Οι ιδέες, λοιπόν, δεν είναι δια τον Πλάτωνα απλά νοήματα, αλλά πραγματικότητες, αυθύπαρκτες οντότητες. Μάλιστα υπάρχουν ιδέες όχι μόνον όλων των όντων που δυνάμεθα να ορίσωμεν δια του νοός αλλά και των ιδιοτήτων, των σχέσεων και των ενεργειών και πάλιν όχι μόνον των φυσικών πραγμάτων αλλά και των έργων τέχνης, όχι μόνον του πολυτίμου, αλλά και του κακού και του ανωτέρου και του κατωτέρου.
Οι ιδέες αποτελούν ένα αιώνιον και αμετάβλητον κόσμον, όστις υπάρχει δι’ εαυτόν, και όστις καθίσταται καταληπτός μόνον δια της νοήσεως. «Τας ιδέας, νοείσθαι μεν, οράσθαι δ’ ου». Καθ’ άπασαν την καθαράν αυτοΰπαρξιν, ευρίσκονται εις ένα «υπερουράνιον τόπον», όπου αι ψυχαί τας αντίκρυσαν κατά την προΰπαρξίν των. Εις την περί ιδεών θεωρίαν του ο Πλάτων, μας παρέχει με μεγάλην περίσκεψιν και φειδώ αποκαλύψεις περί μιας ιδέας ήτις είναι η υψίστη των ιδεών αποτελούσα το μέγιστον μάθημα. Διατείνεται ότι η ιδέα του αγαθού είναι τοποθετημένη εις το έσχατον όριον του νοητού κόσμου και μετά μεγάλης δυσκολίας γίνεται προσιτή εις την όρασιν της ψυχής.
Δια να κάμη προσιτήν την υψίστην ταύτην ιδέαν εις την νόησιν, ώστε να καταδείξη ότι η ιδέα του αγαθού αποτελεί την πρώτην «ανυπόθετον» αρχήν ήτις ακτινοβολεί όχι μόνον το φως της γνώσεως αλλά και την λάμψιν της αρετής, χρησιμοποιεί λαμπροτάτην παρομοίωσιν, παραβάλλων ταύτην με τον ήλιον, όστις δεν καθιστά μόνον τα όντα ορατά δια του φωτός του, αλλά και παρέχει εις αυτά γένεσιν, αύξησιν και τροφήν, αν και ο ίδιος δεν είναι κάτι το οποίον ανήκει εις την περιοχήν της (φθαρτής) γενέσεως, υπάρχων πάντοτε τέλειος και αυτοτελής.
«Πρέπει, λοιπόν, να παραδεχθής, λέγει ο Πλάτων, ότι η ιδέα του αγαθού (ο ήλιος) χαρίζει εις τα αντικείμενα τα προσιτά εις την γνώσιν, όχι μόνον το ότι γίνονται γνωριστά, αλλά δίδει εις αυτά και το είναι, το οποίον έχουν και την ουσίαν των, ενώ το αγαθόν δεν είναι ουσία, αλλά κρατεί υπέροχον θέσιν κείμενον περαιτέρω της ουσίας και κατά την πρωταρχικότητα και την δύναμιν. Ο,τι είναι δια τον ορατόν κόσμον ο ήλιος, είναι δια τον νοητόν κόσμον το αγαθόν»
