Η Χάθα Γιόγκα είναι μια πολύ σημαντική επιστήμη. Τα αρχαία χρόνια την ασκούσαν για πολλά χρόνια, σαν μια προετοιμασία για ανώτερες καταστάσεις συνειδητότητας. Τώρα όμως έχει ξεχαστεί τελείως ο πραγματικός σκοπός αυτής της μεγάλης επιστήμης. Οι πρακτικές της Χάθα Γιόγκα, τις οποίες είχαν συνθέσει οι ρίσις και οι σοφοί των παλαιών χρόνων για την εξέλιξη της ανθρωπότητας, τώρα κατανοούνται και χρησιμοποιούνται με πολύ περιορισμένο τρόπο. Πολύ συχνά ακούμε τους άλλους να λένε: «Α, δεν κάνω διαλογισμό, κάνω μόνο σωματική γιόγκα, Χάθα Γιόγκα». Τώρα, όμως έφθασε η στιγμή να διορθώσουμε αυτό το λάθος.
Ίντα και Πίνγκαλα
Η Χάθα Γιόγκα αφορά δύο σημαντικά και ουσιαστικά συστήματα στο φυσικό μας σώμα – τις ηλιακές και σεληνιακές δυνάμεις. Στην Τάντρα και στην Χάθα Γιόγκα, είναι γνωστές σαν Ίντα και Πίνγκαλα. Η Ίντα αντιπροσωπεύει την νοητική δύναμη και η Πίνγκαλα την πρανική δύναμη. Αυτές οι πρανικές και νοητικές δυνάμεις αντιδρούν μεταξύ τους στο σώμα και ελέγχουν, οδηγούν και κατευθύνουν η κάθε μία, τις ιδιότητες της δράσης και της γνώσης. Χάρη σ’ αυτές, ζούμε, κινούμεθα, σκεπτόμαστε και έχουμε γνώσεις.
Οι πρανικές και νοητικές δυνάμεις κυκλοφορούν διαμέσου των Ίντα και Πίνγκαλα νάντις μέσα στην δομή της σπονδυλικής στήλης. Σε κάθε τσάκρα αυτές διακλαδίζονται και μέσα από το δίκτυο των νάντις πηγαίνουν σε όλα τα ανάλογα όργανα και σημεία του σώματος. Οι γραφές και τα Ταντρικά κείμενα αναφέρουν, ότι αυτό το φυσικό σώμα περιέχει ένα πλέγμα από 72.000 νάντις. Πιστεύω, ότι αυτό είναι ένας πολύ συγκριτικός υπολογισμός. Νάντι δεν σημαίνει νεύρο. Σημαίνει μια ροή, όπως ακριβώς κυκλοφορεί ένα ραδιοφωνικό κύμα ή μια ακτίνα λέιζερ. Υπάρχουν 72.000 κανάλια ή ροές, που μεταφέρουν αυτές τις δύο ενέργειες Ίντα και Πίνγκαλα, που αντιδρούν μεταξύ τους, σε κάθε πόρο του ανθρώπινου σώματος. Δεν υπάρχει ούτε ένα σημείο σ’ αυτό το σώμα, που να μην έχει την αλληλοεπίδραση αυτών των δύο δυνάμεων.
Στις πρακτικές της Χάθα Γιόγκα ενδιαφερόμαστε για την ισορρόπηση της Ίντα και της Πίνγκαλα – αυτές τις δύο δυνάμεις, που αλληλοαντιδρούν τις δυνάμεις της πράνα και του νου. Όταν κυριαρχεί η πρανική δύναμη και η νοητική δύναμη γίνεται δευτερεύουσα, τότε δημιουργούνται σωματικές διαταραχές ισορροπίας εξ’ αιτίας της υπερβολικής πράνας στο σύστημα. Από την άλλη πλευρά, αν κυριαρχεί η νοητική δύναμη και είναι δευτερεύουσα η πρανική δύναμη, τότε δημιουργούνται ασθένειες του νου. Αυτός είναι ο ορισμός των σωματοψυχικών και των ψυχοσωματικών ασθενειών. Οι αρρώστιες δεν προέρχονται μόνο από το νου, προέρχονται επίσης και από το σώμα. Το σώμα είναι μέρος του νου και ο νους είναι μέρος του σώματος. Ο νους και το σώμα δεν είναι δύο ξεχωριστές πραγματικότητες. Σε διαφορετικά στάδια της εκδήλωσής τους, τα γνωρίζουμε σαν σώμα και νου, αλλά στην ουσία είναι ένα πράγμα.
Επιστήμη του Εξαγνισμού
Για να καθαρίσουμε το νου, είναι απαραίτητο, ολόκληρο το σώμα να υποβληθεί σε μια διαδικασία απόλυτου καθαρισμού. Η Χάθα Γιόγκα είναι επίσης γνωστή σαν η επιστήμη του εξαγνισμού, όχι ενός τύπου καθαρισμός, αλλά έξι τύπων. Το κλίσμα είναι ένα είδος καθαρισμού. Η σανκαπραξάλανα είναι ένα άλλο. Ο καθαρισμός ολόκληρου του νευρικού συστήματος είναι επίσης μέρος της Χάθα Γιόγκα. Διότι εκτός από τον καθαρισμό του φυσικού σώματος, πρέπει να καθαρίσουμε και τα νάντις.
Το σώμα πρέπει να καθαριστεί με έξι διαφορετικούς τρόπους για έξι είδη ακαθαρσιών. Όταν καθαρίσετε το σώμα απ’ αυτές τις ακαθαρσίες, τα νάντις λειτουργούν και απελευθερώνονται οι μπλοκαρισμένες ενέργειες. Τότε οι ενέργειες μεταφέρονται σαν συχνότητες κυμάτων μέσα από την φυσική δομή του καναλιού και πηγαίνουν κατευθείαν στον εγκέφαλο. Γι’ αυτό θεωρούμε, ότι η Χάθα Γιόγκα αποτελεί την προκαταρκτική πρακτική για την Τάντρα, για την Κουνταλίνι και για την Κρίγια Γ ιόγκα. Όταν οι ρίσις ανακάλυψαν την επιστήμη της Χάθα Γιόγκα, δεν είχαν κατά νου την θεραπεία. Παρόλο, που η Γιόγκα αποδείχθηκε πολύ αποτελεσματική στην θεραπεία πολλών δύσκολων και ανίατων ασθενειών, θεωρώ τα θεραπευτικά αποτελέσματα της Γιόγκα σαν παραπροϊόν και περιστασιακά.
Το κύριο αντικείμενο της Χάθα Γιόγκα είναι να δημιουργήσει μια απόλυτη ισορροπία των ενεργειών και των διαδικασιών της πρανικής και νοητικής δύναμης. Όταν επιτευχθεί αυτή η ισορροπία, τα κύματα, που παράγονται, αφυπνίζουν τη σουσούμνα νάντι – την κεντρική δύναμη, που είναι υπεύθυνη, για να διαφωτίσει τα ανώτερα κέντρα της ανθρώπινης συνειδητότητας. Ο πραγματικός σκοπός λοιπόν της Χάθα Γιόγκα δεν είναι να κτίσει το σώμα ή να καλυτερεύσει την υγεία, αλλά να ενεργοποιήσει και να αφυπνίσει τα ανώτερα κέντρα, που είναι υπεύθυνα για την εξέλιξη της ανθρώπινης συνειδητότητας. Εάν η Χάθα Γιόγκα δεν χρησιμοποιηθεί γι’ αυτόν τον σκοπό, τότε χάνει το πραγματικό της νόημα.
Η Βάση για την Μεταμόρφωση
Η ηλιακή ενέργεια αντιπροσωπεύει τον ήλιο – την πράνα. Η σεληνιακή ενέργεια αντιπροσωπεύει το φεγγάρι, το νου. Αυτές οι δύο δυνάμεις διατηρούν τον ρυθμό της ζωής και της συνειδητότητας. Αυτό είναι ένα στάδιο της εξέλιξης και η ανθρωπότητα πρέπει να εξελιχθεί. Εάν ο πολιτισμός δεν έχει μια δομή, που να συμβαδίζει με την εξέλιξη, τότε ο άνθρωπος πρέπει να αντιμετωπίσει την καταστροφή, τον θάνατο και την τέλεια εξουδετέρωση. Δεν μπορεί κανείς να αρνηθεί την εξέλιξη. Τα πάντα σ’ αυτό το σύμπαν εξελίσσονται ακόμη και τα βράχια. Εάν υπάρχει μεταμόρφωση σε κάθε σημείο της δημιουργίας, γιατί να μην υποστεί και η συνειδητότητα του ανθρώπου αυτή την μεταμόρφωση; Η μεταμόρφωση είναι επιστημονικό γεγονός. Δεν είναι φιλοσοφία, πίστη ή δόγμα. Είναι ο δρόμος της εξέλιξης και δίνει νόημα στη ζωή. Αυτό το φυσικό σώμα διαρκώς υφίσταται διάφορες διαδικασίες μεταμόρφωσης, που επηρεάζουν κάθε κύτταρο της υλικής του σύστασης.
Τώρα οι άνθρωποι έχουν αρχίσει να αντιλαμβάνονται, ότι η ύλη στην απόλυτη μορφή της είναι ενέργεια. Γι’ αυτό θα πρέπει να αναλύσουμε και να ορίσουμε πάλι το σώμα και να εξετάσουμε πώς μπορεί να γίνει αυτή η μεταμόρφωση. Μπορεί να μετατραπεί το σώμα σε σωματίδια φωτός; Σκεφθείτε το σχετικά με την επιστήμη, όχι σε σχέση με την πίστη, που είχατε μέχρι τώρα. Εάν αυτό το σώμα μπορεί να υποστεί μια μεταμόρφωση, τότε με ποιο τρόπο; Η απάντηση είναι η Γιόγκα. Με τις διαδικασίες της Γιόγκα το σώμα γίνεται τόσο λεπτό και τόσο αγνό, που μεταμορφώνεται σε Γιογκικό σώμα, το οποίο δεν επηρεάζεται από τα γηρατειά και την αρρώστια.
Η εξάσκηση της Χάθα Γιόγκα γίνεται για να ξεκινήσει μια διαδικασία σ’ αυτό το φυσικό σώμα, με την οποία τα πρανικά κύτταρα και οι νοητικές δυνάμεις, που αντιδρούν μεταξύ τους στο πλαίσιο της ζωής και της ύπαρξης, μπορούν να μεταμορφωθούν. Εκτός αν υποστούν μεταμόρφωση τα φυσικά κύτταρα, άδικα θα συζητήσουμε για τη σύμπνοια ή την ενότητα. Μας ανοίγεται μια μεγάλη προοπτική. Εάν η ύλη στην απόλυτή της μορφή είναι ενέργεια , τότε αυτό το φυσικό σώμα μπορεί να μεταμορφωθεί σε σκέτη ενέργεια με την συστηματική πρακτική έξι τεχνικών καθαρισμού της Χάθα Γιόγκα: νέτι, ντάουτι, μπάστι, νάουλι, καπαλμπάτι και τρατάκ. Μετά θα πρέπει κανείς να κάνει πραναγιάμα.
Οι Διαστάσεις της Πράνα
Η Χάθα Γιόγκα είναι η προετοιμασία για τη πραναγιάμα. Οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν, ότι η πραναγιάμα είναι απλώς αναπνευστικές ασκήσεις, αλλά στην πραγματικότητα είναι πολύ περισσότερα. Στα Σανσκριτικά «αγιάμα» σημαίνει στην κυριολεξία διάσταση, όχι έλεγχος. Οπότε κάνει κανείς πραναγιάμα, για να ευρύνει τις διαστάσεις της Πράνα. Πριν από πολλά χρόνια ήθελα να ξέρω για τις διαστάσεις της πράνα. Η πράνα έχει πολλά επίπεδα ύπαρξης. Σε ποια επίπεδα κυλάει η πράνα; Τι συμβαίνει εάν δεν κυκλοφορεί η πράνα;
Eκείνη την εποχή περίπου είδα ένα όνειρο. Είδα μια ωραία πόλη με τεράστιους δρόμους με στύλους ηλεκτρισμού κατά μήκος τους. Μπήκα στα κτίρια και βρήκα φώτα, τηλέφωνα, τηλεοράσεις, τα πάντα, αλλά δεν υπήρχε ηλεκτρισμός. Ολόκληρη η πόλη βρισκόταν βυθισμένη στο σκοτάδι. Ομοίως και μέσα μας βρίσκονται επίπεδα ύπαρξης, περιοχές της συνειδητότητας, που είναι βυθισμένες στο απόλυτο σκοτάδι. Αυτά τα επίπεδα είναι πολύ πιο όμορφα και δημιουργικά απ’ αυτά, στα οποία ζούμε τώρα. Πώς όμως θα διεισδύσουμε σ’ αυτά και πώς θα τα φωτίσουμε; Δεν έχει νόημα να μιλάμε για διαφορετικές καταστάσεις της συνειδητότητας. Πρέπει να μπορεί κανείς να έχει την εμπειρία τους, όπως έχετε την εμπειρία της κατάστασης του ονείρου ή του ύπνου. Όταν αφυπνισθεί η πρανική ενέργεια, με την άσκηση της πραναγιάμα, κυκλοφορεί σ’ αυτές τις σκοτεινές περιοχές της συνειδητότητας. Τότε φωτίζεται η εσωτερική πόλη και ο άνθρωπος ξαναγεννιέται σε μια καινούργια περιοχή της εμπειρίας.
Η Πρακτική Άποψη
Εάν θέλετε να έχετε αυτές τις υπερβατικές εμπειρίες, οι πρακτικές της Χάθα Γιόγκα και της Πραναγιάμα θα έπρεπε να τελειοποιηθούν. Επίσης θα πρέπει να τηρεί κανείς τους κανόνες και τις συμβουλές. Αυτό δεν σημαίνει να αφήσει κανείς όλες τις απολαύσεις της ζωής, αλλά όπως ξέρετε καλά «Δεν μπορείς να έχεις την πίττα ολάκερη και τον σκύλο χορτάτο». Μόλις λοιπόν αποφασίσεις να εισχωρήσεις σε μια άλλη διάσταση της συνειδητότητας, πρέπει να είσαι έτοιμος να θυσιάσεις μερικά από εκείνα τα πράγματα, που είναι οπωσδήποτε καταστρεπτικά στην άσκηση της πραναγιάμα και της Χάθα Γιόγκα. Αυτό είναι ένα σημαντικό σημείο, που πρέπει κανείς να σκεφθεί. Επομένως σας θυμίζω, ότι οι πρακτικές της Χάθα Γιόγκα, των ασάνων και πραναγιάμα, έχουν τελικό προορισμό την ποιότητα της ανθρώπινης συνειδητότητας – όχι μόνο ο νους. Με αυτή τη γνώση, με αυτή την αντιμετώπιση, μπορούμε να προχωρήσουμε μέσα από τις ασκήσεις.
Το νέτι είναι μια απλή πρακτική, κατά την οποία χύνουμε ζεστό αλμυρό νερό μέσα από το ένα ρουθούνι και το βγάζουμε από το άλλο. Με την πρακτική θα μπορείτε να αναρροφήσετε ένα δοχείο κρύο νερό με μιας και από τα δύο ρουθούνια και θα δείτε τι δροσιστικό και ανανεωτικό, που είναι. Οι πρακτικές ντάουτι έχουν κυρίως σχέση με τον καθαρισμό της πεπτικής οδού. Υπάρχουν πολλοί τύποι ντάουτι. Το κούντζαλ, η πλύση του στομάχου, γίνεται με το να πιεί κανείς αλμυρό νερό και μετά να το κάνει εμετό. Το Βάστρα ντάουτι καθαρίζει την βλέννα από τον οισοφάγο και το στομάχι με το να καταπιεί κάποιος μια μακριά λεπτή λωρίδα ύφασμα και μετά την τραβάει έξω.
Η Σανκαπραξάλανα πλένει τελείως και κάνει γενική επισκευή σε όλη την πεπτική οδό. Συνίσταται στο να πιεις δέκα έξι ; ποτήρια αλμυρό νερό και να κάνεις μια σειρά από πέντε από πέντε ασάνες μεταξύ διαδοχικών ποτηριών. Αυτό καθαρίζει όλη τη βλέννα, που βρίσκεται σε αποσύνθεση και μυρίζει άσχημα από τα έντερα. Το Μπάστι είναι το Γιογκικό ένεμα, κατά το οποίο αναρροφά κανείς από τον πρωκτό αέρα ή νερό και μετά τα αποβάλλει. Το Νάουλι, το κύλισμα πάνω στην κοιλιά, δυναμώνει την κοιλιά και απομακρύνει όλες τις αδιαθεσίες της κοιλιάς. Το Καπαλμπάτι, η εντατική μπροστινή αναπνοή, καθαρίζει την μπροστινή περιοχή του εγκεφάλου και ετοιμάζει το νου για διαλογισμό. Το Τρατάκ είναι μια μέθοδος συγκέντρωσης, με την οποία ελέγχεις ο νου με το να ελέγχεις τα μάτια.
Για να εξασκηθεί κανείς θέτει ένα σημείο συγκέντρωσης, π.χ. την φλόγα ενός κεριού ή μια μαύρη κουκίδα. Κοιτάξτε σταθερά αυτό το σημείο για ένα λεπτό και μετά κλείστε τα μάτια σας και οραματισθείτε το αντίστοιχο είδωλο στο κέντρο μεταξύ των φρυδιών. Η Χάθα Γιόγκα και η Πραναγιάμα είναι τα θεμέλια για την Κουνταλίνι Γιόγκα και την Τάντρα. Η παράδοσή μου είναι η Βεδάντα, αλλά αντιλαμβάνομαι, ότι αυτή η φιλοσοφία είναι διανοητική και ποτέ δεν μπορείς να φθάσεις το σημείο της εξέλιξης μέσα από την διάνοια. Η διάνοια γίνεται ένας φραγμός στην πνευματική αφύπνιση και πρέπει να βρούμε ένα δυναμικό τρόπο να την ξεπεράσουμε. Έχω δοκιμάσει πολλούς τρόπους και βρήκα, ότι η πραναγιάμα ήταν ο πιο αποτελεσματικός.
Πραναγιάμα
Έχουν γραφεί πολλά για την επιστήμη της Πραναγιάμα – η νάντι σόντανα πραναγιάμα είναι ένας καθαρισμός των καναλιών της ενέργειας. Πρώτα εισπνέετε από το αριστερό ρουθούνι (και διεγείρετε το δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου. Κρατείστε την αναπνοή σας. Μετά εκπνεύστε από το δεξί ρουθούνι (διεγείρετε την αριστερή πλευρά του εγκεφάλου). Κρατείστε πάλι την αναπνοή σας. Η εισπνοή και η εκπνοή είναι μια αυτόματη διαδικασία. Το κουμπάκα, το κράτημα της αναπνοής χρειάζεται χρόνια ολόκληρα για να τελειοποιηθεί. Όταν θα έχετε κάνει μερικές προόδους στην άσκηση της πραναγιάμα και μπορείτε να κρατήσετε την αναπνοή χωρίς δυσφορία, πρέπει να προσθέσετε τη μουλαμπάντα (συστολή του περίνεου), την ουντιάνα μπάντα (συστολή της κοιλιάς) και τζαλαντάρα μπάντα (κλείδωμα του σαγονιού).
Με αυτά θα κοντρολάρετε και θα ισορροπήσετε την αυξημένη ενέργεια σε όλο το σύστημα. Εάν κάνετε πραναγιάμα δεν χρειάζεται να ανησυχείτε για το νου, ο έξαλλος νους δεν υπάρχει για σας. Όσο συνεχίζετε την εξάσκηση της πραναγιάμα, σπρώχνετε την πρανική δύναμη στις διάφορες σκοτεινές περιοχές της συνειδητότητάς σας και ο νους σας εξανεμίζεται. Δεν υπάρχει διαδικασία της σκέψης. Οι σκέψεις είναι εντυπώσεις. Διαβάζετε αυτό το κείμενο, είναι μια εντύπωση. Συνειδητοποιείτε τις εντυπώσεις σιγά – σιγά και έτσι νομίζετε, ότι κινούνται. Αλλά οι σκέψεις δεν κινούνται – δεν ταξιδεύουν στο παρελθόν, στο παρόν και στο μέλλον – είναι απλώς εκεί, αυτό είναι όλο. Όταν αλλάζετε την δομή της υλικής ουσίας, τότε και η νοητική ουσία αυτομάτως υφίσταται αλλαγή. Ο νους είναι μια περαιτέρω εκδήλωση του σώματος και όταν επηρεάζετε το νου, επηρεάζετε και το πνεύμα. Ώστε, σώμα, νους και πνεύμα δεν είναι «η τριάδα», είναι η μονάδα, ένα.
Αυτό είναι το νόημα πίσω από τις ασκήσεις της πραναγιάμα και της Χάθα Γιόγκα. Στην Ινδία είναι πολύ γνωστή η άσκηση του μπου σαμάντι (υπόγειο σαμάντι). Ο Γιόγκι θάβεται υπογείως και παραμένει εκεί σε μία κατάσταση υπνωτικής καταληψίας για πολλές μέρες συνέχεια. Ο ρυθμός της αναπνοής του και ο μεταβολισμός του επιβραδύνονται εκπληκτικά. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς των επιστημόνων, ένας κανονικός άνθρωπος θα πέθαινε μετά από δύο ώρες σε μια τέτοια κατάσταση. Αλλά μερικοί Γιόγκις μπορούν να ελαττώσουν εκούσια τον ρυθμό των φυσικών τους λειτουργιών και έτσι μειώνεται κατά πολύ η ανάγκη για οξυγόνο. Το 1977 ο Σουάμι Σατυαμούρτι, που ήταν 102 χρόνων, τάφηκε για 9 ημέρες. Μετά από 6 μέρες θεωρήθηκε κλινικά νεκρός. Σύμφωνα με τις ενδείξεις μηχανημάτων, που κατέγραψαν τον σφυγμό του, η καρδιά του είχε σταματήσει, πράγμα το οποίο σήμαινε, ότι ο εγκέφαλός του στερείτο το οξυγόνο. Την ένατη μέρα βγήκε από «τον τάφο» του σε τέλεια υγεία, όπως διαπίστωσαν γιατροί και επιστήμονες, που είχαν παρακολουθήσει το πείραμα.
Αυτό είναι ένα καταπληκτικό γεγονός. Μπορεί να μην είναι ένα μεγάλο πνευματικό κατόρθωμα, αλλά είναι οπωσδήποτε ένα επιστημονικό κατόρθωμα και μία καθοδήγηση. Με τις ασκήσεις της πραναγιάμα, μπορεί κανείς να κυριαρχήσει στις ακούσιες διαδικασίες του σώματος, του εγκεφάλου και του νου. Ο έλεγχος αυτών των διαδικασιών σας επιτρέπει να κατευθύνετε την ροή και τον προορισμό της ζωής σας – καθώς και του θανάτου σας. Η Χάθα Γιόγκα είναι μια μεγάλη επιστήμη, που ο καθένας μπορεί να ασκήσει ανάλογα με την ειδικότητά του. Ίσως όχι όλες οι τεχνικές, αλλά τουλάχιστον λίγες απ’ αυτές μπορούν να γίνονται κάθε μέρα.
Οι τεχνικές της Χάθα Γιόγκα, μαζί με ασάνας και μερικές πραναγιάμα, είναι αρκετές για τους περισσότερους ανθρώπους. Έχω τον μεγαλύτερο σεβασμό για τον διαλογισμό, αλλά πιστεύω, ότι είναι απαραίτητο να κάνει κανείς πρώτα αυτά τα τρία προκαταρκτικά σκέλη. Έπειτα μπορείτε να προχωρήσετε κι άλλο, αν χρειάζεται. Εάν όμως η προετοιμασία είναι τέλεια, δεν θα χρειασθεί να μάθετε διαλογισμό από κανένα. Μια ωραία μέρα, ενώ θα κάνετε πραναγιάμα, θα υψωθεί ο νους σας σ’ ένα καινούργιο βασίλειο της συνειδητότητας. Διάλεξη του Σουάμι Σατυανάντα Σαρασουάτι στο «Διεθνές Συνέδριο Γιόγκα», στο Δουβλίνο, στις 22 Σεπτεμβρίου 1979
Comments
polina
Tue, 13/10/2015 - 23:47
Permalink
Χάθα Γιόγκα, το θεμέλιο της Τάντρα
Click για περισσότερα
Η Χάθα Γιόγκα είναι μια πολύ σημαντική επιστήμη. Τα αρχαία χρόνια την ασκούσαν για πολλά χρόνια, σαν μια προετοιμασία για ανώτερες καταστάσεις συνειδητότητας. Τώρα όμως έχει ξεχαστεί τελείως ο πραγματικός σκοπός αυτής της μεγάλης επιστήμης. Οι πρακτικές της Χάθα Γιόγκα, τις οποίες είχαν συνθέσει οι ρίσις και οι σοφοί των παλαιών χρόνων για την εξέλιξη της ανθρωπότητας, τώρα κατανοούνται και χρησιμοποιούνται με πολύ περιορισμένο τρόπο. Πολύ συχνά ακούμε τους άλλους να λένε: «Α, δεν κάνω διαλογισμό, κάνω μόνο σωματική γιόγκα, Χάθα Γιόγκα». Τώρα, όμως έφθασε η στιγμή να διορθώσουμε αυτό το λάθος.
Ίντα και Πίνγκαλα
Η Χάθα Γιόγκα αφορά δύο σημαντικά και ουσιαστικά συστήματα στο φυσικό μας σώμα – τις ηλιακές και σεληνιακές δυνάμεις. Στην Τάντρα και στην Χάθα Γιόγκα, είναι γνωστές σαν Ίντα και Πίνγκαλα. Η Ίντα αντιπροσωπεύει την νοητική δύναμη και η Πίνγκαλα την πρανική δύναμη. Αυτές οι πρανικές και νοητικές δυνάμεις αντιδρούν μεταξύ τους στο σώμα και ελέγχουν, οδηγούν και κατευθύνουν η κάθε μία, τις ιδιότητες της δράσης και της γνώσης. Χάρη σ’ αυτές, ζούμε, κινούμεθα, σκεπτόμαστε και έχουμε γνώσεις.
Οι πρανικές και νοητικές δυνάμεις κυκλοφορούν διαμέσου των Ίντα και Πίνγκαλα νάντις μέσα στην δομή της σπονδυλικής στήλης. Σε κάθε τσάκρα αυτές διακλαδίζονται και μέσα από το δίκτυο των νάντις πηγαίνουν σε όλα τα ανάλογα όργανα και σημεία του σώματος. Οι γραφές και τα Ταντρικά κείμενα αναφέρουν, ότι αυτό το φυσικό σώμα περιέχει ένα πλέγμα από 72.000 νάντις. Πιστεύω, ότι αυτό είναι ένας πολύ συγκριτικός υπολογισμός. Νάντι δεν σημαίνει νεύρο. Σημαίνει μια ροή, όπως ακριβώς κυκλοφορεί ένα ραδιοφωνικό κύμα ή μια ακτίνα λέιζερ. Υπάρχουν 72.000 κανάλια ή ροές, που μεταφέρουν αυτές τις δύο ενέργειες Ίντα και Πίνγκαλα, που αντιδρούν μεταξύ τους, σε κάθε πόρο του ανθρώπινου σώματος. Δεν υπάρχει ούτε ένα σημείο σ’ αυτό το σώμα, που να μην έχει την αλληλοεπίδραση αυτών των δύο δυνάμεων.
Στις πρακτικές της Χάθα Γιόγκα ενδιαφερόμαστε για την ισορρόπηση της Ίντα και της Πίνγκαλα – αυτές τις δύο δυνάμεις, που αλληλοαντιδρούν τις δυνάμεις της πράνα και του νου. Όταν κυριαρχεί η πρανική δύναμη και η νοητική δύναμη γίνεται δευτερεύουσα, τότε δημιουργούνται σωματικές διαταραχές ισορροπίας εξ’ αιτίας της υπερβολικής πράνας στο σύστημα. Από την άλλη πλευρά, αν κυριαρχεί η νοητική δύναμη και είναι δευτερεύουσα η πρανική δύναμη, τότε δημιουργούνται ασθένειες του νου. Αυτός είναι ο ορισμός των σωματοψυχικών και των ψυχοσωματικών ασθενειών. Οι αρρώστιες δεν προέρχονται μόνο από το νου, προέρχονται επίσης και από το σώμα. Το σώμα είναι μέρος του νου και ο νους είναι μέρος του σώματος. Ο νους και το σώμα δεν είναι δύο ξεχωριστές πραγματικότητες. Σε διαφορετικά στάδια της εκδήλωσής τους, τα γνωρίζουμε σαν σώμα και νου, αλλά στην ουσία είναι ένα πράγμα.
Επιστήμη του Εξαγνισμού
Για να καθαρίσουμε το νου, είναι απαραίτητο, ολόκληρο το σώμα να υποβληθεί σε μια διαδικασία απόλυτου καθαρισμού. Η Χάθα Γιόγκα είναι επίσης γνωστή σαν η επιστήμη του εξαγνισμού, όχι ενός τύπου καθαρισμός, αλλά έξι τύπων. Το κλίσμα είναι ένα είδος καθαρισμού. Η σανκαπραξάλανα είναι ένα άλλο. Ο καθαρισμός ολόκληρου του νευρικού συστήματος είναι επίσης μέρος της Χάθα Γιόγκα. Διότι εκτός από τον καθαρισμό του φυσικού σώματος, πρέπει να καθαρίσουμε και τα νάντις.
Το σώμα πρέπει να καθαριστεί με έξι διαφορετικούς τρόπους για έξι είδη ακαθαρσιών. Όταν καθαρίσετε το σώμα απ’ αυτές τις ακαθαρσίες, τα νάντις λειτουργούν και απελευθερώνονται οι μπλοκαρισμένες ενέργειες. Τότε οι ενέργειες μεταφέρονται σαν συχνότητες κυμάτων μέσα από την φυσική δομή του καναλιού και πηγαίνουν κατευθείαν στον εγκέφαλο. Γι’ αυτό θεωρούμε, ότι η Χάθα Γιόγκα αποτελεί την προκαταρκτική πρακτική για την Τάντρα, για την Κουνταλίνι και για την Κρίγια Γ ιόγκα. Όταν οι ρίσις ανακάλυψαν την επιστήμη της Χάθα Γιόγκα, δεν είχαν κατά νου την θεραπεία. Παρόλο, που η Γιόγκα αποδείχθηκε πολύ αποτελεσματική στην θεραπεία πολλών δύσκολων και ανίατων ασθενειών, θεωρώ τα θεραπευτικά αποτελέσματα της Γιόγκα σαν παραπροϊόν και περιστασιακά.
Το κύριο αντικείμενο της Χάθα Γιόγκα είναι να δημιουργήσει μια απόλυτη ισορροπία των ενεργειών και των διαδικασιών της πρανικής και νοητικής δύναμης. Όταν επιτευχθεί αυτή η ισορροπία, τα κύματα, που παράγονται, αφυπνίζουν τη σουσούμνα νάντι – την κεντρική δύναμη, που είναι υπεύθυνη, για να διαφωτίσει τα ανώτερα κέντρα της ανθρώπινης συνειδητότητας. Ο πραγματικός σκοπός λοιπόν της Χάθα Γιόγκα δεν είναι να κτίσει το σώμα ή να καλυτερεύσει την υγεία, αλλά να ενεργοποιήσει και να αφυπνίσει τα ανώτερα κέντρα, που είναι υπεύθυνα για την εξέλιξη της ανθρώπινης συνειδητότητας. Εάν η Χάθα Γιόγκα δεν χρησιμοποιηθεί γι’ αυτόν τον σκοπό, τότε χάνει το πραγματικό της νόημα.
Η Βάση για την Μεταμόρφωση
Η ηλιακή ενέργεια αντιπροσωπεύει τον ήλιο – την πράνα. Η σεληνιακή ενέργεια αντιπροσωπεύει το φεγγάρι, το νου. Αυτές οι δύο δυνάμεις διατηρούν τον ρυθμό της ζωής και της συνειδητότητας. Αυτό είναι ένα στάδιο της εξέλιξης και η ανθρωπότητα πρέπει να εξελιχθεί. Εάν ο πολιτισμός δεν έχει μια δομή, που να συμβαδίζει με την εξέλιξη, τότε ο άνθρωπος πρέπει να αντιμετωπίσει την καταστροφή, τον θάνατο και την τέλεια εξουδετέρωση. Δεν μπορεί κανείς να αρνηθεί την εξέλιξη. Τα πάντα σ’ αυτό το σύμπαν εξελίσσονται ακόμη και τα βράχια. Εάν υπάρχει μεταμόρφωση σε κάθε σημείο της δημιουργίας, γιατί να μην υποστεί και η συνειδητότητα του ανθρώπου αυτή την μεταμόρφωση; Η μεταμόρφωση είναι επιστημονικό γεγονός. Δεν είναι φιλοσοφία, πίστη ή δόγμα. Είναι ο δρόμος της εξέλιξης και δίνει νόημα στη ζωή. Αυτό το φυσικό σώμα διαρκώς υφίσταται διάφορες διαδικασίες μεταμόρφωσης, που επηρεάζουν κάθε κύτταρο της υλικής του σύστασης.
Τώρα οι άνθρωποι έχουν αρχίσει να αντιλαμβάνονται, ότι η ύλη στην απόλυτη μορφή της είναι ενέργεια. Γι’ αυτό θα πρέπει να αναλύσουμε και να ορίσουμε πάλι το σώμα και να εξετάσουμε πώς μπορεί να γίνει αυτή η μεταμόρφωση. Μπορεί να μετατραπεί το σώμα σε σωματίδια φωτός; Σκεφθείτε το σχετικά με την επιστήμη, όχι σε σχέση με την πίστη, που είχατε μέχρι τώρα. Εάν αυτό το σώμα μπορεί να υποστεί μια μεταμόρφωση, τότε με ποιο τρόπο; Η απάντηση είναι η Γιόγκα. Με τις διαδικασίες της Γιόγκα το σώμα γίνεται τόσο λεπτό και τόσο αγνό, που μεταμορφώνεται σε Γιογκικό σώμα, το οποίο δεν επηρεάζεται από τα γηρατειά και την αρρώστια.
Η εξάσκηση της Χάθα Γιόγκα γίνεται για να ξεκινήσει μια διαδικασία σ’ αυτό το φυσικό σώμα, με την οποία τα πρανικά κύτταρα και οι νοητικές δυνάμεις, που αντιδρούν μεταξύ τους στο πλαίσιο της ζωής και της ύπαρξης, μπορούν να μεταμορφωθούν. Εκτός αν υποστούν μεταμόρφωση τα φυσικά κύτταρα, άδικα θα συζητήσουμε για τη σύμπνοια ή την ενότητα. Μας ανοίγεται μια μεγάλη προοπτική. Εάν η ύλη στην απόλυτή της μορφή είναι ενέργεια , τότε αυτό το φυσικό σώμα μπορεί να μεταμορφωθεί σε σκέτη ενέργεια με την συστηματική πρακτική έξι τεχνικών καθαρισμού της Χάθα Γιόγκα: νέτι, ντάουτι, μπάστι, νάουλι, καπαλμπάτι και τρατάκ. Μετά θα πρέπει κανείς να κάνει πραναγιάμα.
Οι Διαστάσεις της Πράνα
Η Χάθα Γιόγκα είναι η προετοιμασία για τη πραναγιάμα. Οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν, ότι η πραναγιάμα είναι απλώς αναπνευστικές ασκήσεις, αλλά στην πραγματικότητα είναι πολύ περισσότερα. Στα Σανσκριτικά «αγιάμα» σημαίνει στην κυριολεξία διάσταση, όχι έλεγχος. Οπότε κάνει κανείς πραναγιάμα, για να ευρύνει τις διαστάσεις της Πράνα. Πριν από πολλά χρόνια ήθελα να ξέρω για τις διαστάσεις της πράνα. Η πράνα έχει πολλά επίπεδα ύπαρξης. Σε ποια επίπεδα κυλάει η πράνα; Τι συμβαίνει εάν δεν κυκλοφορεί η πράνα;
Eκείνη την εποχή περίπου είδα ένα όνειρο. Είδα μια ωραία πόλη με τεράστιους δρόμους με στύλους ηλεκτρισμού κατά μήκος τους. Μπήκα στα κτίρια και βρήκα φώτα, τηλέφωνα, τηλεοράσεις, τα πάντα, αλλά δεν υπήρχε ηλεκτρισμός. Ολόκληρη η πόλη βρισκόταν βυθισμένη στο σκοτάδι. Ομοίως και μέσα μας βρίσκονται επίπεδα ύπαρξης, περιοχές της συνειδητότητας, που είναι βυθισμένες στο απόλυτο σκοτάδι. Αυτά τα επίπεδα είναι πολύ πιο όμορφα και δημιουργικά απ’ αυτά, στα οποία ζούμε τώρα. Πώς όμως θα διεισδύσουμε σ’ αυτά και πώς θα τα φωτίσουμε; Δεν έχει νόημα να μιλάμε για διαφορετικές καταστάσεις της συνειδητότητας. Πρέπει να μπορεί κανείς να έχει την εμπειρία τους, όπως έχετε την εμπειρία της κατάστασης του ονείρου ή του ύπνου. Όταν αφυπνισθεί η πρανική ενέργεια, με την άσκηση της πραναγιάμα, κυκλοφορεί σ’ αυτές τις σκοτεινές περιοχές της συνειδητότητας. Τότε φωτίζεται η εσωτερική πόλη και ο άνθρωπος ξαναγεννιέται σε μια καινούργια περιοχή της εμπειρίας.
Η Πρακτική Άποψη
Εάν θέλετε να έχετε αυτές τις υπερβατικές εμπειρίες, οι πρακτικές της Χάθα Γιόγκα και της Πραναγιάμα θα έπρεπε να τελειοποιηθούν. Επίσης θα πρέπει να τηρεί κανείς τους κανόνες και τις συμβουλές. Αυτό δεν σημαίνει να αφήσει κανείς όλες τις απολαύσεις της ζωής, αλλά όπως ξέρετε καλά «Δεν μπορείς να έχεις την πίττα ολάκερη και τον σκύλο χορτάτο». Μόλις λοιπόν αποφασίσεις να εισχωρήσεις σε μια άλλη διάσταση της συνειδητότητας, πρέπει να είσαι έτοιμος να θυσιάσεις μερικά από εκείνα τα πράγματα, που είναι οπωσδήποτε καταστρεπτικά στην άσκηση της πραναγιάμα και της Χάθα Γιόγκα. Αυτό είναι ένα σημαντικό σημείο, που πρέπει κανείς να σκεφθεί. Επομένως σας θυμίζω, ότι οι πρακτικές της Χάθα Γιόγκα, των ασάνων και πραναγιάμα, έχουν τελικό προορισμό την ποιότητα της ανθρώπινης συνειδητότητας – όχι μόνο ο νους. Με αυτή τη γνώση, με αυτή την αντιμετώπιση, μπορούμε να προχωρήσουμε μέσα από τις ασκήσεις.
Το νέτι είναι μια απλή πρακτική, κατά την οποία χύνουμε ζεστό αλμυρό νερό μέσα από το ένα ρουθούνι και το βγάζουμε από το άλλο. Με την πρακτική θα μπορείτε να αναρροφήσετε ένα δοχείο κρύο νερό με μιας και από τα δύο ρουθούνια και θα δείτε τι δροσιστικό και ανανεωτικό, που είναι. Οι πρακτικές ντάουτι έχουν κυρίως σχέση με τον καθαρισμό της πεπτικής οδού. Υπάρχουν πολλοί τύποι ντάουτι. Το κούντζαλ, η πλύση του στομάχου, γίνεται με το να πιεί κανείς αλμυρό νερό και μετά να το κάνει εμετό. Το Βάστρα ντάουτι καθαρίζει την βλέννα από τον οισοφάγο και το στομάχι με το να καταπιεί κάποιος μια μακριά λεπτή λωρίδα ύφασμα και μετά την τραβάει έξω.
Η Σανκαπραξάλανα πλένει τελείως και κάνει γενική επισκευή σε όλη την πεπτική οδό. Συνίσταται στο να πιεις δέκα έξι ; ποτήρια αλμυρό νερό και να κάνεις μια σειρά από πέντε από πέντε ασάνες μεταξύ διαδοχικών ποτηριών. Αυτό καθαρίζει όλη τη βλέννα, που βρίσκεται σε αποσύνθεση και μυρίζει άσχημα από τα έντερα. Το Μπάστι είναι το Γιογκικό ένεμα, κατά το οποίο αναρροφά κανείς από τον πρωκτό αέρα ή νερό και μετά τα αποβάλλει. Το Νάουλι, το κύλισμα πάνω στην κοιλιά, δυναμώνει την κοιλιά και απομακρύνει όλες τις αδιαθεσίες της κοιλιάς. Το Καπαλμπάτι, η εντατική μπροστινή αναπνοή, καθαρίζει την μπροστινή περιοχή του εγκεφάλου και ετοιμάζει το νου για διαλογισμό. Το Τρατάκ είναι μια μέθοδος συγκέντρωσης, με την οποία ελέγχεις ο νου με το να ελέγχεις τα μάτια.
Για να εξασκηθεί κανείς θέτει ένα σημείο συγκέντρωσης, π.χ. την φλόγα ενός κεριού ή μια μαύρη κουκίδα. Κοιτάξτε σταθερά αυτό το σημείο για ένα λεπτό και μετά κλείστε τα μάτια σας και οραματισθείτε το αντίστοιχο είδωλο στο κέντρο μεταξύ των φρυδιών. Η Χάθα Γιόγκα και η Πραναγιάμα είναι τα θεμέλια για την Κουνταλίνι Γιόγκα και την Τάντρα. Η παράδοσή μου είναι η Βεδάντα, αλλά αντιλαμβάνομαι, ότι αυτή η φιλοσοφία είναι διανοητική και ποτέ δεν μπορείς να φθάσεις το σημείο της εξέλιξης μέσα από την διάνοια. Η διάνοια γίνεται ένας φραγμός στην πνευματική αφύπνιση και πρέπει να βρούμε ένα δυναμικό τρόπο να την ξεπεράσουμε. Έχω δοκιμάσει πολλούς τρόπους και βρήκα, ότι η πραναγιάμα ήταν ο πιο αποτελεσματικός.
Πραναγιάμα
Έχουν γραφεί πολλά για την επιστήμη της Πραναγιάμα – η νάντι σόντανα πραναγιάμα είναι ένας καθαρισμός των καναλιών της ενέργειας. Πρώτα εισπνέετε από το αριστερό ρουθούνι (και διεγείρετε το δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου. Κρατείστε την αναπνοή σας. Μετά εκπνεύστε από το δεξί ρουθούνι (διεγείρετε την αριστερή πλευρά του εγκεφάλου). Κρατείστε πάλι την αναπνοή σας. Η εισπνοή και η εκπνοή είναι μια αυτόματη διαδικασία. Το κουμπάκα, το κράτημα της αναπνοής χρειάζεται χρόνια ολόκληρα για να τελειοποιηθεί. Όταν θα έχετε κάνει μερικές προόδους στην άσκηση της πραναγιάμα και μπορείτε να κρατήσετε την αναπνοή χωρίς δυσφορία, πρέπει να προσθέσετε τη μουλαμπάντα (συστολή του περίνεου), την ουντιάνα μπάντα (συστολή της κοιλιάς) και τζαλαντάρα μπάντα (κλείδωμα του σαγονιού).
Με αυτά θα κοντρολάρετε και θα ισορροπήσετε την αυξημένη ενέργεια σε όλο το σύστημα. Εάν κάνετε πραναγιάμα δεν χρειάζεται να ανησυχείτε για το νου, ο έξαλλος νους δεν υπάρχει για σας. Όσο συνεχίζετε την εξάσκηση της πραναγιάμα, σπρώχνετε την πρανική δύναμη στις διάφορες σκοτεινές περιοχές της συνειδητότητάς σας και ο νους σας εξανεμίζεται. Δεν υπάρχει διαδικασία της σκέψης. Οι σκέψεις είναι εντυπώσεις. Διαβάζετε αυτό το κείμενο, είναι μια εντύπωση. Συνειδητοποιείτε τις εντυπώσεις σιγά – σιγά και έτσι νομίζετε, ότι κινούνται. Αλλά οι σκέψεις δεν κινούνται – δεν ταξιδεύουν στο παρελθόν, στο παρόν και στο μέλλον – είναι απλώς εκεί, αυτό είναι όλο. Όταν αλλάζετε την δομή της υλικής ουσίας, τότε και η νοητική ουσία αυτομάτως υφίσταται αλλαγή. Ο νους είναι μια περαιτέρω εκδήλωση του σώματος και όταν επηρεάζετε το νου, επηρεάζετε και το πνεύμα. Ώστε, σώμα, νους και πνεύμα δεν είναι «η τριάδα», είναι η μονάδα, ένα.
Αυτό είναι το νόημα πίσω από τις ασκήσεις της πραναγιάμα και της Χάθα Γιόγκα. Στην Ινδία είναι πολύ γνωστή η άσκηση του μπου σαμάντι (υπόγειο σαμάντι). Ο Γιόγκι θάβεται υπογείως και παραμένει εκεί σε μία κατάσταση υπνωτικής καταληψίας για πολλές μέρες συνέχεια. Ο ρυθμός της αναπνοής του και ο μεταβολισμός του επιβραδύνονται εκπληκτικά. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς των επιστημόνων, ένας κανονικός άνθρωπος θα πέθαινε μετά από δύο ώρες σε μια τέτοια κατάσταση. Αλλά μερικοί Γιόγκις μπορούν να ελαττώσουν εκούσια τον ρυθμό των φυσικών τους λειτουργιών και έτσι μειώνεται κατά πολύ η ανάγκη για οξυγόνο. Το 1977 ο Σουάμι Σατυαμούρτι, που ήταν 102 χρόνων, τάφηκε για 9 ημέρες. Μετά από 6 μέρες θεωρήθηκε κλινικά νεκρός. Σύμφωνα με τις ενδείξεις μηχανημάτων, που κατέγραψαν τον σφυγμό του, η καρδιά του είχε σταματήσει, πράγμα το οποίο σήμαινε, ότι ο εγκέφαλός του στερείτο το οξυγόνο. Την ένατη μέρα βγήκε από «τον τάφο» του σε τέλεια υγεία, όπως διαπίστωσαν γιατροί και επιστήμονες, που είχαν παρακολουθήσει το πείραμα.
Αυτό είναι ένα καταπληκτικό γεγονός. Μπορεί να μην είναι ένα μεγάλο πνευματικό κατόρθωμα, αλλά είναι οπωσδήποτε ένα επιστημονικό κατόρθωμα και μία καθοδήγηση. Με τις ασκήσεις της πραναγιάμα, μπορεί κανείς να κυριαρχήσει στις ακούσιες διαδικασίες του σώματος, του εγκεφάλου και του νου. Ο έλεγχος αυτών των διαδικασιών σας επιτρέπει να κατευθύνετε την ροή και τον προορισμό της ζωής σας – καθώς και του θανάτου σας. Η Χάθα Γιόγκα είναι μια μεγάλη επιστήμη, που ο καθένας μπορεί να ασκήσει ανάλογα με την ειδικότητά του. Ίσως όχι όλες οι τεχνικές, αλλά τουλάχιστον λίγες απ’ αυτές μπορούν να γίνονται κάθε μέρα.
Οι τεχνικές της Χάθα Γιόγκα, μαζί με ασάνας και μερικές πραναγιάμα, είναι αρκετές για τους περισσότερους ανθρώπους. Έχω τον μεγαλύτερο σεβασμό για τον διαλογισμό, αλλά πιστεύω, ότι είναι απαραίτητο να κάνει κανείς πρώτα αυτά τα τρία προκαταρκτικά σκέλη. Έπειτα μπορείτε να προχωρήσετε κι άλλο, αν χρειάζεται. Εάν όμως η προετοιμασία είναι τέλεια, δεν θα χρειασθεί να μάθετε διαλογισμό από κανένα. Μια ωραία μέρα, ενώ θα κάνετε πραναγιάμα, θα υψωθεί ο νους σας σ’ ένα καινούργιο βασίλειο της συνειδητότητας. Διάλεξη του Σουάμι Σατυανάντα Σαρασουάτι στο «Διεθνές Συνέδριο Γιόγκα», στο Δουβλίνο, στις 22 Σεπτεμβρίου 1979