Το άνθος του λωτού αποτελεί ιερό σύμβολο πολλών πολιτισμών, την αιτία δε της αναδείξεως της ιερότητας αυτού του φυτού, την αντιλαμβάνεται κανείς καλύτερα μέσα από την προσέγγιση της έννοιας του ιερού άνθους. Η συμβολική σημασία του ιερού άνθους στη θεολογία συνίσταται στο σύμπλεγμα πολυειδών και πολύμορφων όψεων και εννοιών που αποδίδονται από την εικόνα του. Μερικά από τα χαρακτηριστικά, που προσδίδουν ιδιαίτερη σημασία στη λατρευτική του ιερού άνθους, είναι η ομορφιά, το σχήμα, ο αριθμός των πετάλων, το χρώμα και η αλλαγή χρωματισμού, η εποχή της άνοιξής του κ.ά.
Η συμβολική σημασία του Λωτού και η εξέχουσα θέση του στη λατρευτική αναπτύχθηκε σε διαφορετικό βαθμό στις περισσότερες από τις θρησκείες του αρχαίου κόσμου, γεγονός που βρίσκει τη συνέχειά του και στην εποχή μας. Ιδιαίτερο, ωστόσο, ενδιαφέρον παρουσιάζει η θέση που κατέχει στην ινδουιστική και στη συνέχεια στη βουδιστική παράδοση. Όσον αφορά στον Ινδουισμό, ο Λωτός βρίσκεται συχνά στα χέρια κάποιον θεών και είναι πάντα ευοίωνος. Μάλιστα, κάποιοι από τους μεγαλύτερους θεούς λέγεται πως γεννήθηκαν από το άνθος του Λωτού, όπως για παράδειγμα οι τρεις μητρικές όψεις: Παρβάτη, Λακσμί, Σαρασβάτη. Και βέβαια αξίζει να σημειωθεί πως ιδιαίτερη συμβολική δύναμη κατέχει ο Λωτός για όσους ασχολούνται με την τεχνική της Γιόγκα.
Σύμφωνα με τους Γιόγκι, από τη βάση της σπονδυλικής στήλης ξεκινούν μια σειρά 7 κέντρων ενέργειας που βρίσκονται σε διάφορα σημεία του ανθρώπινου σώματος μέχρι την κορυφή που βρίσκεται το ανώτερο. Αυτά ονομάζονται τσάκρας ή Πάντμας. Η λέξη τσάκρας σημαίνει τροχός φωτιάς και τα ονομάζουν έτσι γιατί, όταν ενεργοποιηθούν, περιστρέφονται σαν τροχοί. Αποκαλούνται, επίσης, Πάντμας, που σημαίνει Λωτοί, γιατί έχουν πέταλα, τα οποία είναι κλειστά και όταν μπουν σε ενέργεια ανοίγουν και μοιάζουν με λωτούς. Χαρακτηριστικό είναι ότι στην κορυφή της κεφαλής, στη αιθερική διάσταση υπάρχει ο λεγόμενος Λωτός των Χιλίων Πετάλων ή Σαχασράρα τσάκρα.
Στη συνέχεια αναφέρονται λίγα στοιχεία για το καθένα από τα τσάκρας και την αντιστοίχησή τους με συγκεκριμένες μορφές του άνθους του Λωτού, όπως τα αντιλαμβάνονται αυτοί που ασχολούνται με τη Γιόγκα.
ΜΟΥΛΑΝΤΑΡΑ ΤΣΑΚΡΑ
Βρίσκεται στη βάση της σπονδυλικής στήλης. Η ονομασία του σημαίνει θεμέλια. Ονομάζεται και βασικό τσάκρα. Έχει 4 πέταλα. Χρώμα του είναι το κόκκινο. Στο κέντρο του "κοιμάται" η δύναμη-ενέργεια της κουνταλίνη. Στην κατάλληλη στιγμή δηλαδή μετά από μακροχρόνια εξάσκηση και ηθική ζωή αυτή η ενέργεια αφυπνίζεται και αρχίζει να ανεβαίνει προς τα πάνω. Ένα-ένα τα τσάκρας ενεργοποιούνται και αρχίζουν να περιστρέφονται σαν πύρινοι τροχοί. Τα πέταλά τους εκτελούν διάφορες λειτουργίες σαν επεξεργαστές, πομποί και δέκτες, διαφόρων ενεργειών. Γίνεται έτσι εκμετάλλευση όλου του δυναμικού που μπορεί να χειριστεί ο άνθρωπος με τα τσάκρα του. Ο συνηθισμένος άνθρωπος "υπολειτουργεί" ουσιαστικά, αφού χρησιμοποιεί μόνο το 10% των δυνατοτήτων των τσάκρας.
ΣΒΑΝΤΙΣΘΑΝΑ ΤΣΑΚΡΑ
Το όνομά του σημαίνει "η κατοικία του Εαυτού". Έχει 6 πέταλα. Βρίσκεται στην περιοχή της σπλήνας. Το χρώμα του είναι πορτοκαλί με το κεντρικό μέρος ροζ. Είναι ο ρυθμιστής της ζωτικότητας του πρανικού σώματος γενικά γιατί είναι ο κατ' εξοχήν "αφομοιωτής" της πράνα.
ΜΑΝΙΠΟΥΡΑ ΤΣΑΚΡΑ
Βρίσκεται στο ύψος του ομφαλού και συσχετίζεται με το συκώτι και τον ψυχισμό. Πράγματι, παραδοσιακά το συκώτι συνδέεται γενικά με την συγκινησιακή φύση του ανθρώπου. Το όνομά του σημαίνει "η πύλη των πετραδιών". Έχει 10 πέταλα και το χρώμα του είναι πράσινο με κόκκινες αποχρώσεις.
ΑΝΑΧΑΤΑ ΤΣΑΚΡΑ
Βρίσκεται κοντά στην καρδιά και τον θύμο αδένα γι' αυτό ονομάζεται καρδιακό τσάκρα. Το όνομά του σημαίνει "άπαιχτος ήχος". Έχει 12 πέταλα. Το χρώμα του είναι έντονο κόκκινο με χρυσές σκιές. Είναι το τσάκρα της ισορροπίας μια και είναι ενδιάμεσο ανάμεσα στα 3 ανώτερα και τα τρία κατώτερα τσάκρας. Ρυθμίζει λειτουργίες που συνδέονται με την στοργή, τη συμπόνια, τη συγνώμη και άλλες που χαρακτηρίζουν τον πραγματικό άνθρωπο. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο άνθρωπος που εμφανίζει αυτές τις ιδιότητες χαρακτηρίζεται καλόκαρδος. Αυτό σημαίνει ότι το καρδιακό τσάκρα λειτουργεί σ αυτόν περισσότερο απ' ό,τι στους άλλους.
ΒΙΣΟΥΝΤΑ ΤΣΑΚΡΑ
Βρίσκεται στο ύψος του λαιμού κοντά στον θυρεοειδή αδένα. Έχει 16 πέταλα και συσχετίζεται με τον Λόγο σαν δημιουργικό ήχο. Το χρώμα του είναι γαλάζιο με ασημένιες λάμψεις. Το όνομά του σημαίνει "Αγνό". Η λειτουργία του προμηθεύει τη βιοενέργεια για τις ανάγκες του Λόγου και εναρμονίζει την σκέψη με τη γλώσσα. Πρόκειται για τη σωστή χρήση του Λόγου.
ΑΖΝΑ ΤΣΑΚΡΑ
Βρίσκεται στο κέντρο του μετώπου. Στην Αίγυπτο συμβολιζόταν με το κεφάλι της Κόμπρας στο μπροστινό μέρος του στέμματος του Φαραώ. Στην Ανατολή με ένα φτερό παγωνιού σύμβολο της συνεχόμενης προσοχής και συνείδησης που διαθέτει ο άνθρωπος που έχει ενεργοποιήσει αυτό το τσάκρα. Έχει 96 πέταλα που συνθέτονται και δίνουν την εντύπωση δύο μόνο πετάλων. Έτσι μοιάζει με ένα "κάθετο" μάτι στο κέντρο του μετώπου . Το όνομά του σημαίνει "εξουσία, διοίκηση, δύναμη χωρίς όρια". Το χρώμα του είναι ρόδινο με κίτρινο στο ένα πέταλο και πορφυρό- μπλε στο άλλο. Η αφύπνιση αυτού του τσάκρα ενεργοποιεί την διαίσθηση και γενικά τις ενορατικές δυνάμεις του ανθρώπου. Συνδέεται με τον αδένα της επίφυσης (κωνάριο). Είναι το λεγόμενο Τρίτο Μάτι του παραδοσιακού εσωτερισμού που επιτρέπει την όραση των αόρατων επίπεδων της φύσης.
ΣΑΧΑΣΡΑΡΑ ΤΣΑΚΡΑ
Βρίσκεται στην κορυφή της κεφαλής. Οι παραδόσεις λένε ότι έχει 1000 πέταλα. Κατά τους Ινδούς σοφούς έχει τα χρώματα του ουράνιου τόξου. Επικρατεί το Μοβ -ασημί με μια χρυσή ακτινοβολία προς όλες τις κατευθύνσεις. Θυμίζει έτσι το φωτοστέφανο των Αγίων. Το όνομά του σημαίνει "χιλιοπέταλος". Είναι δηλαδή σαν ένας λωτός με χίλια πέταλα. Εμφανίζεται έτσι να σκεπάζει το κεφάλι του Βούδα. Συσχετίζεται με τον αδένα της υπόφυσης. Οι δυνάμεις και οι ιδιότητες του ανθρώπου που έχει αναπτύξει αυτό το τσάκρα είναι δύσκολο να περιγραφούν. Μπορούμε να πούμε ότι πρόκειται για τον ολοκληρωμένο άνθρωπο στην πλήρη πνευματική του ανάπτυξη.
Εκτός από τα 7 κύρια τσάκρας υπάρχει σύμφωνα με τις απόκρυφες παραδόσεις κι ένα όγδοο το οποίο συσχετίζεται με την υπερανθρώπινη φύση. Στο σημείο αυτό πρέπει να τονιστεί ότι υπάρχουν και άλλες θεωρίες για την τοποθέτηση των κυρίων τσάκρας. Μάλιστα μία πιο ολοκληρωμένη είναι αυτή που έχει τα: Κέντρο κορυφής, τρίτο μάτι, κέντρο λαιμού, κέντρο καρδιάς, ηλιακό πλέγμα, (κέντρο κοιλιάς), κέντρο γεννητικών οργάνων - που είναι το κέντρο της κουνταλίνης - και το κέντρο της γης. Σαν σύστημα αυτό θεωρείται πιο πλήρες, καθότι δεν παραλείπει το κέντρο που ενώνει το άτομο με τη γήινη υπόστασή του.
Επίσης υπάρχουν μικρότερα κέντρα ενέργειας, δευτερεύοντα τσάκρας ή υποτσάκρας, τα οποία βρίσκονται στις κύριες αρθρώσεις του σώματος: στους ώμους, στους καρπούς, στα γόνατα, κ.ά. Βέβαια, όσον αφορά τα τσάκρας των ώμων, αν και γενικά όλοι τα θεωρούν δευτερεύοντα όταν μελετάνε τα τσάκρας καθαυτά, εν τούτοις η Καββάλα και ο χριστιανισμός τους δίνουν μία σημασία. Ο σταυρός τους, τα χρησιμοποιεί. Μάλιστα ενεργειακά ο Καββαλιστικός σταυρός είναι ορθότερος: Από το τρίτο μάτι στο ηλιακό πλέγμα, στον δεξιό ώμο και στον αριστερό ώμο. Ο χριστιανικός είναι πιο υλιστικός: Από το τρίτο μάτι στο κέντρο της κοιλιάς, στον δεξιό (αριστερό) ώμο, και στον αριστερό (δεξιό) ώμο. Ακόμα σημαντικά τσάκρας για αυτούς που ασχολούνται με τη θεραπευτική, είναι τα τσάκρας στα κέντρα των παλαμών, και στις άκρες των δαχτύλων. Τέλος αναφέρονται στα ανατολικά κείμενα τρία σημαντικά υποτσάκρα: Το λαζάτα στον ουρανίσκο, το σουρύα στο γαστρικό πλέγμα ανάμεσα στο μανιπούρα και το αναχάτα τσάκρα και το μάνας τσάκρα κοντά στο προηγούμενο.
Σημειώσεις από το Ομακοείο Καρδίτσας
Γιόγκα σημαίνει γάμος- ζεύξη- ένωση. Είναι ένα σύστημα τεχνικών με στόχο να συνδέσει τον «εξωτερικό» άνθρωπο με τον «εσωτερικό» ή αλλιώς να εκλεπτύνει την ανθρώπινη νοητική λειτουργία, ώστε να αντιληφθεί ο άνθρωπος το ασυνειδητοποίητο κομμάτι του εαυτού του, εκείνο που δεν μπορούν να πιάσουν οι πέντε αισθήσεις και που οι αρχαίοι μύστες ονόμασαν ψυχοπνεύμα. (Μαργιωρής 1983: 24-25, Λάζος 1978 : 13-14).
Στην πλατωνική φιλοσοφία η συνειδητοποίηση του πνευματικού εαυτού γίνεται με την ενεργοποίηση της νόησης, το διαμεσολαβητή μεταξύ νου και ψυχής. Όταν η νόηση ενεργοποιηθεί τότε ο άνθρωπος γίνεται κοινωνός των αρχέτυπων ή των μητρών - ιδεών που αποτελούν τα αίτια ύπαρξης του κόσμου μας. Έτσι και η γιόγκα έρχεται να ενεργοποιήσει τη νόηση και να κοινωνήσει ο ανθρώπινος νους με τα πραγματικά αίτια του κόσμου μας.
Η μεταφυσική ετυμολογία της λέξης γιόγκα σύμφωνα με την ερμηνεία του Ν.Α. Μαργιωρή στο βιβλίο του «Δραβίδες, Οι Πρόγονοι Των Ελλήνων» είναι ο χωρισμός της σε τρεις συλλαβές. Η συλλαβή ΓΙ σημαίνει ζωή. Η συλλαβή ΟΓ σημαίνει ότι η Ζωή αυτή υφίσταται και υπάρχει μέσα στο Θείο. Η συλλαβή ΚΑ σημαίνει ψυχή. Η λέξη γιόκα σημαίνει ότι η ψυχή ζει τη ζωή της θέλοντας και μη μέσα στο Θείο Ον.
Η γιόγκα στοχεύει στη συνειδητοποίηση του ψυχικού του "είναι" του ανθρώπου. Για να γίνει σύνδεση νου και ψυχής χρειάζεται να φτάσει ο άνθρωπος στα κατάλληλα επίπεδα αυτοκυριαρχίας. Η συνεχής εκπαίδευση και εξάσκηση του ανθρώπου στις τεχνικές της γιόγκα οδηγεί σταδιακά σε ένα βαθμό αυτοκυριαρχίας. Έτσι επιτυγχάνονται προϋποθέσεις διατήρησης καλής υγείας, σωματικής και ψυχικής ευεξίας αλλά και καταπολέμησης παθήσεων. Βαθύτερος στόχος όμως της γιόγκα είναι η απόλυτη αυτοκυριαρχία, που φέρνει τη σταδιακή αποδέσμευση και απολύτρωση του ανθρώπου από τα καρμικά δεσμά ή αλλιώς τον έλεγχο του εξωτερικού ή σωματικού εαυτού του ανθρώπου. (Μαργιωρής, 1997).
Σημειώσεις από το Ομακοείο Καρδίτσας
Η Γιόγκα χωρίζεται σε πάμπολλα συστήματα εξυπηρετώντας το καθένα και τον ανάλογο σκοπό. Τα βασικά όμως συστήματα είναι η Κρίγια , Ράτζα, Κάρμα, Γκνάνι, Μάντραμ, Μπάκτι, Σαμπτ και Χάθα.
Η «κρίγια γιόγκα» αποτελεί ένα πανάρχαιο σύστημα, που χρησιμοποιούνταν από μυημένους στα Ιμαλάια. το οποίο παρουσίασε και δίδαξε ο Ν. Α. Μαργιωρής στο Ομακοείο Αθηνών. Η διδαχή της κρίγια πραγματοποιείται από τότε στα Ομακοεία που λειτουργούν ανά περιοχή της Ελλάδας μεταξύ και των οποίων της Καρδίτσας που εκπροσωπεί το βήμα τούτο. Η κρίγια έρχεται να διδάξει στον άνθρωπο να εναρμονίζει το συνειδητό κομμάτι του εαυτού του με το υποσυνείδητο, μέσα από σωματικές ασκήσεις σε συνδυασμό με αναπνοές και νοητικές ασκήσεις. Σημαντικό σύγγραμμα για την κρίγια γιόγκα είναι του παραμχάνσα Γιογκανάντα το βιβλίο με τίτλο «Η Αυτοβιογραφία Ενός Γιόγκι» που τη μετάφραση έκανε ο Ι. Δ. Βορρές και εκδόθηκε από το «Βιβλιοπωλείον της Εστίας».(Μαργιωρής 1988: 10-14, 30-35)
Ράτζα γιόγκα σημαίνει βασιλική ένωση. Είναι ένα οχταβαθμικό σύστημα στο οποίο μαθαίνει σταδιακά ο άνθρωπος τεχνικές για να κυριαρχήσει σε όλα τα επίπεδα στον εαυτό του, πνευματικό, νοητικό, σωματικό, ψυχολογικό κ.λπ. Τα οχτώ αυτά σκαλοπάτια είναι η γιάμα, η νιγιάμα, η αζάνα, η πραναγιάμα, πρατιακάρα, συγκέντρωση, διαλογισμός και το σαμάντχι.(Μαργιωρής 1983: 33-36).
Η «κουνταλίνη» ή «τάντρα» γιόγκα είναι ο τρόπος να αφυπνίσουμε το εσώτερο πυρ, που εδρεύει στον κόκκυγα του ανθρώπου και ονομάζεται κουνταλίνη δηλαδή στο τέλος του αιθερικού σωλήνα, που ονομάζεται σουσούμνα. Εδώ εφαρμόζονται αναπνοές σε συνδυασμό με σωματικές ασκήσεις ώστε να υποβοηθήσουν τον στόχο. (Μαργιωρής 1983 : 100-115; 1997: 79-100)
Η «κάρμα» γιόγκα αφορά το συμπαντικό Νόμο της Ανταποδοτικής Δικαιοσύνης, που εφορεύει και λειτουργεί στο σύμπαν. Διδασκόμενος ο άνθρωπος τη λειτουργία του νόμου της ισορροπίας είναι σε θέση να κατανοήσει τη λειτουργία του σε συμπαντικό και ψυχολογικό επίπεδο. Η γνώση του νόμου του κάρμα καθιστά γνώστη τον άνθρωπο για τα αποτελέσμάτα των ενεργειών του, όχι μόνο σε φυσικό αλλά κυρίως σε μεταφυσικό επίπεδο. (Βιβεκανάντα 1993: 11-2142-94 ; Μαργιωρής 1989 : 25-48, 293-342).
Η «γκνάνι» ή «τζνάνα» γιόγκα έρχεται να διδάξει τις βασικές έννοιες της μεταφυσικής και του εσωτερισμού, προερχόμενα από τα βιώματα των μυστών - γκουρού. Στόχος είναι να δείξει τι είναι πραγματικά καλό και τι όχι για τον άνθρωπο. Έτσι ο άνθρωπος αλλάζει σταδιακά το σκεπτικισμό του γιατί αλλάζει η εικόνα που είχε μέχρι πρότινος για την ανυπαρξία της μεταφυσικής υπόστασης των πραγμάτων. Αυτό γίνεται μέσα από ανάλυση των μυστικιστικών εμπειριών των μυστών, ώστε να καταλάβει ο ανθρώπινος νους πιο είναι το πραγματικό του συμφέρον. Εδώ η σύνδεση του ανθρώπου με το Θεό γίνεται μέσω της γνώσης. (Βιβεκανάντα 1998: 17-28,47-101).
Η «μάντραμ» γιόγκα είναι ένα σύστημα που με ειδικούς ψαλμούς ρυθμοδονεί ο άνθρωπος το νου του κατάλληλα ώστε να συνδεθεί με το πνευματικό στοιχείο μέσα του.(Μαργιωρής 1983 : 44-45).
Η «λάγια» ή «σαμπτ» γιόγκα αφορά την εστίαση του νου του ανθρώπου στον συμπαντικό ήχο για να συνδεθεί ο άνθρωπος με το σύμπαν. (Μαργιωρής 1983 : 50-51).
Η «χάθα» δεν ασχολείται με την σύνδεση του νου του ανθρώπου με το πνευματικό στοιχείο, αλλά σε αντίθεση με τα προηγούμενα συστήματα αγωνίζεται να εδραιώσει και να ενισχύσει το εξωτερικό-σωματικό «εγώ». Δεν συστήνεται από τους μύστες. (Μαργιωρής 1983 : 43-44).
Σημειώσεις από το Ομακοείο Καρδίτσας
Η βαθύτερη καταγωγή και προέλευση της γιόγκα βρίσκεται σε υψηλά εξελιγμένους πολιτισμούς, που ολοκλήρωσαν τον ιστορικό τους βίο σε όλα τα επίπεδα, τεχνολογικό, πνευματικό, πολιτισμικό, βιολογικό κ.λπ. και έφτασαν σε υψηλά επίπεδα εξέλιξης. Ο εσωτερισμός και η μεταφυσική διδάσκουν ότι υπήρξαν πέντε πολιτισμοί ή Ρίζες-Φυλές όπως τις ονομάζουμε στη μεταφυσική ορολογία. Οι πολιτισμοί αυτοί ήταν η Υπερβόρεια φυλή, η Αδαμιαία, η Λεμουρία, η Αντλάντια και τέλος η πέμπτη, η Αρεία φυλή στην οποία ανήκουμε. Η έναρξη της 5ης ρίζας φυλής εντοπίζεται στο 8.000 π.Χ. περίπου με τις μεταναστεύσεις του Δραβίδειου πολιτισμού. Στους προκατακλυσμιαίους πολιτισμούς άνθησαν οι κλάδοι – τομείς του εσωτερισμού μεταξύ των οποίων και τα συστήματα της γιόγκα που χρησιμοποιούνταν για να εξυπηρετήσουν ανάγκες εκείνης της εποχής. (Μαργιωρής 1996 : 65-91).
Η παρακμή όμως της τέταρτης Ρίζας -Φυλής προήλθε από τη μεγάλη σύγκρουση, που έγινε μεταξύ της «Αντλάντιας» φυλής με τη «Δραβίδεια» φέρνοντας γεωλογικές αλλαγές. Πλημμύρισε η ενδοχώρα της Μεσογείου που σήμερα ονομάζουμε Μεσόγειο θάλασσα, σχηματίστηκε η έρημος της Σαχάρα και καταποντίστηκε η ήπειρος της «Αντλαντίδας». Η τεχνολογία των υπερόπλων τους δημιούργησε την νέα αυτή γεωλογική κατάσταση. Υπάρχουν και άλλες ερμηνείες για τη δημιουργία της νέας γεωλογικής κατάστασης. Μια άλλη άποψη είναι ότι μεγάλοι σεισμοί δημιούργησαν τη νέα γεωλογική κατάσταση. Άλλη άποψη είναι ότι κάποια πιθανή μετατόπιση του άξονα της γης προκάλεσε όλα αυτά. Πιο πιθανή είναι η πρώτη άποψη που παρουσιάζεται από τους μύστες όπως τον Ησίοδο, Πλάτωνα, και Ν.Α.Μαργιωρή. Από τον πολιτισμό των «Δραβίδων» διασώθηκαν όσοι ζούσαν και όσοι κατέφυγαν στα οροπέδια της τότε χώρας τους, δηλαδή στο σημερινό χώρο της Ελλάδας, στα σημερινά νησιά, στα παράλια της Μ. Ασίας, της Ιταλίας και της λεκάνης των βαλκανικών χωρών. (Μαργιωρής 1996: 103-114, 127-137).
Μεγάλο τμήμα του διασωθέντος πληθυσμού των Δραβίδων μετανάστευσε, υπό τη μορφή τριών τμημάτων, στη σημερινή Ινδία και ειδικότερα από το δέκατο έκτο παράλληλο και κάτω. Η διάρκεια της μετανάστευσης αυτής κράτησε πολλά χρόνια και για τα τρία τμήματα. Υπήρξε όμως και τμήμα του πληθυσμού που παρέμεινε στον ελλαδικό χώρο. Ο Ηρόδοτος ονομάζει το τμήμα αυτό του πληθυσμού «Τερμίλες». Αλλιώς ονομάστηκαν «Πελασγοί». (Μαργιωρής 1996: 65).
Το τμήμα που μετανάστευσε στη περιοχή της σημερινής Ινδίας, τον 16ο παράλληλο και κάτω, διατήρησε σημαντικό μέρος των παραδόσεων του και των προκατακλυσμιαίων γνώσεων, μεταξύ των οποίων και τη γνώση της γιόγκα. Η προκατακλυσμιαία ή η προαιώνια σοφία δινόταν ανοιχτά, όπως γινόταν στο Δραβίδειο πολιτισμό. Στους Δραβιδοπελασγούς η διασωθείσα γνώση εσωκλείστηκε στα λεγόμενα αρχαία μυστήρια (ελευσίνια, καβείρια, ηράκλεια κ.λπ.) και δεν δινόταν ανοιχτά αλλά έπρεπε για πολλούς λόγους η γνώση να παρέχεται στους λίγους και εκλεκτούς. Έτσι σημαντικό μέρος της προκατακλυσμιαίας γνώσης κατέληξε να εκφυλιστεί, χάνοντας την πρωταρχική της αξία και σημασία. (Μαργιωρής 1993: 145-149).
Με το πέρας του χρόνου η γνώση της γιόγκα ενσωματώθηκε σε θρησκευτικά συστήματα της ανατολής, όπως στον Ινδουισμό, Βραχμανισμό, Βουδισμό, κ.λπ. Στη δύση η γιογκική γνώση μεταδίδεται μέσα από τα μεταφυσικά ρεύματα.
Η μετανάστευση των Δραβίδων έφερε αλλαγές σε πολλά επίπεδα του πολιτισμού των αρείων που υπήρχαν στην περιοχή της σημερινής Ινδίας. Πρώτο σημείο είναι ότι επηρέασε το θρησκευτικό σύστημα των Αρείων, που ονομάζονταν Νιγκάμα. Η νιγκάμα (nigama) αποτελούσε ένα φυσιολατρικό, τελετουργικό σύστημα δίχως ιδιαίτερη ψυχοπνευματική αξία. Η μετανάστευση έφερε το δεύτερο σύστημα, την Αγκάμα (agama), που στηρίζεται σε ψυχοπνευματικά βιώματα και αποδίδει προκατακλυσμιαίες παραδόσεις. Η πνευματική παράδοση της αγκάμα με τη μορφή των Ουπανισάντ συμπλήρωσε τις τέσσερις βέδες. (Μαργιωρής 1996: 69-71).
Επίσης προ της έλευσης των Δραβίδων το έπος των αρείων ήταν η Μαχαμπαράτα, με πανθεϊστικά και φυσιολατρικά στοιχεία, δίχως βαθιά μεταφυσική σημασία και αξία. Η έλευση των Δραβίδων έφερε το έπος της Ραμαγιάνα που μεταφέρει και ζητά το εσώτερο «είναι» του ανθρώπου και του κόσμου. (Μαργιωρής 1996: 68).
Η αναβίωση της γιογκικής γνώσης δεν προήλθε μόνο από τους διασωθέντες μυημένους στη μεταφυσική και εσωτερική γνώση αλλά και από τους φτασμένους στην ανθρώπινη εξέλιξη «μύστες» ή «γκουρού» ή «διδασκάλους της σοφίας». Ο όρος «μύστης» σημαίνει εκείνον, που έχει φτάσει στην απόλυτη κυριαρχία – αυτοπραγμάτωση ή απολύτρωση από τα καρμικά δεσμά ή από ό,τι τον εγκλωβίζει και τον αιχμαλωτίζει στην ύλη. Οι μύστες ή «γκουρού», όπως ονομάζονται στη γλώσσα της γιόγκα υπερβαίνουν τα υλικά σύμπαντα και τις διαστάσεις φτάνοντας και κοινωνώντας με τα άμορφα πεδία-διαστάσεις – κόσμους από όπου ξεκινά ο μυστικισμός. Σειρά μυστών ήλθαν και προσέθεσαν στα συστήματα της γιόγκα θεωρητικά και πρακτικά.( Μαργιωρής 1990: 139-179).
Σημειώσεις από το Ομακοείο Καρδίτσας
Τα συστήματα της γιόγκα εντάσσονται σε ένα από τα έξι ορθόδοξα φιλοσοφικά συστήματα της Ινδίας που είναι η Νιάγια, Βαϊσεσίκα, Σάμκια, Γιόγκα, Κάρμα Μιμάμσα και η Βεδάντα. Κάθε σύστημα συνδέεται με κάποιο άλλο δημιουργώντας τρία ζευγάρια. Η «Νιάγια» και η «Βαϊσεσίκα» αποτελούν το πρώτο ζευγάρι, η γιόγκα και η «Σαμκία» δίνουν το δεύτερο και η «Κάρμα Μιμάμσα» με τη «Βεδάντα» το τρίτο. (Βιβεκανάντα 1991: 244).
Η γιόγκα ως τέταρτο ινδικό σύστημα ιδρύθηκε από τον ινδό δάσκαλο Πατάντζαλι, που την περίοδο μεταξύ 3ου και του 2ου αιώνα π.Χ συγκέντρωσε όλα τα σκόρπια κείμενα, που αφορούσαν την «απολύτρωση» (kelvalya) του ανθρώπου και τα συνέρραψε δημιουργώντας τις λεγόμενες «γιόγκα σούτρας». Τα κείμενα αυτά διαιρούνται σε τέσσερα μέρη που καταγράφουν
α) το σκοπό και το αποτέλεσμα του σαμάντι (εκστατική κατάσταση-έλλαμψη),
β) τα μέσα και το σύστημα για την πραγμάτωσή του σαμάντχι,
γ) την τεχνική ανάλυση των μέσων που χρησιμοποιούνται και των δυνάμεων που αναπτύσσονται,
δ) τι είναι η λύτρωση (kelvalya) και που σκοπεύει να οδηγήσει το άνθρωπο. (Μαργιωρής 1985 : 145)
Το σύστημα της σάμκια είναι το τρίτο σύστημα από τα έξι ορθόδοξα συστήματα της Ινδικής φιλοσοφίας που ξεκινά και εκδηλώνεται από τον 7ο π.Χ μέχρι τον 5ο αιώνα μ.Χ. Ιδρυτής της είναι ο Καπίλα (Kapila) που έγραψε τη «Σάμκια Πραβακάνα Σούτρα» (Samkya, Pravakana Sutra) όπου αναλύονται 25 κοσμικές αρχές που δημιουργούν το σύμπαν, συνυπάρχουν και συνεργάζονται σε αυτό. Το έργο αυτό γράφτηκε πριν από τον 5ο π.Χ αιώνα, διότι επηρέασε τον Σιντάρτα Γκοττάμα ή αλλιώς τον Βούδα. Εδώ παρουσιάζεται ένας συγκεκαλυμμένος αθεϊσμός ή καλυμμένη αθεΐα. Υπάρχει ακόμη ένα έργο του Καπίλα, που ονομάζεται «Σάμκια Καρίκα» («Samkya Karika»). Το έργο αυτό όμως γράφτηκε από το μαθητή του Καπίλα, τον Ισβάρα Κρίσνα (Isvara Krishna) που αναλύει το έργο του δασκάλου του Καπίλα. Το έργο αυτό εμφανίζει με επίσημο πλέον τρόπο την απόλυτη αθεΐα. (Μαργιωρής 1985 : 141-155)
Το φιλοσοφικό σύστημα της σάμκια τοποθετεί το σύστημά της σε δύο αρχές την πουρούσα και την πρακρίτι, που μέσα από την συνεργασία τους μπαίνουν όλα σε κίνηση. Η δημιουργία και ύπαρξη του σύμπαντος κατά τη σάμκια οφείλεται στη διατάραξη των τριών ιδιοτήτων που ονομάζονται γκούνας (gunas) δηλαδή των
α) «sattvas», σχέση ισορροπίας,
β) «rajas», δραστηριότητα,
γ) «tamas», αδράνεια που εντοπίζονται στην πρακρίτι, στο κόσμο της ύλης και διαφέρουν μεταξύ τους, ως προς τη δονητική τους κατάσταση.(Μαργιωρής 1985 : 146)
Η πρακρίτι είναι η ύλη ή η κοσμική ουσία. Πέρα της ύλης υπάρχει και η πνευματική όψη του κόσμου που αντανακλά την πουρούσα ή το κοσμικό πνεύμα. Στην πλατωνική θεώρηση θα λέγαμε ότι είναι η μορφοποίηση της ύλης που γίνεται με βάση την αντανάκλαση των αρχέτυπων-ιδεών της κοσμικής νόησης (μάχατ). Η απόσπαση του ανθρώπου από την «κοσμική ουσία» (πουρούσα) και την «κοσμική νόηση» (μάχατ) που κληροδοτούν παράλληλα κοσμική ουσία (πουρούσα) και «πνευματική νόηση» (μπούττχι). Η ενσάρκωση στη συνέχεια του ανθρώπου στον υλικό κόσμο ή τον κόσμο της πρακρίτι τον επενδύουν με νου (μανάς) ως αποτέλεσμα της λειτουργίας των αισθήσεων και των εντυπώσεων που λαμβάνει. Έτσι ο άνθρωπος σχηματίζει και διακρίνεται για δέκα ικανότητες, εκείνες της αντίληψης και της δράσης. Οι «ικανότητες της αντίληψης» είναι οι ακοή, αφή, όραση, γεύση, όσφρηση (jnana indrigias). Οι «ικανότητες της δράσης» είναι οι έκφραση (σκέψη), τεκνοποίηση (απόλαυση), έκκριση (απόρριψη), πιάσιμο (διαπότιση), και κίνηση (σκοπός). (Βιβεκανάντα 1991 : 245-246)
Ακόμη ο Ισβάρα διακρίνει για τον άνθρωπο πέντε στοιχεία με τα οποία αντιλαμβάνεται τα πέντε στοιχεία της φύσης- σύμπαντος. Τα στοιχεία του ανθρώπου είναι ο ήχος, η αφή, η μορφή, η γεύση και η οσμή. Τα αντικείμενα ή αισθητά στοιχεία του σύμπαντος είναι ο αιθέρας (κενότητα), αέρας (κίνηση-πίεση), φωτιά (φωτεινότητα, διαστολή), νερό (ρευστότητα, συστολή), γη (στερεότητα, συνοχή). Το σύνολο όλων αυτών μας δίνει τις λεγόμενες 25 κοσμικές αρχές που συνδυάζονται και συνεργάζονται μεταξύ τους. (Βιβεκανάντα 1991 : 245-246)
Η σύνδεση της γιόγκα με το σύστημα της σάμκια μας δίνει το Τρίτο Ινδικό Φιλοσοφικό Ζευγάρι που ονομάζεται Καϊβαλάια (Kaivalya). Η γιόγκα ενώ προσθέτει την παρουσία του θεού η σάμκια με επιμέλεια δεν την εμφανίζει. Από την άλλη στις Ουπανισάντ η έννοια του Θεού εκλαμβάνεται ως μία από τις άπειρες ατομικές πνευματικές οντότητες των purushas. Ο ιδρυτής της γιόγκα Πατάντζαλι τοποθετεί το Θεό σε διαφορετικό επίπεδο από εκείνο του Kαπίλα, ιδρυτή της σάμκια. Η γιόγκα έρχεται να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ των Ουπανισάντ και της Σάμκια λέγοντας ότι η ύπαρξη του Θεού υπάρχει μέχρι εκεί που αρχίζει η ύλη – πρακρίτι. Ταυτόχρονα όμως η παρουσία του θεού αναχαιτίζεται και από τις πουρούσα, δηλαδή τις ψυχοπνευματικές υπάρξεις, διότι οι ίδιες διαθέτουν ελευθερία βούλησης. Η γιόγκα δείχνει την ανάγκη ύπαρξης του θεού, και είναι η κοσμική πουρούσα μία πνευματική οντότητα που υπερέχει όλων των άλλων πουρούσα, διότι δεν είχε ποτέ επενδυθεί με την ύλη και τα καρμικά δεσμά, αφού ποτέ δεν πιάστηκε από αυτή.
Η γιόγκα στη σύνδεσή της με τη σάμκια διδάσκει την απολύτρωση του ανθρώπου (καϊβαλάια) διότι θεωρεί ότι η πρακρίτι-ύλη εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να φτάσει στην απολύτρωση αφού δεν έχει νόηση. Νόηση διαθέτουν οι πουρούσα - ψυχοπνευματικές οντότητες. Η πρακρίτι-ύλη δεν απελευθερώνεται διότι από μόνη της δεν διαθέτει ούτε μπορεί να δημιουργήσει νόηση ή αυτοσυνειδησία.
Η γιόγκα δεν βλέπει μόνο τον εξωτερικό κόσμο, όπως κάνει το σύστημα της «Σάμκια» αλλά δια των μυστών της ή αλλιώς των «γκουρού», δηλαδή αυτών που έχουν λυτρωθεί, διδάσκει ότι η πουρούσα – ψυχή έχει βαθύτερες υποστάσεις ή υπάρξεις στην υλική, ψυχική και πνευματική της υπόσταση. Η κατάταξη και κωδικοποίηση των υπάρξεων αυτών έχει γίνει από αρχαιότάτων χρόνων και είναι:
1) φυσικοαιθερικό,
2) θυμικό ή αστρικό,
3) νοητικό (ανώτερο μανάς και κατώτερο μανάς),
4) βουδικό - ενορατικό (buddhi),
5) νιρβανικό – ατμικό (atma),
6) μοναδικό (anupadaka),
7) εναδικό – θείο (adi) συν άλλους έξι φορείς.
Κάθε φορέας από αυτούς αναλογεί σε ένα σύμπαν- κόσμο -διάσταση, που διακρίνεται για την ιδιαίτερη παλμοδονητική του κατάσταση ,με τους δικούς της νόμους και τα δικά της όντα. Μια ανάλογη κατηγοριοποίηση έχει γίνει και από τον Πλάτωνα στο έργό του «Πολιτεία»(επιθυμητικό, Θυμοειδές, Λογικό). (Μαργιωρής 1997 : 83 ; 1993α : 73-83)
Ο σημερινός άνθρωπος αντιλαμβάνεται, ζει και κινείται στο «φυσικοαιθερικό κόσμο». Ο κόσμος αυτός διακρίνεται από επτά καταστάσεις ύλης. Τα 3/7 της φυσικοαιθερικής διάστασης είναι αντιληπτά από τα αισθητήρια όργανα του ανθρώπου και είναι η στερεά, υγρή, και αέρια φάση της ύλης. Τα υπόλοιπα 4/7 αποτελούν το άλλο κομμάτι της ύπαρξής μας τον αιθερικό κόσμο ή διάσταση (τέταρτη διάσταση), που είναι συνέχεια του φυσικού και που δεν μπορούν να γίνουν αντιληπτά από τις πέντε αισθήσεις. Ακολουθεί ο αστρικός ή λεγόμενος θυμικοαστρικός κόσμος που αποτελεί την διπλανή μας διάσταση. Εκεί καταλήγουν όσοι αφήνουν το φυσικό πρώτα και έπειτα ton αιθερικό τους φορέα. Ο αστρικός κόσμος χωρίζεται σε επτά υποπεδία όπου καταλήγουν οι άσαρκοι ανάλογα με την εξέλιξή της ψυχής τους. Ο νοητικός κόσμος αποτελεί μια βαθύτερη κατάσταση του αστρικού κόσμου και υποδιαιρείται σε επτά επίσης υποπεδία. Στα τέσσερα κατώτερα υποπεδία του νοητικού κόσμου υπάρχει ακόμη ύλη. Στα τρία ανώτερα υποπεδία του νοητικού κόσμου η ύλη είναι ανύπαρκτη και όσοι εισέρχονται στο πεδίο του, τότε δεν υπάγονται στον νόμο του κάρμα και δεν δεσμεύονται σε επανασάρκωση. (Μαργιωρής 1993: 62-63)
Ο βαθύτερος σκοπός της ψυχής είναι να επιστρέψει στην Πρωταρχική Πηγή- Εστία-Πατέρα από όπου όλα προήλθαν ή στο «αγαθό» του Έλληνα φιλοσόφου Σωκράτη. Το πρώτο βήμα είναι η απολύτρωση από την ύλη και επιτυγχάνεται στο 5ο υποπεδίο του νοητικού κόσμου. Έπειτα η εξέλιξη συνεχίζεται στα επόμενα πεδία-κόσμους όπως βουδικό-ενορατικό, νιρβανικό –ατμικό, μοναδικό, εναδικό –θείο κόσμο και συνεχίζει στους επόμενους κόσμους. Το δύσκολο είναι η ψυχή να καταλάβει την ψευδαίσθηση της ύλης και το παιχνίδι που της γίνεται ώστε να ξεκινήσει η επιστροφή της στον Αιώνιο Πατέρα. Από τη στιγμή που θα το συνειδητοποιήσει τότε αρχίζει η διαδικασία του ανθρώπου για την ανεύρεση της ψυχής μέσά του. Όταν έλθει η ένωση εξωτερικού με τον εσωτερικό άνθρωπο τότε ακολουθεί και η διαδικασία της «απολύτρωσης» από την ύλη και τα καρμικά δεσμά. (Μαργιωρής 1993: 108-109 ; 1985α : 428-431)
Οι γκουρού που ονομάζονται και μύστες, ως φτασμένοι στους κόσμους της ύλης αναβίωσαν και δίδαξαν το σύστημα της γιόγκα, ώστε να τονίσουν την δεινότητα της θέσής του ανθρώπου και να του υποδείξουν τρόπους ώστε να εξελιχθεί πνευματικά πέραν της υλικής του εξέλιξης. Τα συστήματα της γιόγκα δίνουν τη δυνατότητα στον άνθρωπο πέραν της καθημερινής του ζωής (εργασία, οικογένεια, παιδιά, κ.λπ.) να ασχολείται παράλληλα και με την πνευματική του εξέλιξη. Έτσι ο άνθρωπος συνειδητοποιεί τη σημασία της πνευματικής εξέλιξης, ώστε να την ομαλοποιεί και να την επιταχύνει. Έτσι αλλάζει σταδιακά η ζωή του ανθρώπου προς το καλύτερο αφού αλλάζει ο ίδιος μέσα του και οδηγείται προς την τελειοποίηση. (Μαργιωρής 1985α : 425-428)
Η τελειοποίηση του ανθρώπου δεν γίνεται με αυταρχισμούς, καταναγκασμούς, επιβολές, απομωνοτισμούς, αποκλεισμούς, εγκλωβισμούς, δογματισμούς κάθε είδους, ρητορείες και σοφιστείες για τα πνευματικά αλλά με υπομονή, αποφασιστική θέληση, συνειδητοποίηση των λαθών, αναμονή, σταδιακή ωρίμανση της σκέψης, συνεχή αναζήτηση, εκμάθηση, εκπαίδευση (επαφή με ένα μύστη-γκουρού ή ένα άνθρωπο με μεταφυσική παιδεία) του ανθρώπου. Έτσι καταφέρνει σταδιακά να αφομοιώνει ο άνθρωπος την εσωτερική γνώση και να συνειδητοποιεί το βαθύτερό του «είναι». Η πνευματική ανάπτυξη έρχεται, όπως ένα φρούτο που ωριμάζει , όπως ένα σκουλήκι που μετατρέπεται σε χρυσαλίδα αποβάλλοντας το κουκούλι, όπως ένας σπόρος που αναπτύσσεται γενόμενος τεράστιο δέντρο.
Συγκέντρωση (νταράνα) σημαίνει την ικανότητα του νου να συνδέεται με ένα στόχο εξωτερικό ή εσωτερικό και να παραμένει απόλυτα συνδεδεμένος με αυτόν για δώδεκα τουλάχιστον δευτερόλεπτα. Για να είναι η άσκηση επιτυχής κατά την διάρκεια αυτού του χρονικού διαστήματος καμία άλλη σκέψη, εικόνα ή εντύπωση δεν πρέπει να διαταράξει την προσήλωση του ασκούμενου στον στόχο.
Εάν η νταράνα παραταθεί στα εκατόν σαράντα τέσσερα δευτερόλεπτα (12 Χ 12΄΄ = 144΄΄) επιτυγχάνεται η ντυάνα – στοχασμός. Στη φάση αυτή ο νους έχει πια ενωθεί με το στόχο, έχει διαπεράσει τον πυρήνα του και του αποκαλύπτεται η ουσία του παρατηρουμένου. Αυτή η εσωτερική διαδικασία καλείται διαλογισμός. Κατά τον διαλογισμό όλο το ενεργειακό δυναμικό του εγκεφάλου συμπυκνώνεται και σχηματίζει ένα ενιαίο νοητικό ρεύμα το οποίο κατευθυνόμενο προς το στόχο συμπαρασύρει όλες τις ενεργειακές εφεδρείες του νου (ότζας), συντελώντας αφ’ ενός στην κάθαρση των νοητικών προσκολλήσεων και αφ’ ετέρου στην ενεργοποίηση μεγάλου μέρους του αχρησιμοποίητου δυναμικού του.
Παράταση του διαλογισμού έως τα 1.728 δευτερόλεπτα (12 Χ 144΄΄ = 1.728΄΄) οδηγεί στην βιωματική εκείνη κατάσταση που ονομάζεται σαμάντι-έκσταση-θέωση. Στην κατάσταση αυτή ο νους λειτουργεί στην υπερσυνειδητή διάστασή του. Η συνειδητότητα διευρύνεται ακόμα περισσότερο και ο ασκούμενος αντιλαμβάνεται τα αίτια των φαινομένων του υλικού μας κόσμου. Αυτή η συνειδητότητα είναι γνώση και ο άνθρωπος μεταλλάσσεται σε έναν σοφό, στον οποίο η υλική πραγματικότητα δεν ασκεί πλέον καμία έλξη. Αναπτύσσει δύναμη θέλησης και δεν παρασύρεται ούτε εμπλέκεται στη δίνη των δυαδικών (αντιθέτων) δυνάμεων της ζωής (καλό-κακό, φως-σκοτάδι, αγάπη-μίσος, κ.λπ.). Είναι ψυχονοητικά ισορροπημένος και βιώνει την απόλυτη ελευθερία και μακαριότητα διότι του έχουν αποκαλυφθεί τα μυστικά της ύπαρξης.
Comments
polina
Thu, 29/10/2015 - 23:55
Permalink
Ο Λωτός και τα τσάκρας
Click για περισσότερα
Το άνθος του λωτού αποτελεί ιερό σύμβολο πολλών πολιτισμών, την αιτία δε της αναδείξεως της ιερότητας αυτού του φυτού, την αντιλαμβάνεται κανείς καλύτερα μέσα από την προσέγγιση της έννοιας του ιερού άνθους. Η συμβολική σημασία του ιερού άνθους στη θεολογία συνίσταται στο σύμπλεγμα πολυειδών και πολύμορφων όψεων και εννοιών που αποδίδονται από την εικόνα του. Μερικά από τα χαρακτηριστικά, που προσδίδουν ιδιαίτερη σημασία στη λατρευτική του ιερού άνθους, είναι η ομορφιά, το σχήμα, ο αριθμός των πετάλων, το χρώμα και η αλλαγή χρωματισμού, η εποχή της άνοιξής του κ.ά.
Η συμβολική σημασία του Λωτού και η εξέχουσα θέση του στη λατρευτική αναπτύχθηκε σε διαφορετικό βαθμό στις περισσότερες από τις θρησκείες του αρχαίου κόσμου, γεγονός που βρίσκει τη συνέχειά του και στην εποχή μας. Ιδιαίτερο, ωστόσο, ενδιαφέρον παρουσιάζει η θέση που κατέχει στην ινδουιστική και στη συνέχεια στη βουδιστική παράδοση. Όσον αφορά στον Ινδουισμό, ο Λωτός βρίσκεται συχνά στα χέρια κάποιον θεών και είναι πάντα ευοίωνος. Μάλιστα, κάποιοι από τους μεγαλύτερους θεούς λέγεται πως γεννήθηκαν από το άνθος του Λωτού, όπως για παράδειγμα οι τρεις μητρικές όψεις: Παρβάτη, Λακσμί, Σαρασβάτη. Και βέβαια αξίζει να σημειωθεί πως ιδιαίτερη συμβολική δύναμη κατέχει ο Λωτός για όσους ασχολούνται με την τεχνική της Γιόγκα.
Σύμφωνα με τους Γιόγκι, από τη βάση της σπονδυλικής στήλης ξεκινούν μια σειρά 7 κέντρων ενέργειας που βρίσκονται σε διάφορα σημεία του ανθρώπινου σώματος μέχρι την κορυφή που βρίσκεται το ανώτερο. Αυτά ονομάζονται τσάκρας ή Πάντμας. Η λέξη τσάκρας σημαίνει τροχός φωτιάς και τα ονομάζουν έτσι γιατί, όταν ενεργοποιηθούν, περιστρέφονται σαν τροχοί. Αποκαλούνται, επίσης, Πάντμας, που σημαίνει Λωτοί, γιατί έχουν πέταλα, τα οποία είναι κλειστά και όταν μπουν σε ενέργεια ανοίγουν και μοιάζουν με λωτούς. Χαρακτηριστικό είναι ότι στην κορυφή της κεφαλής, στη αιθερική διάσταση υπάρχει ο λεγόμενος Λωτός των Χιλίων Πετάλων ή Σαχασράρα τσάκρα.
Στη συνέχεια αναφέρονται λίγα στοιχεία για το καθένα από τα τσάκρας και την αντιστοίχησή τους με συγκεκριμένες μορφές του άνθους του Λωτού, όπως τα αντιλαμβάνονται αυτοί που ασχολούνται με τη Γιόγκα.
ΜΟΥΛΑΝΤΑΡΑ ΤΣΑΚΡΑ
Βρίσκεται στη βάση της σπονδυλικής στήλης. Η ονομασία του σημαίνει θεμέλια. Ονομάζεται και βασικό τσάκρα. Έχει 4 πέταλα. Χρώμα του είναι το κόκκινο. Στο κέντρο του "κοιμάται" η δύναμη-ενέργεια της κουνταλίνη. Στην κατάλληλη στιγμή δηλαδή μετά από μακροχρόνια εξάσκηση και ηθική ζωή αυτή η ενέργεια αφυπνίζεται και αρχίζει να ανεβαίνει προς τα πάνω. Ένα-ένα τα τσάκρας ενεργοποιούνται και αρχίζουν να περιστρέφονται σαν πύρινοι τροχοί. Τα πέταλά τους εκτελούν διάφορες λειτουργίες σαν επεξεργαστές, πομποί και δέκτες, διαφόρων ενεργειών. Γίνεται έτσι εκμετάλλευση όλου του δυναμικού που μπορεί να χειριστεί ο άνθρωπος με τα τσάκρα του. Ο συνηθισμένος άνθρωπος "υπολειτουργεί" ουσιαστικά, αφού χρησιμοποιεί μόνο το 10% των δυνατοτήτων των τσάκρας.
ΣΒΑΝΤΙΣΘΑΝΑ ΤΣΑΚΡΑ
Το όνομά του σημαίνει "η κατοικία του Εαυτού". Έχει 6 πέταλα. Βρίσκεται στην περιοχή της σπλήνας. Το χρώμα του είναι πορτοκαλί με το κεντρικό μέρος ροζ. Είναι ο ρυθμιστής της ζωτικότητας του πρανικού σώματος γενικά γιατί είναι ο κατ' εξοχήν "αφομοιωτής" της πράνα.
ΜΑΝΙΠΟΥΡΑ ΤΣΑΚΡΑ
Βρίσκεται στο ύψος του ομφαλού και συσχετίζεται με το συκώτι και τον ψυχισμό. Πράγματι, παραδοσιακά το συκώτι συνδέεται γενικά με την συγκινησιακή φύση του ανθρώπου. Το όνομά του σημαίνει "η πύλη των πετραδιών". Έχει 10 πέταλα και το χρώμα του είναι πράσινο με κόκκινες αποχρώσεις.
ΑΝΑΧΑΤΑ ΤΣΑΚΡΑ
Βρίσκεται κοντά στην καρδιά και τον θύμο αδένα γι' αυτό ονομάζεται καρδιακό τσάκρα. Το όνομά του σημαίνει "άπαιχτος ήχος". Έχει 12 πέταλα. Το χρώμα του είναι έντονο κόκκινο με χρυσές σκιές. Είναι το τσάκρα της ισορροπίας μια και είναι ενδιάμεσο ανάμεσα στα 3 ανώτερα και τα τρία κατώτερα τσάκρας. Ρυθμίζει λειτουργίες που συνδέονται με την στοργή, τη συμπόνια, τη συγνώμη και άλλες που χαρακτηρίζουν τον πραγματικό άνθρωπο. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο άνθρωπος που εμφανίζει αυτές τις ιδιότητες χαρακτηρίζεται καλόκαρδος. Αυτό σημαίνει ότι το καρδιακό τσάκρα λειτουργεί σ αυτόν περισσότερο απ' ό,τι στους άλλους.
ΒΙΣΟΥΝΤΑ ΤΣΑΚΡΑ
Βρίσκεται στο ύψος του λαιμού κοντά στον θυρεοειδή αδένα. Έχει 16 πέταλα και συσχετίζεται με τον Λόγο σαν δημιουργικό ήχο. Το χρώμα του είναι γαλάζιο με ασημένιες λάμψεις. Το όνομά του σημαίνει "Αγνό". Η λειτουργία του προμηθεύει τη βιοενέργεια για τις ανάγκες του Λόγου και εναρμονίζει την σκέψη με τη γλώσσα. Πρόκειται για τη σωστή χρήση του Λόγου.
ΑΖΝΑ ΤΣΑΚΡΑ
Βρίσκεται στο κέντρο του μετώπου. Στην Αίγυπτο συμβολιζόταν με το κεφάλι της Κόμπρας στο μπροστινό μέρος του στέμματος του Φαραώ. Στην Ανατολή με ένα φτερό παγωνιού σύμβολο της συνεχόμενης προσοχής και συνείδησης που διαθέτει ο άνθρωπος που έχει ενεργοποιήσει αυτό το τσάκρα. Έχει 96 πέταλα που συνθέτονται και δίνουν την εντύπωση δύο μόνο πετάλων. Έτσι μοιάζει με ένα "κάθετο" μάτι στο κέντρο του μετώπου . Το όνομά του σημαίνει "εξουσία, διοίκηση, δύναμη χωρίς όρια". Το χρώμα του είναι ρόδινο με κίτρινο στο ένα πέταλο και πορφυρό- μπλε στο άλλο. Η αφύπνιση αυτού του τσάκρα ενεργοποιεί την διαίσθηση και γενικά τις ενορατικές δυνάμεις του ανθρώπου. Συνδέεται με τον αδένα της επίφυσης (κωνάριο). Είναι το λεγόμενο Τρίτο Μάτι του παραδοσιακού εσωτερισμού που επιτρέπει την όραση των αόρατων επίπεδων της φύσης.
ΣΑΧΑΣΡΑΡΑ ΤΣΑΚΡΑ
Βρίσκεται στην κορυφή της κεφαλής. Οι παραδόσεις λένε ότι έχει 1000 πέταλα. Κατά τους Ινδούς σοφούς έχει τα χρώματα του ουράνιου τόξου. Επικρατεί το Μοβ -ασημί με μια χρυσή ακτινοβολία προς όλες τις κατευθύνσεις. Θυμίζει έτσι το φωτοστέφανο των Αγίων. Το όνομά του σημαίνει "χιλιοπέταλος". Είναι δηλαδή σαν ένας λωτός με χίλια πέταλα. Εμφανίζεται έτσι να σκεπάζει το κεφάλι του Βούδα. Συσχετίζεται με τον αδένα της υπόφυσης. Οι δυνάμεις και οι ιδιότητες του ανθρώπου που έχει αναπτύξει αυτό το τσάκρα είναι δύσκολο να περιγραφούν. Μπορούμε να πούμε ότι πρόκειται για τον ολοκληρωμένο άνθρωπο στην πλήρη πνευματική του ανάπτυξη.
Εκτός από τα 7 κύρια τσάκρας υπάρχει σύμφωνα με τις απόκρυφες παραδόσεις κι ένα όγδοο το οποίο συσχετίζεται με την υπερανθρώπινη φύση. Στο σημείο αυτό πρέπει να τονιστεί ότι υπάρχουν και άλλες θεωρίες για την τοποθέτηση των κυρίων τσάκρας. Μάλιστα μία πιο ολοκληρωμένη είναι αυτή που έχει τα: Κέντρο κορυφής, τρίτο μάτι, κέντρο λαιμού, κέντρο καρδιάς, ηλιακό πλέγμα, (κέντρο κοιλιάς), κέντρο γεννητικών οργάνων - που είναι το κέντρο της κουνταλίνης - και το κέντρο της γης. Σαν σύστημα αυτό θεωρείται πιο πλήρες, καθότι δεν παραλείπει το κέντρο που ενώνει το άτομο με τη γήινη υπόστασή του.
Επίσης υπάρχουν μικρότερα κέντρα ενέργειας, δευτερεύοντα τσάκρας ή υποτσάκρας, τα οποία βρίσκονται στις κύριες αρθρώσεις του σώματος: στους ώμους, στους καρπούς, στα γόνατα, κ.ά. Βέβαια, όσον αφορά τα τσάκρας των ώμων, αν και γενικά όλοι τα θεωρούν δευτερεύοντα όταν μελετάνε τα τσάκρας καθαυτά, εν τούτοις η Καββάλα και ο χριστιανισμός τους δίνουν μία σημασία. Ο σταυρός τους, τα χρησιμοποιεί. Μάλιστα ενεργειακά ο Καββαλιστικός σταυρός είναι ορθότερος: Από το τρίτο μάτι στο ηλιακό πλέγμα, στον δεξιό ώμο και στον αριστερό ώμο. Ο χριστιανικός είναι πιο υλιστικός: Από το τρίτο μάτι στο κέντρο της κοιλιάς, στον δεξιό (αριστερό) ώμο, και στον αριστερό (δεξιό) ώμο. Ακόμα σημαντικά τσάκρας για αυτούς που ασχολούνται με τη θεραπευτική, είναι τα τσάκρας στα κέντρα των παλαμών, και στις άκρες των δαχτύλων. Τέλος αναφέρονται στα ανατολικά κείμενα τρία σημαντικά υποτσάκρα: Το λαζάτα στον ουρανίσκο, το σουρύα στο γαστρικό πλέγμα ανάμεσα στο μανιπούρα και το αναχάτα τσάκρα και το μάνας τσάκρα κοντά στο προηγούμενο.
polina
Thu, 05/11/2015 - 23:50
Permalink
Γιόγκα: Η άσκηση του σώματος και του πνεύματος
Click για περισσότερα
Σημειώσεις από το Ομακοείο Καρδίτσας
Γιόγκα σημαίνει γάμος- ζεύξη- ένωση. Είναι ένα σύστημα τεχνικών με στόχο να συνδέσει τον «εξωτερικό» άνθρωπο με τον «εσωτερικό» ή αλλιώς να εκλεπτύνει την ανθρώπινη νοητική λειτουργία, ώστε να αντιληφθεί ο άνθρωπος το ασυνειδητοποίητο κομμάτι του εαυτού του, εκείνο που δεν μπορούν να πιάσουν οι πέντε αισθήσεις και που οι αρχαίοι μύστες ονόμασαν ψυχοπνεύμα. (Μαργιωρής 1983: 24-25, Λάζος 1978 : 13-14).
Στην πλατωνική φιλοσοφία η συνειδητοποίηση του πνευματικού εαυτού γίνεται με την ενεργοποίηση της νόησης, το διαμεσολαβητή μεταξύ νου και ψυχής. Όταν η νόηση ενεργοποιηθεί τότε ο άνθρωπος γίνεται κοινωνός των αρχέτυπων ή των μητρών - ιδεών που αποτελούν τα αίτια ύπαρξης του κόσμου μας. Έτσι και η γιόγκα έρχεται να ενεργοποιήσει τη νόηση και να κοινωνήσει ο ανθρώπινος νους με τα πραγματικά αίτια του κόσμου μας.
Η μεταφυσική ετυμολογία της λέξης γιόγκα σύμφωνα με την ερμηνεία του Ν.Α. Μαργιωρή στο βιβλίο του «Δραβίδες, Οι Πρόγονοι Των Ελλήνων» είναι ο χωρισμός της σε τρεις συλλαβές. Η συλλαβή ΓΙ σημαίνει ζωή. Η συλλαβή ΟΓ σημαίνει ότι η Ζωή αυτή υφίσταται και υπάρχει μέσα στο Θείο. Η συλλαβή ΚΑ σημαίνει ψυχή. Η λέξη γιόκα σημαίνει ότι η ψυχή ζει τη ζωή της θέλοντας και μη μέσα στο Θείο Ον.
Η γιόγκα στοχεύει στη συνειδητοποίηση του ψυχικού του "είναι" του ανθρώπου. Για να γίνει σύνδεση νου και ψυχής χρειάζεται να φτάσει ο άνθρωπος στα κατάλληλα επίπεδα αυτοκυριαρχίας. Η συνεχής εκπαίδευση και εξάσκηση του ανθρώπου στις τεχνικές της γιόγκα οδηγεί σταδιακά σε ένα βαθμό αυτοκυριαρχίας. Έτσι επιτυγχάνονται προϋποθέσεις διατήρησης καλής υγείας, σωματικής και ψυχικής ευεξίας αλλά και καταπολέμησης παθήσεων. Βαθύτερος στόχος όμως της γιόγκα είναι η απόλυτη αυτοκυριαρχία, που φέρνει τη σταδιακή αποδέσμευση και απολύτρωση του ανθρώπου από τα καρμικά δεσμά ή αλλιώς τον έλεγχο του εξωτερικού ή σωματικού εαυτού του ανθρώπου. (Μαργιωρής, 1997).
polina
Mon, 09/11/2015 - 16:16
Permalink
Τα είδη της γιόγκα
Click για περισσότερα
Σημειώσεις από το Ομακοείο Καρδίτσας
Η Γιόγκα χωρίζεται σε πάμπολλα συστήματα εξυπηρετώντας το καθένα και τον ανάλογο σκοπό. Τα βασικά όμως συστήματα είναι η Κρίγια , Ράτζα, Κάρμα, Γκνάνι, Μάντραμ, Μπάκτι, Σαμπτ και Χάθα.
Η «κρίγια γιόγκα» αποτελεί ένα πανάρχαιο σύστημα, που χρησιμοποιούνταν από μυημένους στα Ιμαλάια. το οποίο παρουσίασε και δίδαξε ο Ν. Α. Μαργιωρής στο Ομακοείο Αθηνών. Η διδαχή της κρίγια πραγματοποιείται από τότε στα Ομακοεία που λειτουργούν ανά περιοχή της Ελλάδας μεταξύ και των οποίων της Καρδίτσας που εκπροσωπεί το βήμα τούτο. Η κρίγια έρχεται να διδάξει στον άνθρωπο να εναρμονίζει το συνειδητό κομμάτι του εαυτού του με το υποσυνείδητο, μέσα από σωματικές ασκήσεις σε συνδυασμό με αναπνοές και νοητικές ασκήσεις. Σημαντικό σύγγραμμα για την κρίγια γιόγκα είναι του παραμχάνσα Γιογκανάντα το βιβλίο με τίτλο «Η Αυτοβιογραφία Ενός Γιόγκι» που τη μετάφραση έκανε ο Ι. Δ. Βορρές και εκδόθηκε από το «Βιβλιοπωλείον της Εστίας».(Μαργιωρής 1988: 10-14, 30-35)
Ράτζα γιόγκα σημαίνει βασιλική ένωση. Είναι ένα οχταβαθμικό σύστημα στο οποίο μαθαίνει σταδιακά ο άνθρωπος τεχνικές για να κυριαρχήσει σε όλα τα επίπεδα στον εαυτό του, πνευματικό, νοητικό, σωματικό, ψυχολογικό κ.λπ. Τα οχτώ αυτά σκαλοπάτια είναι η γιάμα, η νιγιάμα, η αζάνα, η πραναγιάμα, πρατιακάρα, συγκέντρωση, διαλογισμός και το σαμάντχι.(Μαργιωρής 1983: 33-36).
Η «κουνταλίνη» ή «τάντρα» γιόγκα είναι ο τρόπος να αφυπνίσουμε το εσώτερο πυρ, που εδρεύει στον κόκκυγα του ανθρώπου και ονομάζεται κουνταλίνη δηλαδή στο τέλος του αιθερικού σωλήνα, που ονομάζεται σουσούμνα. Εδώ εφαρμόζονται αναπνοές σε συνδυασμό με σωματικές ασκήσεις ώστε να υποβοηθήσουν τον στόχο. (Μαργιωρής 1983 : 100-115; 1997: 79-100)
Η «κάρμα» γιόγκα αφορά το συμπαντικό Νόμο της Ανταποδοτικής Δικαιοσύνης, που εφορεύει και λειτουργεί στο σύμπαν. Διδασκόμενος ο άνθρωπος τη λειτουργία του νόμου της ισορροπίας είναι σε θέση να κατανοήσει τη λειτουργία του σε συμπαντικό και ψυχολογικό επίπεδο. Η γνώση του νόμου του κάρμα καθιστά γνώστη τον άνθρωπο για τα αποτελέσμάτα των ενεργειών του, όχι μόνο σε φυσικό αλλά κυρίως σε μεταφυσικό επίπεδο. (Βιβεκανάντα 1993: 11-2142-94 ; Μαργιωρής 1989 : 25-48, 293-342).
Η «γκνάνι» ή «τζνάνα» γιόγκα έρχεται να διδάξει τις βασικές έννοιες της μεταφυσικής και του εσωτερισμού, προερχόμενα από τα βιώματα των μυστών - γκουρού. Στόχος είναι να δείξει τι είναι πραγματικά καλό και τι όχι για τον άνθρωπο. Έτσι ο άνθρωπος αλλάζει σταδιακά το σκεπτικισμό του γιατί αλλάζει η εικόνα που είχε μέχρι πρότινος για την ανυπαρξία της μεταφυσικής υπόστασης των πραγμάτων. Αυτό γίνεται μέσα από ανάλυση των μυστικιστικών εμπειριών των μυστών, ώστε να καταλάβει ο ανθρώπινος νους πιο είναι το πραγματικό του συμφέρον. Εδώ η σύνδεση του ανθρώπου με το Θεό γίνεται μέσω της γνώσης. (Βιβεκανάντα 1998: 17-28,47-101).
Η «μάντραμ» γιόγκα είναι ένα σύστημα που με ειδικούς ψαλμούς ρυθμοδονεί ο άνθρωπος το νου του κατάλληλα ώστε να συνδεθεί με το πνευματικό στοιχείο μέσα του.(Μαργιωρής 1983 : 44-45).
Η «λάγια» ή «σαμπτ» γιόγκα αφορά την εστίαση του νου του ανθρώπου στον συμπαντικό ήχο για να συνδεθεί ο άνθρωπος με το σύμπαν. (Μαργιωρής 1983 : 50-51).
Η «χάθα» δεν ασχολείται με την σύνδεση του νου του ανθρώπου με το πνευματικό στοιχείο, αλλά σε αντίθεση με τα προηγούμενα συστήματα αγωνίζεται να εδραιώσει και να ενισχύσει το εξωτερικό-σωματικό «εγώ». Δεν συστήνεται από τους μύστες. (Μαργιωρής 1983 : 43-44).
polina
Mon, 09/11/2015 - 16:20
Permalink
Η καταγωγή της γιόγκα
Click για περισσότερα
Σημειώσεις από το Ομακοείο Καρδίτσας
Η βαθύτερη καταγωγή και προέλευση της γιόγκα βρίσκεται σε υψηλά εξελιγμένους πολιτισμούς, που ολοκλήρωσαν τον ιστορικό τους βίο σε όλα τα επίπεδα, τεχνολογικό, πνευματικό, πολιτισμικό, βιολογικό κ.λπ. και έφτασαν σε υψηλά επίπεδα εξέλιξης. Ο εσωτερισμός και η μεταφυσική διδάσκουν ότι υπήρξαν πέντε πολιτισμοί ή Ρίζες-Φυλές όπως τις ονομάζουμε στη μεταφυσική ορολογία. Οι πολιτισμοί αυτοί ήταν η Υπερβόρεια φυλή, η Αδαμιαία, η Λεμουρία, η Αντλάντια και τέλος η πέμπτη, η Αρεία φυλή στην οποία ανήκουμε. Η έναρξη της 5ης ρίζας φυλής εντοπίζεται στο 8.000 π.Χ. περίπου με τις μεταναστεύσεις του Δραβίδειου πολιτισμού. Στους προκατακλυσμιαίους πολιτισμούς άνθησαν οι κλάδοι – τομείς του εσωτερισμού μεταξύ των οποίων και τα συστήματα της γιόγκα που χρησιμοποιούνταν για να εξυπηρετήσουν ανάγκες εκείνης της εποχής. (Μαργιωρής 1996 : 65-91).
Η παρακμή όμως της τέταρτης Ρίζας -Φυλής προήλθε από τη μεγάλη σύγκρουση, που έγινε μεταξύ της «Αντλάντιας» φυλής με τη «Δραβίδεια» φέρνοντας γεωλογικές αλλαγές. Πλημμύρισε η ενδοχώρα της Μεσογείου που σήμερα ονομάζουμε Μεσόγειο θάλασσα, σχηματίστηκε η έρημος της Σαχάρα και καταποντίστηκε η ήπειρος της «Αντλαντίδας». Η τεχνολογία των υπερόπλων τους δημιούργησε την νέα αυτή γεωλογική κατάσταση. Υπάρχουν και άλλες ερμηνείες για τη δημιουργία της νέας γεωλογικής κατάστασης. Μια άλλη άποψη είναι ότι μεγάλοι σεισμοί δημιούργησαν τη νέα γεωλογική κατάσταση. Άλλη άποψη είναι ότι κάποια πιθανή μετατόπιση του άξονα της γης προκάλεσε όλα αυτά. Πιο πιθανή είναι η πρώτη άποψη που παρουσιάζεται από τους μύστες όπως τον Ησίοδο, Πλάτωνα, και Ν.Α.Μαργιωρή. Από τον πολιτισμό των «Δραβίδων» διασώθηκαν όσοι ζούσαν και όσοι κατέφυγαν στα οροπέδια της τότε χώρας τους, δηλαδή στο σημερινό χώρο της Ελλάδας, στα σημερινά νησιά, στα παράλια της Μ. Ασίας, της Ιταλίας και της λεκάνης των βαλκανικών χωρών. (Μαργιωρής 1996: 103-114, 127-137).
Μεγάλο τμήμα του διασωθέντος πληθυσμού των Δραβίδων μετανάστευσε, υπό τη μορφή τριών τμημάτων, στη σημερινή Ινδία και ειδικότερα από το δέκατο έκτο παράλληλο και κάτω. Η διάρκεια της μετανάστευσης αυτής κράτησε πολλά χρόνια και για τα τρία τμήματα. Υπήρξε όμως και τμήμα του πληθυσμού που παρέμεινε στον ελλαδικό χώρο. Ο Ηρόδοτος ονομάζει το τμήμα αυτό του πληθυσμού «Τερμίλες». Αλλιώς ονομάστηκαν «Πελασγοί». (Μαργιωρής 1996: 65).
Το τμήμα που μετανάστευσε στη περιοχή της σημερινής Ινδίας, τον 16ο παράλληλο και κάτω, διατήρησε σημαντικό μέρος των παραδόσεων του και των προκατακλυσμιαίων γνώσεων, μεταξύ των οποίων και τη γνώση της γιόγκα. Η προκατακλυσμιαία ή η προαιώνια σοφία δινόταν ανοιχτά, όπως γινόταν στο Δραβίδειο πολιτισμό. Στους Δραβιδοπελασγούς η διασωθείσα γνώση εσωκλείστηκε στα λεγόμενα αρχαία μυστήρια (ελευσίνια, καβείρια, ηράκλεια κ.λπ.) και δεν δινόταν ανοιχτά αλλά έπρεπε για πολλούς λόγους η γνώση να παρέχεται στους λίγους και εκλεκτούς. Έτσι σημαντικό μέρος της προκατακλυσμιαίας γνώσης κατέληξε να εκφυλιστεί, χάνοντας την πρωταρχική της αξία και σημασία. (Μαργιωρής 1993: 145-149).
Με το πέρας του χρόνου η γνώση της γιόγκα ενσωματώθηκε σε θρησκευτικά συστήματα της ανατολής, όπως στον Ινδουισμό, Βραχμανισμό, Βουδισμό, κ.λπ. Στη δύση η γιογκική γνώση μεταδίδεται μέσα από τα μεταφυσικά ρεύματα.
Η μετανάστευση των Δραβίδων έφερε αλλαγές σε πολλά επίπεδα του πολιτισμού των αρείων που υπήρχαν στην περιοχή της σημερινής Ινδίας. Πρώτο σημείο είναι ότι επηρέασε το θρησκευτικό σύστημα των Αρείων, που ονομάζονταν Νιγκάμα. Η νιγκάμα (nigama) αποτελούσε ένα φυσιολατρικό, τελετουργικό σύστημα δίχως ιδιαίτερη ψυχοπνευματική αξία. Η μετανάστευση έφερε το δεύτερο σύστημα, την Αγκάμα (agama), που στηρίζεται σε ψυχοπνευματικά βιώματα και αποδίδει προκατακλυσμιαίες παραδόσεις. Η πνευματική παράδοση της αγκάμα με τη μορφή των Ουπανισάντ συμπλήρωσε τις τέσσερις βέδες. (Μαργιωρής 1996: 69-71).
Επίσης προ της έλευσης των Δραβίδων το έπος των αρείων ήταν η Μαχαμπαράτα, με πανθεϊστικά και φυσιολατρικά στοιχεία, δίχως βαθιά μεταφυσική σημασία και αξία. Η έλευση των Δραβίδων έφερε το έπος της Ραμαγιάνα που μεταφέρει και ζητά το εσώτερο «είναι» του ανθρώπου και του κόσμου. (Μαργιωρής 1996: 68).
Η αναβίωση της γιογκικής γνώσης δεν προήλθε μόνο από τους διασωθέντες μυημένους στη μεταφυσική και εσωτερική γνώση αλλά και από τους φτασμένους στην ανθρώπινη εξέλιξη «μύστες» ή «γκουρού» ή «διδασκάλους της σοφίας». Ο όρος «μύστης» σημαίνει εκείνον, που έχει φτάσει στην απόλυτη κυριαρχία – αυτοπραγμάτωση ή απολύτρωση από τα καρμικά δεσμά ή από ό,τι τον εγκλωβίζει και τον αιχμαλωτίζει στην ύλη. Οι μύστες ή «γκουρού», όπως ονομάζονται στη γλώσσα της γιόγκα υπερβαίνουν τα υλικά σύμπαντα και τις διαστάσεις φτάνοντας και κοινωνώντας με τα άμορφα πεδία-διαστάσεις – κόσμους από όπου ξεκινά ο μυστικισμός. Σειρά μυστών ήλθαν και προσέθεσαν στα συστήματα της γιόγκα θεωρητικά και πρακτικά.( Μαργιωρής 1990: 139-179).
polina
Mon, 09/11/2015 - 16:34
Permalink
Τα συστήματα της γιόγκα
Click για περισσότερα
Σημειώσεις από το Ομακοείο Καρδίτσας
Τα συστήματα της γιόγκα εντάσσονται σε ένα από τα έξι ορθόδοξα φιλοσοφικά συστήματα της Ινδίας που είναι η Νιάγια, Βαϊσεσίκα, Σάμκια, Γιόγκα, Κάρμα Μιμάμσα και η Βεδάντα. Κάθε σύστημα συνδέεται με κάποιο άλλο δημιουργώντας τρία ζευγάρια. Η «Νιάγια» και η «Βαϊσεσίκα» αποτελούν το πρώτο ζευγάρι, η γιόγκα και η «Σαμκία» δίνουν το δεύτερο και η «Κάρμα Μιμάμσα» με τη «Βεδάντα» το τρίτο. (Βιβεκανάντα 1991: 244).
Η γιόγκα ως τέταρτο ινδικό σύστημα ιδρύθηκε από τον ινδό δάσκαλο Πατάντζαλι, που την περίοδο μεταξύ 3ου και του 2ου αιώνα π.Χ συγκέντρωσε όλα τα σκόρπια κείμενα, που αφορούσαν την «απολύτρωση» (kelvalya) του ανθρώπου και τα συνέρραψε δημιουργώντας τις λεγόμενες «γιόγκα σούτρας». Τα κείμενα αυτά διαιρούνται σε τέσσερα μέρη που καταγράφουν
α) το σκοπό και το αποτέλεσμα του σαμάντι (εκστατική κατάσταση-έλλαμψη),
β) τα μέσα και το σύστημα για την πραγμάτωσή του σαμάντχι,
γ) την τεχνική ανάλυση των μέσων που χρησιμοποιούνται και των δυνάμεων που αναπτύσσονται,
δ) τι είναι η λύτρωση (kelvalya) και που σκοπεύει να οδηγήσει το άνθρωπο. (Μαργιωρής 1985 : 145)
Το σύστημα της σάμκια είναι το τρίτο σύστημα από τα έξι ορθόδοξα συστήματα της Ινδικής φιλοσοφίας που ξεκινά και εκδηλώνεται από τον 7ο π.Χ μέχρι τον 5ο αιώνα μ.Χ. Ιδρυτής της είναι ο Καπίλα (Kapila) που έγραψε τη «Σάμκια Πραβακάνα Σούτρα» (Samkya, Pravakana Sutra) όπου αναλύονται 25 κοσμικές αρχές που δημιουργούν το σύμπαν, συνυπάρχουν και συνεργάζονται σε αυτό. Το έργο αυτό γράφτηκε πριν από τον 5ο π.Χ αιώνα, διότι επηρέασε τον Σιντάρτα Γκοττάμα ή αλλιώς τον Βούδα. Εδώ παρουσιάζεται ένας συγκεκαλυμμένος αθεϊσμός ή καλυμμένη αθεΐα. Υπάρχει ακόμη ένα έργο του Καπίλα, που ονομάζεται «Σάμκια Καρίκα» («Samkya Karika»). Το έργο αυτό όμως γράφτηκε από το μαθητή του Καπίλα, τον Ισβάρα Κρίσνα (Isvara Krishna) που αναλύει το έργο του δασκάλου του Καπίλα. Το έργο αυτό εμφανίζει με επίσημο πλέον τρόπο την απόλυτη αθεΐα. (Μαργιωρής 1985 : 141-155)
Το φιλοσοφικό σύστημα της σάμκια τοποθετεί το σύστημά της σε δύο αρχές την πουρούσα και την πρακρίτι, που μέσα από την συνεργασία τους μπαίνουν όλα σε κίνηση. Η δημιουργία και ύπαρξη του σύμπαντος κατά τη σάμκια οφείλεται στη διατάραξη των τριών ιδιοτήτων που ονομάζονται γκούνας (gunas) δηλαδή των
α) «sattvas», σχέση ισορροπίας,
β) «rajas», δραστηριότητα,
γ) «tamas», αδράνεια που εντοπίζονται στην πρακρίτι, στο κόσμο της ύλης και διαφέρουν μεταξύ τους, ως προς τη δονητική τους κατάσταση.(Μαργιωρής 1985 : 146)
Η πρακρίτι είναι η ύλη ή η κοσμική ουσία. Πέρα της ύλης υπάρχει και η πνευματική όψη του κόσμου που αντανακλά την πουρούσα ή το κοσμικό πνεύμα. Στην πλατωνική θεώρηση θα λέγαμε ότι είναι η μορφοποίηση της ύλης που γίνεται με βάση την αντανάκλαση των αρχέτυπων-ιδεών της κοσμικής νόησης (μάχατ). Η απόσπαση του ανθρώπου από την «κοσμική ουσία» (πουρούσα) και την «κοσμική νόηση» (μάχατ) που κληροδοτούν παράλληλα κοσμική ουσία (πουρούσα) και «πνευματική νόηση» (μπούττχι). Η ενσάρκωση στη συνέχεια του ανθρώπου στον υλικό κόσμο ή τον κόσμο της πρακρίτι τον επενδύουν με νου (μανάς) ως αποτέλεσμα της λειτουργίας των αισθήσεων και των εντυπώσεων που λαμβάνει. Έτσι ο άνθρωπος σχηματίζει και διακρίνεται για δέκα ικανότητες, εκείνες της αντίληψης και της δράσης. Οι «ικανότητες της αντίληψης» είναι οι ακοή, αφή, όραση, γεύση, όσφρηση (jnana indrigias). Οι «ικανότητες της δράσης» είναι οι έκφραση (σκέψη), τεκνοποίηση (απόλαυση), έκκριση (απόρριψη), πιάσιμο (διαπότιση), και κίνηση (σκοπός). (Βιβεκανάντα 1991 : 245-246)
Ακόμη ο Ισβάρα διακρίνει για τον άνθρωπο πέντε στοιχεία με τα οποία αντιλαμβάνεται τα πέντε στοιχεία της φύσης- σύμπαντος. Τα στοιχεία του ανθρώπου είναι ο ήχος, η αφή, η μορφή, η γεύση και η οσμή. Τα αντικείμενα ή αισθητά στοιχεία του σύμπαντος είναι ο αιθέρας (κενότητα), αέρας (κίνηση-πίεση), φωτιά (φωτεινότητα, διαστολή), νερό (ρευστότητα, συστολή), γη (στερεότητα, συνοχή). Το σύνολο όλων αυτών μας δίνει τις λεγόμενες 25 κοσμικές αρχές που συνδυάζονται και συνεργάζονται μεταξύ τους. (Βιβεκανάντα 1991 : 245-246)
Η σύνδεση της γιόγκα με το σύστημα της σάμκια μας δίνει το Τρίτο Ινδικό Φιλοσοφικό Ζευγάρι που ονομάζεται Καϊβαλάια (Kaivalya). Η γιόγκα ενώ προσθέτει την παρουσία του θεού η σάμκια με επιμέλεια δεν την εμφανίζει. Από την άλλη στις Ουπανισάντ η έννοια του Θεού εκλαμβάνεται ως μία από τις άπειρες ατομικές πνευματικές οντότητες των purushas. Ο ιδρυτής της γιόγκα Πατάντζαλι τοποθετεί το Θεό σε διαφορετικό επίπεδο από εκείνο του Kαπίλα, ιδρυτή της σάμκια. Η γιόγκα έρχεται να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ των Ουπανισάντ και της Σάμκια λέγοντας ότι η ύπαρξη του Θεού υπάρχει μέχρι εκεί που αρχίζει η ύλη – πρακρίτι. Ταυτόχρονα όμως η παρουσία του θεού αναχαιτίζεται και από τις πουρούσα, δηλαδή τις ψυχοπνευματικές υπάρξεις, διότι οι ίδιες διαθέτουν ελευθερία βούλησης. Η γιόγκα δείχνει την ανάγκη ύπαρξης του θεού, και είναι η κοσμική πουρούσα μία πνευματική οντότητα που υπερέχει όλων των άλλων πουρούσα, διότι δεν είχε ποτέ επενδυθεί με την ύλη και τα καρμικά δεσμά, αφού ποτέ δεν πιάστηκε από αυτή.
Η γιόγκα στη σύνδεσή της με τη σάμκια διδάσκει την απολύτρωση του ανθρώπου (καϊβαλάια) διότι θεωρεί ότι η πρακρίτι-ύλη εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να φτάσει στην απολύτρωση αφού δεν έχει νόηση. Νόηση διαθέτουν οι πουρούσα - ψυχοπνευματικές οντότητες. Η πρακρίτι-ύλη δεν απελευθερώνεται διότι από μόνη της δεν διαθέτει ούτε μπορεί να δημιουργήσει νόηση ή αυτοσυνειδησία.
polina
Mon, 09/11/2015 - 16:39
Permalink
Πού αποβλέπει η γιόγκα
Click για περισσότερα
Σημειώσεις από το Ομακοείο Καρδίτσας
Η γιόγκα δεν βλέπει μόνο τον εξωτερικό κόσμο, όπως κάνει το σύστημα της «Σάμκια» αλλά δια των μυστών της ή αλλιώς των «γκουρού», δηλαδή αυτών που έχουν λυτρωθεί, διδάσκει ότι η πουρούσα – ψυχή έχει βαθύτερες υποστάσεις ή υπάρξεις στην υλική, ψυχική και πνευματική της υπόσταση. Η κατάταξη και κωδικοποίηση των υπάρξεων αυτών έχει γίνει από αρχαιότάτων χρόνων και είναι:
1) φυσικοαιθερικό,
2) θυμικό ή αστρικό,
3) νοητικό (ανώτερο μανάς και κατώτερο μανάς),
4) βουδικό - ενορατικό (buddhi),
5) νιρβανικό – ατμικό (atma),
6) μοναδικό (anupadaka),
7) εναδικό – θείο (adi) συν άλλους έξι φορείς.
Κάθε φορέας από αυτούς αναλογεί σε ένα σύμπαν- κόσμο -διάσταση, που διακρίνεται για την ιδιαίτερη παλμοδονητική του κατάσταση ,με τους δικούς της νόμους και τα δικά της όντα. Μια ανάλογη κατηγοριοποίηση έχει γίνει και από τον Πλάτωνα στο έργό του «Πολιτεία»(επιθυμητικό, Θυμοειδές, Λογικό). (Μαργιωρής 1997 : 83 ; 1993α : 73-83)
Ο σημερινός άνθρωπος αντιλαμβάνεται, ζει και κινείται στο «φυσικοαιθερικό κόσμο». Ο κόσμος αυτός διακρίνεται από επτά καταστάσεις ύλης. Τα 3/7 της φυσικοαιθερικής διάστασης είναι αντιληπτά από τα αισθητήρια όργανα του ανθρώπου και είναι η στερεά, υγρή, και αέρια φάση της ύλης. Τα υπόλοιπα 4/7 αποτελούν το άλλο κομμάτι της ύπαρξής μας τον αιθερικό κόσμο ή διάσταση (τέταρτη διάσταση), που είναι συνέχεια του φυσικού και που δεν μπορούν να γίνουν αντιληπτά από τις πέντε αισθήσεις. Ακολουθεί ο αστρικός ή λεγόμενος θυμικοαστρικός κόσμος που αποτελεί την διπλανή μας διάσταση. Εκεί καταλήγουν όσοι αφήνουν το φυσικό πρώτα και έπειτα ton αιθερικό τους φορέα. Ο αστρικός κόσμος χωρίζεται σε επτά υποπεδία όπου καταλήγουν οι άσαρκοι ανάλογα με την εξέλιξή της ψυχής τους. Ο νοητικός κόσμος αποτελεί μια βαθύτερη κατάσταση του αστρικού κόσμου και υποδιαιρείται σε επτά επίσης υποπεδία. Στα τέσσερα κατώτερα υποπεδία του νοητικού κόσμου υπάρχει ακόμη ύλη. Στα τρία ανώτερα υποπεδία του νοητικού κόσμου η ύλη είναι ανύπαρκτη και όσοι εισέρχονται στο πεδίο του, τότε δεν υπάγονται στον νόμο του κάρμα και δεν δεσμεύονται σε επανασάρκωση. (Μαργιωρής 1993: 62-63)
Ο βαθύτερος σκοπός της ψυχής είναι να επιστρέψει στην Πρωταρχική Πηγή- Εστία-Πατέρα από όπου όλα προήλθαν ή στο «αγαθό» του Έλληνα φιλοσόφου Σωκράτη. Το πρώτο βήμα είναι η απολύτρωση από την ύλη και επιτυγχάνεται στο 5ο υποπεδίο του νοητικού κόσμου. Έπειτα η εξέλιξη συνεχίζεται στα επόμενα πεδία-κόσμους όπως βουδικό-ενορατικό, νιρβανικό –ατμικό, μοναδικό, εναδικό –θείο κόσμο και συνεχίζει στους επόμενους κόσμους. Το δύσκολο είναι η ψυχή να καταλάβει την ψευδαίσθηση της ύλης και το παιχνίδι που της γίνεται ώστε να ξεκινήσει η επιστροφή της στον Αιώνιο Πατέρα. Από τη στιγμή που θα το συνειδητοποιήσει τότε αρχίζει η διαδικασία του ανθρώπου για την ανεύρεση της ψυχής μέσά του. Όταν έλθει η ένωση εξωτερικού με τον εσωτερικό άνθρωπο τότε ακολουθεί και η διαδικασία της «απολύτρωσης» από την ύλη και τα καρμικά δεσμά. (Μαργιωρής 1993: 108-109 ; 1985α : 428-431)
Οι γκουρού που ονομάζονται και μύστες, ως φτασμένοι στους κόσμους της ύλης αναβίωσαν και δίδαξαν το σύστημα της γιόγκα, ώστε να τονίσουν την δεινότητα της θέσής του ανθρώπου και να του υποδείξουν τρόπους ώστε να εξελιχθεί πνευματικά πέραν της υλικής του εξέλιξης. Τα συστήματα της γιόγκα δίνουν τη δυνατότητα στον άνθρωπο πέραν της καθημερινής του ζωής (εργασία, οικογένεια, παιδιά, κ.λπ.) να ασχολείται παράλληλα και με την πνευματική του εξέλιξη. Έτσι ο άνθρωπος συνειδητοποιεί τη σημασία της πνευματικής εξέλιξης, ώστε να την ομαλοποιεί και να την επιταχύνει. Έτσι αλλάζει σταδιακά η ζωή του ανθρώπου προς το καλύτερο αφού αλλάζει ο ίδιος μέσα του και οδηγείται προς την τελειοποίηση. (Μαργιωρής 1985α : 425-428)
Η τελειοποίηση του ανθρώπου δεν γίνεται με αυταρχισμούς, καταναγκασμούς, επιβολές, απομωνοτισμούς, αποκλεισμούς, εγκλωβισμούς, δογματισμούς κάθε είδους, ρητορείες και σοφιστείες για τα πνευματικά αλλά με υπομονή, αποφασιστική θέληση, συνειδητοποίηση των λαθών, αναμονή, σταδιακή ωρίμανση της σκέψης, συνεχή αναζήτηση, εκμάθηση, εκπαίδευση (επαφή με ένα μύστη-γκουρού ή ένα άνθρωπο με μεταφυσική παιδεία) του ανθρώπου. Έτσι καταφέρνει σταδιακά να αφομοιώνει ο άνθρωπος την εσωτερική γνώση και να συνειδητοποιεί το βαθύτερό του «είναι». Η πνευματική ανάπτυξη έρχεται, όπως ένα φρούτο που ωριμάζει , όπως ένα σκουλήκι που μετατρέπεται σε χρυσαλίδα αποβάλλοντας το κουκούλι, όπως ένας σπόρος που αναπτύσσεται γενόμενος τεράστιο δέντρο.
polina
Mon, 09/11/2015 - 17:07
Permalink
Η συγκέντρωση στη γιόγκα
Click για περισσότερα
Συγκέντρωση (νταράνα) σημαίνει την ικανότητα του νου να συνδέεται με ένα στόχο εξωτερικό ή εσωτερικό και να παραμένει απόλυτα συνδεδεμένος με αυτόν για δώδεκα τουλάχιστον δευτερόλεπτα. Για να είναι η άσκηση επιτυχής κατά την διάρκεια αυτού του χρονικού διαστήματος καμία άλλη σκέψη, εικόνα ή εντύπωση δεν πρέπει να διαταράξει την προσήλωση του ασκούμενου στον στόχο.
Εάν η νταράνα παραταθεί στα εκατόν σαράντα τέσσερα δευτερόλεπτα (12 Χ 12΄΄ = 144΄΄) επιτυγχάνεται η ντυάνα – στοχασμός. Στη φάση αυτή ο νους έχει πια ενωθεί με το στόχο, έχει διαπεράσει τον πυρήνα του και του αποκαλύπτεται η ουσία του παρατηρουμένου. Αυτή η εσωτερική διαδικασία καλείται διαλογισμός. Κατά τον διαλογισμό όλο το ενεργειακό δυναμικό του εγκεφάλου συμπυκνώνεται και σχηματίζει ένα ενιαίο νοητικό ρεύμα το οποίο κατευθυνόμενο προς το στόχο συμπαρασύρει όλες τις ενεργειακές εφεδρείες του νου (ότζας), συντελώντας αφ’ ενός στην κάθαρση των νοητικών προσκολλήσεων και αφ’ ετέρου στην ενεργοποίηση μεγάλου μέρους του αχρησιμοποίητου δυναμικού του.
Παράταση του διαλογισμού έως τα 1.728 δευτερόλεπτα (12 Χ 144΄΄ = 1.728΄΄) οδηγεί στην βιωματική εκείνη κατάσταση που ονομάζεται σαμάντι-έκσταση-θέωση. Στην κατάσταση αυτή ο νους λειτουργεί στην υπερσυνειδητή διάστασή του. Η συνειδητότητα διευρύνεται ακόμα περισσότερο και ο ασκούμενος αντιλαμβάνεται τα αίτια των φαινομένων του υλικού μας κόσμου. Αυτή η συνειδητότητα είναι γνώση και ο άνθρωπος μεταλλάσσεται σε έναν σοφό, στον οποίο η υλική πραγματικότητα δεν ασκεί πλέον καμία έλξη. Αναπτύσσει δύναμη θέλησης και δεν παρασύρεται ούτε εμπλέκεται στη δίνη των δυαδικών (αντιθέτων) δυνάμεων της ζωής (καλό-κακό, φως-σκοτάδι, αγάπη-μίσος, κ.λπ.). Είναι ψυχονοητικά ισορροπημένος και βιώνει την απόλυτη ελευθερία και μακαριότητα διότι του έχουν αποκαλυφθεί τα μυστικά της ύπαρξης.