Η χρήσις των συμβόλων

Τι είναι Σύμβολον. Είναι λέξις ελληνική και σημαίνει το συμβεβλημένον, το συναρμολογημένον, σημείον εκ του οποίου κάποιος γνωρίζει ή συμπεραίνει. Υπό την στενωτέρα έννοια της λέξεως, μπορούμε να πούμε ότι σύμβολο είναι το αντιστοιχούν, το ανταποκρινόμενο προς κάτι. Η καθ’ εαυτό Συμβολική, ευρίσκεται κατά την αρχαϊκή αντίληψη διακεχυμένη στο Παν και στον άνθρωπο. Ο καθένας από εμάς όντως, βλέπων κάποτε ορισμένα σύμβολα, θα εδοκίμασε παράδοξο αίσθημα, μολονότι ίσως ακριβώς τα ίδια σύμβολα στην διδασκαλία της Εκκλησίας του ή κατά τις σπουδές του, ουδένα ρόλο έπαιξαν, σε κάποιες μάλιστα περιπτώσεις πιθανόν ούτε καν να τα είχε προσέξει. Ας ενθυμηθούμε τα αρχέτυπα σχήματα τα οποία παρουσιάζονται σε όνειρα και οράματα και τα οποία σήμερα οι ασχολούμενοι με τον κλάδο της Ψυχολογίας κατατάσσουν στην πρωταρχική βάση η οποία ευρίσκεται εκτός της λογικής και του περιορισμού της μνήμης. Η επικράτεια της συμβολικής κείται βαθύτερα στον άνθρωπο και καταλαμβάνει πολύ σπουδαιότερη περιοχή από όσο συνήθως νομίζεται. Εν προκειμένω πρέπει να τονισθή ότι στη Συμβολική δεν πρόκειται περί αορίστων μυστικοπαθειών, αλλά περί αντιλήψεως σαφούς νομοτελείας και συναρτήσεως, των οποίων το σύμβολο αποτελεί κατ’ αρχήν και μερικώς την εσχάτην αντιληπτή μορφή εκείνου το οποίο ούτε να περιγραφή ούτε να υπαινιχθή είναι δυνατόν. Όταν αργότερα θα ομιλούμε περί συμβολικών μορφών, δεν θα πρέπει να λησμονούμε ότι ο άνθρωπος ήταν εκείνος ο οποίος προσπάθησε να εύρη το καλύτερο σχήμα για να αποδώση το νόμο ή τη λατρευτική έννοια, και ότι ο άνθρωπος πάλι ήταν εκείνος ο οποίος έπλασε με την περιωρισμένη του γνώση και ικανότητα τις σχετικές ποικιλίες και παραλλαγές των εν λόγω μορφών. Ας μη συγχέουμε επομένως τη βασική νομοτέλεια με το εξωτερικό σχήμα, καθότι το τελευταίο τούτο ημπορεί να είναι βεβαρυμμένο με τα σφάλματα και τις ατέλειες του ανθρώπου. Ο καθένας μας θα βρη μόνος του που είναι το ουσιώδες. Δεν θα πρέπη να παραβλέψουμε ότι η επικράτεια της Συμβολικής είναι ένα αρμονικό και ισορροπημένο σύνολο και ότι μέγα μέρος των συμβόλων δεν είναι δυνατόν να αποχωρισθή από το όλον. Καθιερώθη να σκεπτώμεθα με αντιθέσεις π.χ. Ουρανός και Άδης. Εδώ πρέπει να είμεθα πολύ προσεκτικοί, διότι στη Συμβολική ο αντίθετος πόλος δεν είναι πάντοτε το Κακό και το Κάτω δεν είναι πάντοτε εκείνο που μας εδίδαξαν ως Άδη ή Κόλαση. Είναι καλύτερα να θεωρήσωμε κατ’ αρχήν όλα ως μία όψη του θείου, μέχρις ότου εμείς οι ίδιοι να πεισθούμε για την ορθότητα της παρουσιαζομένης περιπτώσεως.