών της γης αναφέρονται σε Θεούς, που κατέβηκαν από τον ουρανό στη γη σαν σιδερένια πουλιά ή φλεγόμενες ασπίδες.
Η Σφίγγα είναι ένα μνημείο με σώμα λιονταριού και όπως λένε, με λιονταρίσιο ή γυναικείο αρχικά κεφάλι. (Για το γυναικείο κεφάλι θα γίνει λόγος πιο κάτω). Σχετικά με το κεφάλι της Σφίγγας, κάποιος θρύλος λέει, ότι ο Φαραώ Τούθμωσις ο 4ος έδωσε εντολή να σκαλίσουν το κεφάλι του στη θέση του αρχικού λιονταρίσιου κεφαλιού του μνημείου. Ήθελε με τον τρόπο αυτό να περάσει στην αθανασία. Πράγματι, το κεφάλι της Σφίγγας είναι ασυνήθιστα μικρό σε σχέση με το σώμα της και αυτό είναι κάτι που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι πιθανώς το κεφάλι να ξανασκαλίστηκε πάνω σε κάποιο άλλο αρχικό.
Όταν η Σφίγγα επαναλαξεύτηκε, η λιονταρίσια κεφαλή αφαιρέθηκε και δόθηκε στο βράχο η μορφή του σημερινού στέρνου. Παρόμοια, το μέγεθος των μπροστινών ποδιών μίκρυνε, ενώ η πιο πρόσφατη ανθρώπινη κεφαλή τοποθετήθηκε ψηλότερα στον κορμό. Επειδή προφανώς το στρώμα αυτού του πετρώματος δεν ήταν αρκετό, εκείνοι οι καλλιτέχνες αναγκάστηκαν να συμβιβαστούν κατασκευάζοντας το κεφάλι με μειωμένες αναλογίες. Αυτή τους η απόφαση οδήγησε στη σημερινή μορφή της Σφίγγας που έκτοτε αποτέλεσε αντικείμενο προβληματισμού και διαφωνιών στους αρχαιολογικούς κύκλους.
Στο λιονταρίσιο κεφάλι της σφίγγας ενισχύει το γεγονός πως τα λιοντάρια στην αρχαία Αίγυπτο (όπως και πολλούς άλλους αρχαίους πολιτισμούς) ήταν οι φύλακες τόσο του ύπνου και των ονείρων όσο και του άλλου κόσμου. Κατ’ αυτόν τον τρόπο η Σφίγγα ήταν ο προστάτης της Νεκρόπολης της Γκίζας. Για αυτό τον λόγο κι ο θεός Τούτου, είχε την μορφή λιονταριού και προστάτευε τους κοιμισμένους από τους εφιάλτες.
Στα ευρήματα από την εποχή της Πρώτης έως της Τρίτης Δυναστείας περιλαμβάνονται βασιλικές πλάκες που αναπαριστούν το κεφάλι ενός λιονταριού με χαίτη και τα μπροστινά του πόδια, υποδηλώνοντας ότι το υπόλοιπο σώμα είτε έμεινε ανολοκλήρωτο είτε θάφτηκε στην άμμο. Επίσης, το πρόσωπο του λιονταριού είναι κενό, χωρίς στόμα και μάτια, σα να είχαν σβηστεί από τις ανεμοθύελλες με το πέρασμα των αιώνων. Εάν αυτή ήταν η πρώτη μορφή της Σφίγγας, τότε τα σημάδια που δείχνουν τη φθορά από τις καιρικές συνθήκες υποδηλώνουν ότι το άγαλμα είναι πολύ πιο αρχαίο και ότι μπορεί να κατασκευάστηκε την προ-Δυναστειακή εποχή.
Άλλοι ερευνητές υποστηρίζουν πως η σφίγγα είχε αρχικά κεφάλι γυναίκας. Η ερμηνεία αυτή έχει σχέση με το κοσμικό ή Πλατωνικό έτος, το οποίο αφορά την αλλαγή του σημείου ισημερίας, η οποία πραγματοποιείται περίπου κάθε 2150 χρόνια. (Μία από τις 14 ταυτόχρονες κινήσεις της γης είναι η ιδιαίτερη κυκλική κίνηση του πολικού άξονά της, η λεγόμενη μετάπτωση. Αυτή αναγκάζει τον πολικό άξονα να διαγράψει έναν κώνο σε διάστημα περίπου 25800 χρόνων).
Με κάθε κοσμικό μήνα το σημείο ισημερίας μετατοπίζεται προοδευτικά από αστερισμό σε αστερισμό του ζωδιακού και με αυτό τον τρόπο, κάτω από αστρολογική θεώρηση, όλο αυτό το διάστημα των 2150 χρόνων βρίσκεται υπό την επίδραση του ζωδίου στο οποίο πραγματοποιείται η ισημερία. Ο Ίππαρχος καθόρισε ότι το σημείο ισημερίας εκείνης της περιόδου συνέπιπτε στις 0 μοίρες του Κριού, την αφετηρία του ζωδιακού κύκλου. Αυτή η μετακίνηση γίνεται ακολουθώντας τη σειρά Κριός- Ιχθείς- Υδροχόος- Αιγόκερως κ.λπ. μέχρι να ξαναφθάσει στον Κριό μετά από 25000 χρόνια, έχοντας συμπληρώσει ένα κοσμικό έτος.
Έχει παρατηρηθεί, ότι κάθε κοσμικό έτος εκδηλώνει ορισμένα χαρακτηριστικά, τα οποία ανήκουν στο συγκεκριμένο ζώδιο, το οποίο την «χρωματίζει».
Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός, ότι κάθε ζώδιο αφήνει την σφραγίδα του στην χρονική περίοδο που επιδρά. Στον παρακάτω πίνακα βλέπουμε πως την εποχή της Παρθένου περίπου το 12000 π.Χ., διαδέχεται η εποχή του Λέοντα περίπου το 10000 π.Χ. Η εποχή της Παρθένου είναι η εποχή της μητριαρχίας ενώ η εποχή του Λέοντα η αρχίζει η εποχή της πατριαρχίας και των μεγάλων Βασιλέων.
Εποχή της Παρθένου 12812 π.Χ.
Εποχή του Λέοντα 10.948 π.Χ.
Εποχή του Καρκίνου 8.788 π.Χ.
Eποχή του Διδύμων 6.628 π.Χ.
Εποχή του Ταύρου 4.468 π.Χ.
Εποχή του Κριού 2308 π.Χ.
Εποχή του Ιχθύος 11 48 π.Χ.
Εποχή του Υδροχόου 2012 μ.χ
Εποχή του Αιγόκερου 4172 μ.χ
Εποχή του Τοξότη 6332 μ.χ
Εποχή του Σκορπιού 8492 μ.χ
Εποχή του Ζυγού 10652 μ.χ
Η σφίγγα λοιπόν ίσως είχε κεφάλι γυναίκας, και σώμα Λέοντα συμβολίζοντας το κοσμικό έτος της Παρθένου την οποία ακολούθησε το κοσμικό έτος του Λέοντα.
Θα άξιζε να αναφερθεί πως μετά το Κοσμικό έτος του Λέοντα ακολουθεί η εποχή του Καρκίνου, όπου συνέβη σύμφωνα με τον Πλάτωνα η καταστροφή της Ατλαντίδος.
Αν τοποθετήσουμε αυτή την χρονολογία στο Κοσμικό ημερολόγιο, θα διαπιστώσουμε ότι η Ατλαντίδα βυθίστηκε περίπου όταν το σημείο ισημερίας περνούσε από το ζώδιο του Λέοντα σε αυτό του Καρκίνου περίπου το 9000 π.Χ. Ο Καρκίνος ανήκει στο στοιχείο του νερού κι έτσι δεν είναι περίεργο, ότι με τον ερχομό της εποχής του Καρκίνου, η γη να γνώρισε μεγάλους κατακλυσμούς. Με την είσοδο στην εποχή του Καρκίνου και την ταυτόχρονη βύθιση της Ατλαντίδος, εξαφανίζεται σχεδόν κάθε πολιτισμός και οι λατρείες υποβιβάζονται.
Ο πλανήτης ο οποίος κυβερνάει τον Καρκίνο είναι η Σελήνη και εκείνη την εποχή αναπτύσσονται οι σεληνιακές λατρείες. Ένα άλλο χαρακτηριστικό της εποχής του Καρκίνου είναι η ανάπτυξη διαφόρων μορφών μητριαρχίας, αλλά όχι στο βαθμό στον οποίο είχε αναπτυχθεί την εποχή της Παρθένου. Αυτή την στιγμή αφήνουμε την εποχή των Ιχθύων και εισερχόμαστε στην εποχή του Υδροχόου.
Κατ’ αυτόν τον τρόπο λοιπόν ίσως τα κοσμικά έτη να συνδέονται με το μυστήριο της Σφίγγας, το λέοντα με την κεφαλή γυναίκας, το Λέοντα με την Παρθένο, το σύμβολο του Λέοντος ή της Βασιλικής ψυχής και τη σχέση του με την ύλη, την όψη-Μητέρα. Μπορεί γι’ αυτό να σημαίνει τις δυο πολικότητες, το αρσενικό και το θηλυκό, το θετικό και το αρνητικό.
Η Τρίτη ένδειξη αφορά την «μεταφυσική» και αστρολογική ερμηνεία. Σε ασβεστολιθικό γλυπτό του 1ου αιώνα μ. Χ. εμφανίζονται αγαλματίδια- σφίγγες με κεφάλι ανθρώπου, σώμα λιονταριού, φτερά αετού και ουρά κόμπρας, προφανώς επηρεασμένα από τις ελληνικές σφίγγες.
Οι τέσσερις αυτές μορφές μεταφυσικά συμβολίζουν αντίστοιχα τα τέσσερα στοιχεία της φύσης, δηλαδή νερό (υγρά, συναίσθημα, άνθρωπος), γη (στερεά, όφις, υλη), αέρας (αέρια, αετός, πνεύμα) και φωτιά (ενέργεια, λέων, πνεύμα). Επίσης τα ίδια σύμβολα συνυπάρχουν και στα σημεία του ορίζοντα, δηλαδή αντίστοιχα στον Βορρά ο Άνθρωπος (νερό), στην ανατολή ο Ταύρος (γη), στη Δύση ο Αετός (αέρας) και στο Νότο ο Λέων (φωτιά).
Στις κάρτες Ταρώ η Σφίγγα βρίσκεται στην κορυφή του τροχού της τύχης, που αντιπροσωπεύει τους κύκλους της αιωνιότητας και φυλάει την είσοδο ενός νέου κύκλου. Είναι επίσης η δέκατη κάρτα της μεγάλης αρκάνας. Ο αριθμός δέκα αντιπροσωπεύει την ολοκλήρωση. Είναι ένας κύκλος που τελειώνει, για να ανοίξει ένας άλλος σε έναν υψηλότερο βαθμό. Η Σφίγγα είναι ο φύλακας της παλαιάς γνώσης και ο προάγγελος του νέου κύκλου.
Σύμφωνα με τα προαναφερθέντα είναι φανερό πως ένα μνημείο όπως η Μεγάλη Σφίγγα, δε θα μπορούσε παρά να αντιπροσωπεύει και να συμβολίζει κάτι περισσότερο από ένα απλό μνημείο. Η θέση της, το σχήμα της, αλλά και οι άγνωστες αίθουσες που εικάζεται πως βρίσκονται κάτω από το σώμα της σφίγγας και που προφανώς ενώνονται και σχετίζονται με τις πυραμίδες μαρτυρούν πολύ περισσότερα από αυτά που γνωρίζουμε. Όπως προανέφερα παραπάνω όταν ο Τούθμωσης Δ' το 1400 π.Χ., είδε όνειρο( ;) , πως κάτω από το κεφάλι της σφίγγας υπήρχε θαμμένο και το σώμα της, και το ξέθαψε τοποθέτησε στο μπροστινό μέρος της σφίγγας μια γρανιτένια πλάκα, γνωστή ως η Στήλη του Ονείρου. Εκεί φαίνεται καθαρά πως η σφίγγα «κάθεται» πάνω σε άλλα κτίσματα.
Ο Ηρόδοτος δεν αναφέρει καθόλου την Σφίγγα, παρά την πληθώρα επισκέψεών του στην Αίγυπτο πιθανότατα γιατί ήταν καλυμμένη από την άμμο. Όταν η άμμος απομακρύνθηκε (1817) αποκαλύφθηκε ένας Ναός στις πατούσες της Σφίγγας.
Το 1994, ανακαλύφθηκε κάτω από το άγαλμα ένας μυστηριώδης διάδρομος. Ξεκινά από την ουρά, εισέρχεται για πέντε μέτρα μέσα στο άγαλμα και μετά σχηματίζει απότομα ορθή γωνία, καταλήγοντας σε ένα «τυφλό» σημείο. Ο διάδρομος ανακαλύφθηκε το 1926, αλλά μετά η ύπαρξή του ξεχάστηκε. Υπάρχουν και άλλα δύο παρόμοια σημεία που οδηγούν μέσα στην Σφίγγα, τα οποία εικάζεται πως έχουν χρησιμοποιήσει ήδη τυμβωρύχοι.
Αρκετοί ερευνητές αναφέρουν αυτές τις υπόγειες στοές ως «αίθουσες Αμέντι», οι οποίες είναι τα αρχεία μίας πανάρχαιας γνώσης του Θεού Θώθ ή του Ερμή του Τρισμέγιστου. Η ιστορία του Θώθ ή Ερμή του Τρισμέγιστου χάνεται πίσω στον χρόνο και στον πολιτισμό της μυθικής χώρας του ΚΕΜ (Αίγυπτος). Ενας πολιτισμός ο οποίος έφτασε στο απόγειό του πριν από τον τελευταίο καταποντισμό της Ατλαντίδος. Ο Ερμής ο Τρισμέγιστος ήταν εκείνος που δίδαξε στους ανθρώπους όλα όσα γνωρίζουν και ήταν ο ιδρυτής των μυστηρίων.
Μέσα στις αίθουσες αυτές υποτίθεται πως βρίσκονταν ή ότι φυλάσσονται πάπυροι με τις απόκρυφες γνώσεις, ίσως και οι αποδείξεις ενός προηγούμενου προηγμένου γήινου ή εξωγήινου πολιτισμού.
Το 1934 ο καθηγητής Alberto Tulli, πρώην διευθυντής της πτέρυγας αιγυπτιακών αρχαιοτήτων στο Βατικανό, ανακάλυψε έναν πάπυρο σε ένα παλαιοπωλείο αρχαιοτήτων του Καΐρου, στον οποίο γίνεται λόγος για κύκλους φωτιάς που έρχονταν από τον ουρανό. Ο πάπυρος ήταν μέρος των Χρονικών του Τούθμωση, 18η Δυναστεία -1504 έως -1450. Πιο συγκεκριμένα στον πάπυρο που πήρε το όνομα του καθηγητή αναφέρονται τα εξής:
«…Το έτος 22 της βασιλείας του, τον τρίτο μήνα του χειμώνα, στην έκτη ώρα της ημέρας, οι γραφείς της Βουλής της ζωής, παρατήρησαν έναν κύκλο φωτιάς που ερχόταν από τον ουρανό και από το στόμα του έβγαινε αποκρουστική αναπνοή. Δεν είχε κανένα κεφάλι. Το σώμα του ήταν μια ράβδος μακριά και πλατιά. (Σχήμα οβελίσκου). Δεν ακούστηκε καμία φωνή. Οι γραφείς ταράχθηκαν και έπεσαν κάτω μπρούμυτα. Έπειτα εξέθεσαν τα πράγματα στον Φαραώ και αυτό που είχε συμβεί καταγράφηκε στους κυλίνδρους της Βουλής της ζωής. Μετά από μερικές ημέρες, αυτά τα ίδια πράγματα γίνονταν όλο και περισσότερο πολυάριθμα στους ουρανούς. Η λαμπρότητα τους ήταν μεγαλύτερη από αυτήν του Ηλίου και επεκτάθηκε στα όρια των τεσσάρων γωνιών του ουρανού σαν κύκλοι πυρκαγιάς. Ο στρατός του Φαραώ κοίταξε επάνω, στον ουρανό. Ήταν μετά από το βραδινό φαγητό. Κατόπιν αυτοί οι κύκλοι φωτιάς ανέβηκαν ψηλότερα στον ουρανό και κατευθύνθηκαν προς τον Νότο. Ψάρια και πουλιά έπεσαν έπειτα από τον ουρανό. Ήταν ένα θαύμα που δεν ξανάγινε ποτέ. Ο Φαραώ άναψε το θυμίαμα για να παρουσιαστούν πάλι, για να κάνουν ειρήνη με την γη. Γράφτηκε στα χρονικά της Βουλής της ζωής, ώστε να το μάθουν όλες οι γενιές στο μέλλον».
Σε κάθε περίπτωση τα παράδοξα και τα μυστήρια που κρύβει ο αρχαίος Αιγυπτιακός πολιτισμός είναι πολλά. Όσον αφορά την Σφίγγα η ύπαρξη και μόνο των πυραμίδων γύρω της υπονοεί τη σχέση της με αυτές. Όπως και η σφίγγα, και οι πυραμίδες κρατούν τα μυστικά τους πολύ καλά κρυμμένα. Δεν είναι τυχαίο εξ άλλου πως χρησιμοποιούμε την έκφραση είναι «σφίγγα» για κάποιον που δεν αποκαλύπτει τις σκέψεις του και τα μυστικά του...!!
Η Μεγάλη Πυραμίδα
Την προσοχή των περισσοτέρων επιστημόνων και ερευνητών έχει τραβήξει φυσικά η Μεγάλη πυραμίδα της Γκίζας γιατί θεωρήθηκε το παλαιότερο και μεγαλύτερο κατασκεύασμα του ανθρώπου με τις τελειότερες μαθηματικές και γεωμετρικές αναλογίες. Το παράδοξο είναι πως όσο παλαιότερες είναι οι πυραμίδες τόσο πιο πολύπλοκες και πιο εξελιγμένες είναι οι τεχνικές κατασκευής τους. Συμβαίνει δηλαδή το αντίθετο από ότι συναντούμε στις ανθρώπινες κοινωνίες, όπου η τεχνολογία καλυτερεύει συν τω χρόνω καθώς η γνώση είναι μία συσσωρευτική διαδικασία στο χρόνο.
Η τεχνολογία των αρχαίων Αιγυπτίων για την κατασκευή των πυραμίδων μας είναι άγνωστη, και σε κάθε περίπτωση ξεπερνάει ακόμα και τις σημερινές δυνατότητες.
Από την αρχαιότητα ήταν γνωστό ότι η μεγάλη πυραμίδα, εκτός των αστρονομικών και άλλων συσχετισμών της, εμπεριείχε συγκεκριμένες μαθηματικές σχέσεις στη γεωμετρική της δομή, με τις οποίες αποτύπωνε ορισμένα ιερά μαθηματικά.
Οι Αιγύπτιοι θεωρούσαν την πυραμίδα εικόνα του Κόσμου, μια σκάλα φωτός που ένωνε τον Ουρανό με την Γη. Η Μεγάλη Πυραμίδα της Γκίζας, η πιο φημισμένη, ονομαζόταν «Η Φωτεινή». Το ιερογλυφικό της είναι MR, το ισοσκελές μαύρο τρίγωνο που γεννιέται από δύο λόφους όπως ο ήλιος.
Πολλά πειράματα έχουν γίνει και επιβεβαιώνουν το γεγονός ότι στις πυραμίδες της Αιγύπτου τα βακτηρίδια σκοτώνονται, η σήψη σταματά και η οργανική ύλη μουμιοποιείται. Σ' ένα από τα πειράματα τοποθετήθηκαν για 13 ημέρες σε πυραμίδες ψάρια. Αυτά δεν σάπισαν αλλά αφυδατώθηκαν χάνοντας τα 2/3 του βάρους τους. Αυτό το φαινόμενο παρουσιάζεται σε όλες τις πυραμίδες, εφόσον αυτές είναι προσανατολισμένες ακριβώς στον άξονα Βορρά-Νότου, είναι τετράπλευρες και έχουν συγκεκριμένες αναλογίες.
Τα μυστικά που κρύβουν οι πυραμίδες είναι φυσικά πολλά, σε αυτό το άρθρο θα αρκεστώ μόνο να αναφέρω τι αναφέρει Helena Blavatsky για το συμβολισμό και τη χρήση της πυραμίδας:
«Η αιγυπτιακή πυραμίδα αντιπροσωπεύει συμβολικά την ιδέα του κοσμικού δένδρου. Η κορυφή της είναι ο μυστικός σύνδεσμος ανάμεσα στον Ουρανό και στη Γη και συμβολίζει τη ρίζα, ενώ η βάση της αντιπροσωπεύει τους κλάδους που εκτείνονται στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα του σύμπαντος. Μεταδίδει την ιδέα ότι όλα τα πράγματα είχαν την προέλευσή τους στο πνεύμα, με την εξέλιξη να έχει ξεκινήσει αρχικά από τα πάνω και προχωρήσει μετά προς τα κάτω, αντί για το αντίστροφο, όπως διδάσκει η θεωρία του Δαρβίνου...
Εσωτερικά συμβόλιζε τη δημιουργική αρχή της Φύσης και διασαφήνιζε επίσης τις αρχές της γεωμετρίας, των μαθηματικών, της αστρολογίας και της αστρονομίας. Εσωτερικά, ήταν ένας μεγαλειώδης ναός, στα σκοτεινά κοιλώματα του οποίου τελούνταν τα μυστήρια και του οποίου οι τοίχοι υπήρξαν συχνά μάρτυρες των σκηνών μύησης μελών της βασιλικής οικογένειας. Η πορφυρή σαρκοφάγος... ήταν μία κολυμπήθρα βαπτίσματος, όπου αναδυόμενος ο νεόφυτος «αναγεννιόταν» και γινόταν μύστης....
Ο μυημένος σοφός, ο οποίος είχε περάσει με επιτυχία όλες τις δοκιμασίες, τοποθετούνταν, δεν καρφωνόταν αλλά απλώς δενόταν πάνω σε μια κλίνη σε σχήμα ταυ βυθισμένος σε έναν βαθύ ύπνο. Αφηνόταν να παραμείνει σε αυτήν την κατάσταση για τρεις μέρες και τρεις νύχτες, κατά την διάρκεια των οποίων το πνευματικό "Εγώ" του λέγεται ότι συνομιλούσε με τους θεούς, κατέβαινε στον Άδη, το Αμέντι και πρόσφερε ευεργεσίες στα αόρατα όντα, είτε ήταν ψυχές ανθρώπων ή στοιχειακά πνεύματα, ενώ το σώμα του παρέμενε όλο αυτόν το καιρό στην κρύπτη του ναού ή στην υπόγεια σπηλιά.
Στην Αίγυπτο τοποθετούνταν μέσα στη σαρκοφάγο, στην αίθουσα του βασιλιά της πυραμίδας του Χέοπα, ενώ κατά την διάρκεια της νύχτας πριν από την τρίτη μέρα μεταφερόταν στην είσοδο ενός διαδρόμου όπου μια ορισμένη ώρα, οι ακτίνες του ανατέλλοντος Ηλίου έπεφταν πάνω στο πρόσωπό του εκστασιασμένου υποψηφίου, ο οποίος ξυπνούσε για να μυηθεί από τον Όσιρι και τον Θώθ, τον θεό της Σοφίας... Μ.Δ (ΙΙ, 558).
http://xletsos-basilhs.blogspot.gr/2014/05/blog-post_25.html
polina
Fri, 13/11/2015 - 16:09
Permalink
Αρχαία Αιγυπτιακά Μυστήρια
Click για περισσότερα
Οι περισσότεροι μελετητές της αρχαίας αιγυπτιακής θρησκείας συμφωνούν ότι μυστήρια με την έννοια που γνωρίζουμε δεν υπήρξαν ποτέ στην αρχαία Αίγυπτο. Τα μυστήρια της αρχαίας Αιγύπτου σχετίζονται με τη θρησκεία του θεού Οσίριδος και είναι γνωστά και σαν «Μυστήρια του Οσίριδος». Αυτά ήταν θρησκευτικές τελετές στις οποίες, κατά το Μέσο Βασίλειο, συμμετείχαν και παρακολουθούσαν όλοι οι παρευρισκόμενοι πιστοί. Τα μυστήρια τελούνταν στην Άβυδο όπου βρισκόταν ο κυριότερος ναός του θεού. Οι περισσότερες πληροφορίες για τα μυστήρια προέρχονται από τον Έλληνα ιστορικό Ηρόδοτο. Δυστυχώς όμως, δεν αναφέρεται πουθενά η χρονική περίοδος κατά την οποία τελούνταν. Αν λάβουμε όμως υπόψη τον χαρακτήρα των μυστηρίων, τότε μπορούμε να πούμε ότι μάλλον τελούνταν κατά την περίοδο του θερισμού.
Ο Μύθος του Θεού Οσίριδος
Για να κατανοηθούν τα Μυστήρια του Οσίριδος, πρέπει να υπάρχει έστω μια βασική γνώση γύρω από τον μύθο του θεού.
Με την ένωση του θεού Γκεμπ (Γη) και της θεάς Νουτ (Ουρανός), γεννήθηκαν τέσσερα παιδιά: ο Όσιρις, η Ίσις, ο Σετ και η Νέφθυς. Βασιλιάς της Αιγύπτου έγινε ο Όσιρις, ο οποίος πήρε για γυναίκα του την αδελφή του Ίσιδα. Ο Όσιρις έφερε τον πολιτισμό στην Αίγυπτο. Οργάνωσε τις πόλεις, καθιέρωσε τη λατρεία του Αιγυπτιακού Πανθέου και σαν θεός της γονιμότητας, δίδαξε τους ανθρώπους να καλλιεργούν τη γη. Αλλά η βασιλεία του δεν κράτησε πολύ. Ο Σετ, ο οποίος συμβόλιζε τις ακριβώς αντίθετες αρχές του Οσίριδος, όπως τον πόλεμο και τον βαρβαρισμό, αποφάσισε να σκοτώσει τον αδελφό του και να πάρει τον θρόνο.
Έτσι, ο Σετ σκότωσε τον Όσιρι, διαμέλισε το σώμα του και σκόρπισε τα κομμάτια στους τέσσερις ανέμους. Η Ίσις, αποφασισμένη να βρει και να ενώσει όλα τα κομμάτια του αγαπημένου της συζύγου και αδελφού, έψαξε για χρόνια, μάζεψε τα ακρωτηριασμένα μέλη του Οσίριδος και τα ένωσε. Όμως, παρ’ όλες τις μαγικές της γνώσεις δεν μπόρεσε να ζωντανέψει τον Όσιρι. Το μόνο που μπορούσε να κάνει ήταν να μουμιοποιήσει το σώμα του και να του δώσει μισή ζωή, καθιστώντας τον έτσι βασιλιά του Κάτω Κόσμου και των Νεκρών.
Κατάφερε όμως με κάποιο τρόπο να γονιμοποιηθεί από τον Όσιρι και να φέρει στη γη τον Ώρο, τον εκδικητή και διάδοχο του πατέρα του.
Όταν ο Ώρος έφτασε στην κατάλληλη ηλικία, προετοιμάστηκε για τον πόλεμο εναντίον του Σετ. Ο πόλεμος κράτησε χρόνια και θα κρατούσε για πάντα αν δεν επενέβαινε ο Θωθ, ο θεός της σοφίας και της μαγικής τέχνης, ο οποίος χώρισε την Αίγυπτο σε δύο βασίλεια και έδωσε την Κάτω Αίγυπτο (γόνιμο μέρος) στον Ώρο και την Άνω Αίγυπτο (έρημος) στον Σετ.
Τα Μυστήρια του Οσίριδος
Τα Μυστήρια του Οσίριδος αναπαριστούν όλα αυτά τα γεγονότα από τη γέννηση του θεού μέχρι και την νίκη του Ώρου. Ο Ηρόδοτος αναφέρει αρκετές λεπτομέρειες. Σύμφωνα με τις περιγραφές του, τα Μυστήρια ξεκινούσαν με την ανατολή του ηλίου, παρουσία μεγάλου αριθμού πιστών. Οι ιερείς μετέφεραν το άγαλμα του Οσίριδος, το οποίο αργότερα αντικατέστησε μια στήλη γνωστή ως στήλη Ντζεντ, σε ένα δωμάτιο δίπλα στον κεντρικό ναό. Έξω από το ναό, ιερείς αναπαριστούν διάφορες σκηνές από το μύθο του θεού, ενώ συγχρόνως άλλοι ιερείς περιποιούνται το άγαλμα/στήλη.
Όταν έφταναν στο θάνατο του Οσίριδος, οι ιερείς τοποθετούσαν τη στήλη κατάχαμα στο έδαφος, συμβολίζοντας έτσι το νεκρό θεό. Σε αυτό ακριβώς στο σημείο, κατά τη διάρκεια της αναπαράστασης της μάχης μεταξύ του Ώρου και του Σετ, γινόταν κάτι πολύ ασυνήθιστο για τον χαρακτήρα των Μυστηρίων: όλοι οι πιστοί, μυημένοι και μη, συμμετείχαν. Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, καθώς πλησίαζε η δύση, ξεκινούσε η αναπαράσταση της μάχης. Έξω από το ναό είχαν μαζευτεί από νωρίς πιστοί με ρόπαλα στα χέρια: στην είσοδο του ναού ήταν οι υποστηρικτές στρατιώτες του Ώρου, ενώ ακριβώς απέναντι βρίσκονταν οι υποστηρικτές στρατιώτες του Σετ. Οι ιερείς τοποθετούσαν τότε την στήλη σε ένα κάρο με σκοπό να την μεταφέρουν στο ναό. Κατά τη μεταφορά, οι υποστηρικτές του Σετ προσπαθούσαν να εμποδίσουν τους ιερείς να εισέλθουν στο ναό, ενώ οι υποστηρικτές του Ώρου προσπαθούσαν να τους προστατέψουν. Σαν αποτέλεσμα, γινόταν πραγματική μάχη μεταξύ των πιστών, με χτυπήματα που οδηγούσαν ακόμη και σε θάνατο! Αυτή η σκηνή απεικονίζεται και σε έναν τάφο στις Θήβες, που χρονολογείται γύρω στο 1405-1370 π.Χ.
Με τη νίκη του Ώρου, ο Φαραώ σήκωνε την στήλη και την τοποθετούσε όρθια στην είσοδο του ναού. Από εκείνη την στιγμή και μετά, η στήλη συμβόλιζε και τον αναστημένο Όσιρι και το νικητή Ώρο. Ένας ιερέας που αναπαριστούσε τον Θωθ, προσέφερε στη στήλη το κεφάλι ενός μοσχαριού, συμβολίζοντας τον Σετ, και το κεφάλι ενός τράγου που συμβόλιζε τους ηττημένους υποστηρικτές του. Μετά από τις προσφορές, ο ιερέας που αναπαριστούσε τον Ώρο κατά την διάρκεια της τελετής, τύλιγε τη στήλη με σκοινιά. Εκείνη τη στιγμή, η στήλη συμβόλιζε τον νικημένο Σετ.
Ας προσπαθήσουμε να εισχωρήσουμε λίγο πιο βαθειά στο συμβολισμό αυτών των Μυστηρίων και στην ανάλυσή τους.
Είναι φανερό πως η αρχαία θρησκεία του Όσιρι και τα Μυστήριά της αποτελεί ένα ακόμη παράδειγμα της πίστης σε έναν θεό που πεθαίνει, μόνο για να αναστηθεί και να φέρει με την ανάστασή του την ελπίδα για αναγέννηση, για μια μεταθανάτια ζωή και γενικά να τονίσει την δύναμη της κυκλικής φάσης της ζωής. Είναι γνωστό πως τέτοιου είδους τελετουργικά και δόγματα υπήρχαν σε όλους τους αρχαίους πολιτισμούς και θρησκείες.
Υπάρχουν πηγές που αναφέρουν ότι κατά το Παλαιό Βασίλειο, τα Μυστήρια του Όσιρι είχαν περισσότερο τη μορφή «Μυστηρίων». Αναπαριστούσε τα ίδια γεγονότα που αναφέρθηκαν πριν, με τη διαφορά ότι τα μυστήρια ήταν πιο «κλειστού κύκλου» και περιλαμβανόταν και η τέλεση ανθρωποθυσίας. Εδώ, την θέση του Όσιρι έπαιρνε κάποιος «εκλεκτός», ο οποίος έπαιρνε την θέση του Φαραώ για μερικές ημέρες ή εβδομάδες (κατά την Προδυναστική περίοδο, ο ίδιος ο Φαραώ ήταν ο «εκλεκτός»). Κατά την τέλεση των Μυστηρίων, ο «εκλεκτός» Φαραώ θυσιαζόταν στην θέση του Όσιρι. Η θυσία γινόταν με τρεις τρόπους:
α) Σφαγή, όπου το αίμα έπρεπε να ποτίσει μεγάλο μέρος της γης,
β) στην πυρά, όπου οι στάχτες αργότερα σκορπίζονταν στα χωράφια,
γ) στραγγαλισμός, μετά τον οποίο το σώμα διαμελιζόταν και τα μέλη θάβονταν σε διάφορα σημεία της χώρας (αναπαράσταση του διαμελισμού του Όσιρι).
Επίσης, ένας μεγάλος αριθμός σκλάβων θυσιάζονταν με την ανάσταση του Όσιρι, συμβολίζοντας τη σφαγή των ακολούθων του Σετ. Τη θέση των σκλάβων πήραν αργότερα οι θυσίες πολλών ζώων.
Ο σκοπός του τελετουργικού ήταν φυσικά η εξασφάλιση της γονιμότητας της γης, μιας και ο Όσιρις ήταν ο θεός της γονιμότητας πριν τον «θάνατό» του.
Μετά τις θυσίες, τη θέση του αναστημένου πια Όσιρι έπαιρνε ο πραγματικός Φαραώ, ο οποίος είχε αναγεννηθεί και λατρευόταν σαν θεός. Λέγεται μάλιστα ότι μερικές φορές ο ίδιος ο Φαραώ τελούσε την ανθρωποθυσία. Σε αυτές τις περιπτώσεις η θυσία είχε διπλό ρόλο: το θύμα, συμβόλιζε και τον Όσιρι και τον Σετ, ενώ ο Φαραώ συμβόλιζε τον εκδικητή Ώρο και τον αναστημένο Όσιρι.
Κατά το Μέσο Βασίλειο, το βάρβαρο έθιμο της ανθρωποθυσίας αντικατέστησε η πιο πολιτισμένη τελετή της στήλης Ντζεντ.
Ίσως η συνεχής εναλλαγή ρόλων κατά την τελετή του Οσίριδος να φαίνεται λίγο συγκεχυμένη, αλλά πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι και οι μυημένοι που έπαιρναν μέρος στα Μυστήρια κατά το Παλαιό Βασίλειο, αλλά και το πλήθος πιστών που αργότερα συμμετείχε στην τελετή κατά το Μέσο Βασίλειο, γνώριζαν πολύ καλά τους συμβολισμούς. Αυτό ακριβώς είναι το περίεργο στα Μυστήρια άλλων χώρων, π.χ. στα Ελευσίνια μυστήρια ή ακόμα και στα παλαιότερα μυστήρια του Οσίριδος, τους συμβολισμούς και τα τελετουργικά γνώριζαν μόνο οι μύστες. Ο λόγος για τον οποίο τα Μυστήρια έγιναν τόσο ανοιχτά από το Μέσο βασίλειο και ύστερα, αποτελεί θέμα μελέτης για πολλούς ερευνητές.
Ζωή Μετά Θάνατον, Ταφικά Έθιμα & Τελετουργικά, Δευτερεύοντα Μυστήρια, Μετενσάρκωση
Τα περισσότερα τελετουργικά και οι δοξασίες των αρχαίων Αιγυπτίων σχετικά με τον θάνατο προέρχονται από την θρησκεία του Οσίριδος. Το γεγονός ότι ο Όσιρις έγινε βασιλιάς του Κάτω Κόσμου -ενός κόσμου όπου δεν υπήρχε πείνα, δυστυχία ή πόνος (Παράδεισος)- ξεκίνησε αμέσως την πίστη στην μεταθανάτια ζωή. Εδώ, τον κύριο ρόλο έπαιξαν οι τελετές προετοιμασίας του νεκρού σώματος του Οσίριδος από την Ίσιδα και τον Θωθ, και φυσικά η ταφή του.
Σύμφωνα με την θρησκεία του Οσίριδος, κανένας νεκρός δεν μπορούσε να περάσει στον Κάτω Κόσμο αν πριν την ταφή του δεν είχε προηγηθεί όλη η τελετουργική προετοιμασία που έπρεπε σε έναν νεκρό.
Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι πραγματικά πίστευαν ότι ο άνθρωπος συνεχίζει να ζει στον Κάτω Κόσμο όπως ακριβώς ζούσε πριν. Για να το καταφέρει αυτό χρειαζόταν τα 6 στοιχεία από τα οποία αποτελείται:
α) το σώμα
β) το μπα (προσωπικότητα)
γ) το κα (πνεύμα)
δ) το ακ (ψυχή)
ε) το όνομά του
στ) την σκιά του
Αν έλειπε κάποιο από αυτά τα στοιχεία, τότε ο άνθρωπος δεν ήταν ολοκληρωμένος ούτε στην κανονική του ζωή, ούτε στη μεταθανάτια. Έτσι, το γνωστό τελετουργικό της μουμιοποίησης προήλθε από αυτή την ανάγκη για τη συντήρηση του σώματος.
Οι περισσότερες λεπτομέρειες για τη διαδικασία αυτή που σώζονται μέχρι και σήμερα, προέρχονται επίσης από τον Ηρόδοτο. Ήταν αρκετά περίπλοκη και κρατούσε περίπου 70 ημέρες, από την ώρα του θανάτου μέχρι την ταφή.
Πρώτα αφαιρούσαν όλα τα εσωτερικά όργανα εκτός από την καρδιά, την οποία θεωρούσαν το κέντρο ύπαρξης του ανθρώπου. Τα υπόλοιπα όργανα πλένονταν και τοποθετούνταν σε τέσσερα κανοπικά δοχεία, τα οποία συμβόλιζαν και προστατεύονταν από τους τέσσερες γιούς του Ώρου. Τα κανοπικά δοχεία θάβονταν μαζί με την μούμια. Το μοναδικό όργανο που οι αρχαίοι Αιγύπτιοι πετούσαν γιατί το θεωρούσαν ασήμαντο ήταν ο εγκέφαλος, τον οποίο αφαιρούσαν με την βοήθεια ενός αγκιστρωτού εργαλείου που εισχωρούσαν στην μύτη και τραβούσαν από εκεί τον εγκέφαλο σε κομμάτια.
Το επόμενο βήμα ήταν η αποξήρανση του σώματος. Αφού γέμιζαν το εσωτερικό μέρος του σώματος με ρετσίνι και διάφορα μπαχαρικά, έθαβαν όλο το σώμα σε ένα μείγμα αλάτων που μάζευαν από τον Νείλο. Το άφηναν έτσι περίπου 40 ημέρες. Τις υπόλοιπες 30, ακολουθούσε το τελετουργικό του τυλίγματος της μούμιας. Κατά την περίοδο αυτή, τύλιγαν τη μούμια με λινό ύφασμα και ρετσίνι. Σε κάθε κομμάτι υφάσματος έγραφαν προσευχές και γίνονταν ειδικές τελετές, ενώ τοποθετούσαν επίσης διάφορα φυλακτά ανάμεσα στα υφάσματα.
Όταν όλα ήταν έτοιμα, τοποθετούσαν τη μούμια σε σαρκοφάγο, συνήθως από ασβεστόλιθο, την οποία διακοσμούσαν περίτεχνα.
Την ημέρα της ταφής οι ιερείς εκτελούσαν ακόμα ένα τελετουργικό που αποτελεί ένα δευτερεύον μέρος των κυρίως Μυστηρίων του Οσίριδος. Στην περίπτωση αυτή ο μύστης ήταν ο ίδιος ο νεκρός. Τα τελετουργικά αυτά είχαν σαν σκοπό να μετατρέψουν ολοκληρωτικά τον νεκρό σε Όσιρι. Τον κυριότερο ρόλο είχε ένας ιερέας ο οποίος αναπαριστούσε τον Ώρο κατά την τέλεση των ιερότερων καθηκόντων του απέναντι στον πατέρα του. Το άγαλμα του νεκρού έπαιρνε την θέση του Οσίριδος, ενώ ο νεκρός έπαιρνε το προσωνύμιο «Όσιρις».
Το γνωστότερο ταφικό τελετουργικό ήταν το «Άνοιγμα του Στόματος». Ο ιερέας-Ώρος πλησίαζε το άγαλμα του νεκρού-Όσιρι και με ένα ειδικό εργαλείο σαν κοπίδι ακουμπούσε πρώτα τα χείλη του αγάλματος και μετά τα μάτια του. Με τον τρόπο αυτό, ο Ώρος «άνοιγε» το στόμα του νεκρού για να μπορεί να τραφεί, και τα μάτια του για να μπορεί να βλέπει σε αυτή τη νέα του ζωή.
Στον τάφο τοποθετούνταν επίσης διάφορα αντικείμενα που μπορεί να χρειαζόταν ο νεκρός, καθώς και πολλά μικρά αγαλματίδια, τα λεγόμενα Ουσάμπτις, τα οποία θα υπηρετούσαν τον νεκρό στην άλλη του ζωή.
Για το πέρασμα των νεκρών στον Κάτω Κόσμο και το ταξίδι τους σώζονται πολλές λεπτομέρειες στη γνωστή Αιγυπτιακή Βίβλο των Νεκρών, μια σειρά κειμένων, εικόνων και προσευχών που είτε θάβονταν μαζί με το νεκρό, είτε ζωγραφίζονταν στους τοίχους των τάφων. Τα κείμενα αυτά βοηθούσαν τους νεκρούς να βρουν πιο εύκολα το δρόμο για τον Κάτω Κόσμο.
Φυσικά, όλα τα παραπάνω ταφικά έθιμα τελούνταν αρχικά μόνο για τους Φαραώ και αργότερα για τους ιερείς και τους ευγενείς. Ο φτωχός πληθυσμός της Αιγύπτου δεν μπορούσε να θάψει τους νεκρούς του με αυτό τον τρόπο, με αποτέλεσμα να τους θάβουν στην άμμο. Αν ληφθεί υπόψη η σημασία που είχε για εκείνους η ζωή μετά τον θάνατο, θα γίνει κατανοητή η ψυχολογική πίεση και ο φόβος που τους κατέκλυζε.
Και εφόσον μόνο οι νεκροί που είχαν ταφεί με όλες τις κατάλληλες τελετουργίες γίνονταν δεκτοί στον Κάτω Κόσμο, εκείνοι που είχαν ταφεί χωρίς αυτές ήταν καταδικασμένοι, κατά τις λαϊκές δοξασίες, είτε να επιστρέφουν στη γη σαν βρικόλακες και να προκαλούν κακό στους ζωντανούς, είτε να πηγαίνουν σε έναν άλλο κόσμο, μια μορφή κόλασης, όπου όλα γίνονταν ανάποδα: περπατούσαν με το κεφάλι κάτω και τα πόδια ψηλά, έτρωγαν από τον πρωκτό και αφόδευαν από το στόμα.
Η θρησκεία του Οσίριδος έφερε μαζί της πολλές καινούριες ιδέες. Εκτός από την μεταθανάτια ζωή, έφερε και την πίστη στη μετενσάρκωση. Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, οι αρχαίοι Αιγύπτιοι ήταν ο πρώτος λαός που υποστήριξε ότι η ψυχή ήταν αθάνατη και ότι μετά τον θάνατο του ανθρώπινου σώματος, η ψυχή ξαναγύριζε σε σώμα ζώου. Και αφού περνούσε από όλα τα είδη του ζωικού βασιλείου (ζώα της στεριάς, πτηνά, ψάρια) επέστρεφε ξανά με ανθρώπινο σώμα. Ο χρόνος που χρειαζόταν για να ολοκληρωθεί αυτή η φάση εξέλιξης ήταν 3000 χρόνια. Και ως συνήθως, η διαδικασία της μετενσάρκωσης αφορούσε μόνο τους Φαραώ, τους ιερείς και τους ευγενείς.
Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι ήταν ο πρώτος λαός που καθιέρωσε την τέλεση Μυστηρίων στην θρησκεία τους, έστω στην πρωταρχική μορφή τους. Πολλοί αρχαίοι συγγραφείς όπως ο Διόδωρος ο Σικελός, ο Πλούταρχος και ο Ηρόδοτος υποστηρίζουν ότι τα αρχαία Αιγυπτιακά Μυστήρια ήταν η βάση στην οποία στηρίχτηκαν τα ελληνικά Μυστήρια, ιδιαίτερα τα Ελευσίνια…
Βιβλιογραφία και άλλες πηγές πληροφοριών:
Nagel, George. The ‘Mysteries’ of Osiris in Ancient Egypt, from The Mysteries, ed. Joseph Campbell. New York: Pantheon Books, 1955.
Murray, A. Margaret. The Splendour that was Egypt: A General Survey of Egyptian Culture and Civilization. London: Sidwick and Jackson Limited, 1949.
Read, F. William. Egyptian Religion and Ethics. London: Watts & Co., 1925.
Frankfort, Henri. Ancient Egyptian Religion: an interpretation. London: Oxford University Press, 1948.
http://www.nekhebet.com.
http://en.wikipedia.org/wiki/Egyptian_religion
polina
Wed, 18/11/2015 - 18:32
Permalink
Η Αιγυπτιακή Θεά Ίσις (της Σάϊδας - Αποσυμβολισμός)
Click για περισσότερα
«Εγώ ειμί πάν το γεγονός και όν και το εσσόμενον και ουδείς θνητός ανέσυρεν το πέπλον μου».
Παρθένα Ίσιδα. Η Αιγυπτιακή θεότητα, η οποία εμφανίζεται με διάφορα ονόματα σε όλες σχεδόν τις θρησκείες του αρχαίου κόσμου, αποτελεί την αρχή της γονιμότητας της φύσης. Στο ναό της θεάς στην Σάϊδα της Αιγύπτου, υπήρχε ένα πολύ όμορφο άγαλμά της, το οποίο βρίθει συμβολισμούς. Ας δούμε κάποιους από αυτούς:
Το κεφάλι της είναι στολισμένο με ένα στεφάνι από φύλλα ελιάς, σύμβολο της ύπατης εξουσίας της ως βασίλισσα του κόσμου και κυρίας ολόκληρου του σύμπαντος. Τα φύλλα της ελιάς χρησιμοποιούνταν για φαρμακευτικούς σκοπούς από τους αρχαίους Αιγύπτιους, οι οποίοι είχαν γνώση των ωφέλιμων συστατικών του εκχυλίσματος των φύλλων της.
Από το στεφάνι προβάλουν 3 κέρατα της αφθονίας, υποδηλώνοντας την αφθονία των δώρων της Φύσης που εκπορεύονται από μια ρίζα, που έχει την αφετηρία της στους ουρανούς, το κεφάλι της Ίσιδας.
Το φίδι που καταβροχθίζει την ουρά του – γύρω από το κεφάλι της σαν φωτοστέφανο - συμβολίζει την αθανασία, καθώς υποδηλώνει την κυκλική φύση του σύμπαντος: η δημιουργία μέσα από την καταστροφή, η ζωή μέσα από το θάνατο.
Στο ένα της αυτί υπάρχει το φεγγάρι και στο άλλο ο ήλιος. Η Ίσιδα-Φύση κάνει χρήση και των δυο αυτών φωτοβόλων σωμάτων, επικοινωνώντας τις δυνάμεις της σε ολόκληρο το βασίλειο των ζώων, των φυτών και των ορυκτών.
Από το δεξί της στήθος εξέχει ένα τσαμπί σταφύλι και από το αριστερό ένα δεμάτι στάχυα σε χρυσό χρώμα, υποδηλώνοντας ότι η Φύση είναι η πηγή θρέψης για τα φυτά, τα ζώα και τον άνθρωπο, τρέφοντας τα πάντα από τον εαυτό της. Το χρυσό χρώμα στα στάχυα φανερώνει ότι το πρώτο σπέρμα της ζωής υπάρχει στο ηλιακό φως ή πνευματικό χρυσό.
Η ζώνη στο επάνω μέρος του σώματός της, είναι ενωμένη μπροστά με 4 χρυσές πλάκες (τα 4 στοιχεία) που σχηματίζουν το σχήμα του τετραγώνου. Τα τέσσερα στοιχεία (γη, νερό, αέρας, φωτιά) είναι τα ενδύματα με τα οποία ντύνεται η Φύση. Κάθε τι το εκδηλωμένο περιέχει σε αναλογίες διαφορετικές και τα τέσσερα αυτά στοιχεία. Πίσω από αυτά υπάρχει μία βασική πρώτη «Ύλη». Η Ίσιδα είναι η Πρώτη Ύλη (η πεμπτουσία, ο αιθέρας), η μήτρα από την οποία προέρχονται τα πάντα.
Στο δεξί της χέρι κρατάει ένα μικρό ιστιοφόρο και από το βραχιόλι της κρέμεται ένα νήμα που καταλήγει σε μια ζυγαριά, σύμβολο της δικαιοσύνης, καθώς η Φύση έχει αιώνια σταθερότητα.
Στο αριστερό της χέρι κρατάει ένα σείστρο (ένα από τα πιο ιερά μουσικά όργανα των αρχαίων Αιγυπτίων). Το σχήμα του μοιάζει με το Ankh, σύμβολο της ζωής. Θεωρείται επίσης σύμβολο του γυναικείου αναπαραγωγικού οργάνου. Το τετράγωνο μεταλλικό πλαίσιο υποδηλώνει την μετατροπή και την αναγέννηση των πάντων σύμφωνα με την αρμονία των 4 στοιχείων. Από το βραχιόλι της κρέμεται ένα νήμα που καταλήγει σε ένα κουτί γεμάτο με φλεγόμενα κάρβουνα και θυμίαμα. Η Ίσιδα, η Φύση προσωποποιημένη, μεταφέρει την ιερή φωτιά. Αυτή η φωτιά είναι η γνήσια, η αθάνατη φλόγα της Φύσης και η Ίσιδα κρατά στα χέρια της την καύσιμη ύλη της.
Το άγαλμα της Ίσιδας είναι τοποθετημένο πάνω σε ένα βάθρο από μαύρη πέτρα, στολισμένο με κεφάλια κριαριών, ενώ δηλητηριώδη φίδια ελίσσονται στα πόδια της. Η περίοδος κατά την οποία ο ήλιος περνά στο ζώδιο του Κριού θεωρείται μια ευοίωνη περίοδος για την γέννηση της ζωής. Τα φίδια υποδηλώνουν ότι η Φύση διατηρεί τη ζωή και θεραπεύει τις αρρώστιες, αποβάλλοντας τις ακαθαρσίες και την γήινη φθορά.
Η θεά στέκεται ανάμεσα σε δυο μεγάλες στήλες, οι οποίες συμβολίζουν τα ζεύγη των αντιθέτων που λειτουργούν στις διάφορες εκδηλώσεις της φύσης.
Έτσι λοιπόν, η Φύση επιτυγχάνει την παραγωγικότητα μέσω της πολικότητας και η κατανόηση βρίσκεται στην ισορροπία.
Η επιγραφή στην είσοδο του ναού της Θεάς στην Σάϊδα της Αιγύπτου έγραφε: «Εγώ, η Ίσιδα, είμαι όλα όσα έχουν υπάρξει, όσα υπάρχουν και όσα θα υπάρξουν. Κανείς θνητός άνθρωπος δεν αφαίρεσε ποτέ το πέπλο μου».
Είναι η Ίσιδα καλυμμένη με πέπλο από το κεφάλι μέχρι τα πόδια της, είναι εκείνη που αποκαλύπτει τη σοφία της μόνο στους μυημένους. Εκείνοι έχουν ανταμειφθεί με το δικαίωμα της εισόδου στην ιερότητα της παρουσίας της. Εκείνοι έσκισαν το πέπλο της ασάφειας. Εκείνοι στέκονται πρόσωπο με πρόσωπο με την θεϊκή πραγματικότητα. «Το φρούτο το οποίο έχω γεννήσει είναι ο Ήλιος».
Η Ίσιδα, ως Κοσμική Μητέρα είναι το δεύτερο πρόσωπο της τριάδας Όσιρις- Ίσιδα- Ώρος. Το φρούτο που γεννά η Ίσιδα είναι ο Ώρος, το παιδί που ενώ συμμετέχει στην ουσία του Πατέρα και της Μητέρας, αποτελεί ταυτόχρονα μια εντελώς διαφορετική και μοναδική οντότητα.