Περί Αστροϊατρικής

Κατά την αστρολογία η επιστήμη που ασχολείται με την παρακολούθηση και τη συσχέτιση των μακροκοσμικών και μικροκοσμικών γεγονότων, αναφορικά με την επίδραση των αστρικών διαμορφώσεων του στερεώματος και συνάγει συμπεράσματα επί της βιολογικής συστάσεως του ανθρώπου, επί της ιδιοσυστασίας και επί της ιδιοσυγκρασίας αυτού και επί των παθολογικών και νοσογόνων προδιαθέσεων, καλείται Αστροϊατρική, εκφραζόμενη με τις μελέτες και παρατηρήσεις των σύγχρονων επιστημών της Αστροβιολογίας και Κοσμοβιολογίας.

Η αστροϊατρική είναι πανάρχαια επιστήμη χρονολογούμενη από του Ερμού του Τρισμεγίστου, ενώ 430 χρόνια από της εποχής του Σολομώντος, ο ιατρός του βασιλέως Νεχεψώ Πετόσιρις, διέτριψε πρώτος στην αστροϊατρική και διετύπωσε την άποψη ότι τα φάρμακα θα έπρεπε να λαμβάνονται από τον ασθενή μόνο σε συμφωνία προς ωρισμένες διαμορφώσεις των ουρανίων σωμάτων μεταξύ τους. Με τον τρόπο αυτόν έθεσε την ιατρική υπό τα φώτα της αστρολογίας.

Στην αστροιατρική μελετώνται ιδιαιτέρως οι κράσεις του ανθρώπου οι οποίες προσκτώνται από το στερέωμα και λαμβάνονται ασφαλώς κατά την στιγμήν της ελεύσεως του ανθρώπου στη ζωή, στην οποία εντυπώνεται η αστρική σφραγίδα της στιγμής της γεννήσεως.

Την ίδια άποψη διατυπώνει και ο Ερμής ο Τρισμέγιστος ισχυριζόμενος ότι η αρμονική σύγκραση του σώματος βάσει των στοιχείων, αποτελεί την ιδιοσυγκρασία του ατόμου, η οποία έχει σχέση και υπόκειται στη σύγκραση των αστέρων, δηλαδή στις επιδράσεις αυτών κατά τη στιγμή της γεννήσεως. Ισχυρίζεται ότι η ψυχή είναι ουσία καθ’ εαυτήν τελεία, εκλέγουσα εν αρχή της γηΐνης της υπάρξεως το βίο που είναι σύμφωνος προς τους νόμους του αστρικού στερεώματος (ειμαρμένης). Ενσαρκούμενη ελκύει προς εαυτήν, το θυμικό και το επιθυμητικό που είναι συγγενή προς την ύλη.

«Υπάρχουν δε τρία είδη αρμονίας, λέγει ο Στοβαίος στα Ερμητικά: Αρμονία κατά θερμόν, αρμονία κατά ψυχρόν και αρμονία κατά μέσον. Προσαρμόζει δε το σώμα εν συμφωνία προς τον αστέρα, τον επικρατήσαντα κατά τον συνδυασμόν (συγκράσεως) των αστέρων. Παραλαβούσα δε η ψυχή το σώμα καθώς υπό της Ειμαρμένης ετάχθη, παρέχει ζωήν εις το κατασκεύασμα αυτό της φύσεως».

Οι κράσεις προσδίδουν στο σώμα κατά τη γέννησή του εκείνες τις ιδιότητες που θα το καταστήσουν κατάλληλο και ικανό όργανο, γιατί όργανο εκδηλώσεως της ψυχής είναι το σώμα, ώστε να επιτελέση τον δοθέντα προορισμό δια των αναγκαίων δραστηριοτήτων. Διότι συμφώνως προς τα πράγματα, που επλάσθησαν όχι κατά σύμπτωση ή κατά συμβεβηκός, εδόθησαν και οι πράξεις με όμοιο τρόπο ως είδος πραγμάτων, ώστε να εκτελούνται κατά την ιδιαιτερότητα και μοναδικότητα της φύσεώς των και όχι εική και ως έτυχε. Έτσι λοιπόν αν ερχόμενη η ψυχή στον κόσμο, ένεκα δε της βελτιώσεώς της οφείλει να ενεργή δια μέσου ενός ελαττωματικού σώματος, τότε το σώμα αυτό κατ’ ανάγκην θα είναι ελαττωματικό, για να επιτελήται ο προορισμός της απρόσκοπτα. Διότι, όπως ισχυρίζεται και ο Σωκράτης στον Κρατύλο, «πρέπει να εύρη τις ποίον είναι το εκ φύσεως πλασμένον όργανον δια το καθέν και να το αποτυπώση εις εκείνην την ύλην από την οποίαν κατασκευάζει αυτό το έργον, όχι όπως του κατέβη αλλ’ όπως το απαιτεί η φύσις του πράγματος».

Και αυτή είναι η φύση της κράσεως, είτε δηλαδή να προσδίδη την ιδιάζουσα εκείνη διάθεση στον οργανισμό, οπλίζοντάς τον είτε με την αντιδραστική δύναμη κατά των εξωτερικών επιρροών, είτε με τη διάθεση της παθητότητας στις επιρροές αυτές, όπως ορθότατα διατυπώνει ο Ιωάννης Δαμασκηνός, αποδίδοντας την ευρηματικότητα των κράσεων στο Δημιουργό, ο οποίος «με σοφίαν επρονόησεν πως να μην πέσωμεν εις βαρείας ασθενείας».

Το ότι δε η κράση διαπλάττει, υπό γενικότητα βεβαίως, και έναν ανάλογο χαρακτήρα, είναι αποδεκτόν τόσον υπό της ιατρικής και της φυσιολογίας, όσον και υπό της ψυχιατρικής, της ψυχολογίας και της φιλοσοφίας.Διότι κατά την ιατρική, ιδιοσυστασία καλείται ο ίδιος εις έκαστον άτομον τρόπος μορφολογικής διασκευής του σώματος ο οποίος ορίζει τον βαθμόν της φυσικής του δυνάμεως ή αντοχής και την αντίσταση κατά των εξωτερικών νοσογόνων αιτίων. Στην εύτονο ιδιοσυστασία υπάρχει αναλογία μεταξύ του μήκους του σώματος και του βάρους ή του καθολικού πάχους. Η ασθενική ιδιοσυστασία παρουσιάζει μήκος μεγαλύτερο σε σχέση με το βάρος, σκελετό λεπτοφυή, μύες μετρίως ανεπτυγμένους και θώρακα στενό.

Στη φυσιολογία γίνεται αποδεκτός ο απαρτισμός ιδιαιτέρων φυσιολογικών τρόπων ατομικού συντελεστού αντιδράσεως, καθώς και η συμβολή ιδίως των ενδοκρινών αδένων και του οργανοφυτικού νευρικού συστήματος, ώστε να διακρίνωνται ιδιοσυγκρασίες υπερθυρεοειδικές, υποθυρεοειδικές κ.λπ.

Η ψυχιατρική παραδέχεται ότι το κράμα των πέντε διαθέσεων τις οποίες κέκτηται κάθε άνθρωπος σε διαφορετικό βαθμό, αποτελεί την ψυχική ιδιοσυγκρασία, δια της αναμείξεως δε και του συνδυασμού διαφόρων εξ αυτών, γεννώνται οι διάφορες ψυχικές ιδιοσυγκρασίες και οι χαρακτήρες. Στην ψυχιατρική μετεχειρίσθηκαν τον όρο ιδιοσυστασία (constitution), προς υποδήλωση των πέντε ψυχικών τάσεων, οι οποίες επιτρέπουν να προσδιορίσουμε την προσωπικότητα και την συμπεριφορά των ανθρώπων: Ιδιοσυστασία παρανοική, διεστρεμμένη, μυθομανιακή, κυκλοθυμική, ευσυγκίνητος. Οι ιδιοσυστασιακές αυτές τάσεις απορρέουν από την κατά το μάλλον ή ήττον διαβάθμιση των αντιστοίχων ψυχικών διαθέσεων: απληστία, αγαθότητα, κοινωνικότητα ενεργητικότητα, συγκινητικότητα. Έτσι η αγαθότητα και η συγκινητικότητα αν είναι εξηρμένες σε ένα άτομο το κάμνουν φιλεύσπλαχνο. Ο συνδυασμός μεγάλης κοινωνικότητας, απληστίας και ενεργητικότητας με μικρή πρόσμιξη αγαθότητας διαπλάττουν τον χαρακτήρα του ραδιούργου.

Κατά την ψυχολογία, κράση είναι η συνήθης κατάσταση του θυμικού της ψυχής, η οποία είναι σχετική με μία των τεσσάρων κράσεων του σωματικού οργανισμού. Κάθε μία δηλαδή από τις τέσσαρες αυτές κράσεις, έχει και ιδιάζοντα ψυχικά χαρακτηριστικά. Έτσι την αιματώδη κράση χαρακτηρίζει αφ’ ενός μεν ισχυρή τάση προς κίνηση και ισχυρή ερεθιστικότητα των νεύρων, αφ’ ετέρου δε μικρή και βραχείας διάρκειας αυτενέργεια, πολλή φαντασία και μικρού βαθμού συναισθήματα που εναλλάσσονται με γρήγορο ρυθμό, αλλά όχι βαθιά ριζωμένα πάθη, αψιθυμίες που παρέρχονται γρήγορα, ροπή προς απολαύσεις, ελαφρόνοια και γενικά τάση στο να βλέπουν τα πράγματα και τα γεγονότα από της φαιδράς των όψεως. Την χολώδη ή χολερική κράση διακρίνει ισχυρή ερεθιστικότητα του νευρικού συστήματος, συγχρόνως όμως και ισχυρή ενεργητικότητα, ισχυρά και με ταχύ ρυθμό εναλλασσόμενα συναισθήματα και αψιθυμίες, γρήγορες αποφάσεις, απότομη και δραστική ενέργεια, σφοδρά πάθη και σημαντική ικανότητα προς αντίδραση, τάση προς οργή και αλαζονεία, αλλά και μεγαλοψυχία και ελευθεριότητα. Ο μελαγχολικής κράσεως ασχολείται μάλλον με τον εαυτό του ή με τον εξωτερικό κόσμο. Κάθε τι που τον θίγει αφήνει βαθιά ίχνη στην ψυχή του. Οι αψιθυμίες του εναλλάσσονται μεν με βραδύ ρυθμό όμως είναι ισχυρές. Είναι σοβαρός, συγκεντρωμένος στον εαυτό του, ευσταθής, σύννους, κατέχεται ως επί το πλείστον από πένθιμες σκέψεις και αποκλίνει σε θρησκευτικό μυστικισμό και μισανθρωπία. Τον φλεγματικής κράσεως, (τον ψύχραιμον κατά τον Kant), χαρακτηρίζει βραδεία εναλλαγή και μικρή ισχύς συναισθημάτων, τάση προς ραθυμία προερχόμενη από έλλειψη ερεθιστικότητας, έλλειψη σφοδρών παθών, περίσκεψη, απαλλαγή παραισθήσεων και από απερίσκεπτες αποφάσεις.

Ο Kant διέκρινε τις ιδιοσυστασίες σε συναισθητικές και ενεργητικές και στις μεν πρώτες κατέταξε την αιματώδη ή ευερέθιστο που εύκολα καταπραΰνεται και την μελαγχολική που δύσκολα ερεθίζεται και έχει βαθιές εντυπώσεις, ενώ στις δεύτερες τη χολερική, με ζωηρή αλλά γρήγορα καταπραϋνόμενη προς ενέργεια διάθεση και τη φλεγματική με δύσκολα διεγειρόμενη αλλά έπειτα διαρκούσα προς ενέργεια ορμή. Με βάση αυτές καθώριζε τα τέσσερα είδη των ιδιοσυγκρασιών. Ο Schleiermacher αποδέχονταν ότι μπορεί να υπάρξουν περισσότερες αναμείξεις των κυρίων ιδιοσυγκρασιών. Στον άνθρωπο ή στο έθνος ή και γενικότερα σε διάφορες διαβαθμίσεις είναι δυνατόν να επικρατή κάποια ιδιάζουσα ιδιοσυγκρασία.